Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’

Conferentie ‘Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee – Leuven, 24-25/2/2011 Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee Conferentie Leuven, februari 2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Extra middelen voor kansarme scholen: wat leert het onderzoek ? Ides Nicaise HIVA / Dep. Pedag. Wet. (KU Leuven) Conferentie ‘Van basisschool tot arbeidsmarkt: de overheid coacht mee – Leuven, 24-25/2/2011

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Onderwijsvoorrang in Vlaanderen…  Onderwijsvoorrangsgebiedenbeleid / SIF+: scholen in gebieden met concentratie van allochtonen  Onderwijsvoorrangsbeleid (OVB): scholen met concentratie van allochtonen (BaO / SO)  Zorgverbreding (ZVB): basisscholen met concentratie van kansarmoede (overgang kleuter => lager onderwijs)  Experiment ‘Scholen met bijzondere noden’: scholen SO met veel gedragsproblemen  Gelijke OnderwijsKansen-decreet (GOK-I, 2002): scholen met concentratie van sociaal achtergestelde lln  Zorgcoördinatie (GOK-II, 2003) allerlei sociale en leerproblemen (alle basisscholen)  Financieringsdecreet leerplichtonderwijs (2008) © I. Nicaise

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ …en in het buitenland  VS: Title I  VK: Educational Priority Areas  Fr: Zones d’Education Prioritaire  NL: Onderwijsvoorrangsbeleid  … Studiedag XXX

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Doelstellingen  Compensatiebeginsel (ongelijke startkansen / gelijke uitkomsten)  Desegregatie onderwijsuitkomsten Groep 1 Groep 2 frequentie Groep 2

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Behoeftencriteria (1) Territoriaal  Kans tot meer geïntegreerd beleid (i.s.m. huisvesting, arbeidsvoorziening, volwasseneneducatie, welzijn...)  Minder administratieve controle  Lagere doelmatigheid in termen van doelgroep-bereik Leerlingniveau  Minder ‘structurele’ aanpak  Meer papierwerk  Beter doelgroepbereik (tot 50%) © I. Nicaise

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Behoeftencriteria (2) GOK-decreet  Opleidingsniveau moeder  Inkomen (vervangingsinkomen)  Trekkende bevolking  Kind verblijft niet in oorspronkelijk gezin  (Thuistaal) Financieringsdecreet  Opleidingsniveau moeder  Thuistaal  Inkomen (schooltoelage)  Buurt met onderwijsachterstand  Trekkende bevolking  Kind verblijft niet in oorspronkelijk gezin Kansarmoede is gebrek aan materieel, menselijk, sociaal en cultureel kapitaal

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Behoeftencriteria (3) Dekken GOK-criteria de ‘juiste’ doelgroep ? Vandeputte: clusteranalyses met indicatoren van economisch, sociaal, cultureel en pedagogisch kapitaal van gezinnen GOK socio-economisch kansarme leerlingen zwakke cognitieve prestaties cultureel-pedagogisch kansarme leerlingen zwakke socio- emotionele ontwikkeling

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Implementatie (1) Wat doen scholen met GOK-geld ?  OVB: duidelijke richtlijnen  GOK: ‘menu’ van actieclusters met vrije maneuvreerruimte Studiedag XXX BaO / 1e graad SO  Preventie / remediëring  Taalvaardigheids-onderwijs  Positief zelfbeeld en sociale competentie 2e – 3e graad SO  Preventie / remediëring  Taalvaardigheids-onderwijs  Optimale studiekeuze

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Implementatie (2) Juchtmans: diepte-interviews in 20 GOK-scholen ( ) – getoetst aan deskundigen in 2010  GOK-decreet positief onthaald  GOK en zorg  Veel GOK-leerkrachten missen ervaring en gezag  Scholen met veel GOK-lln hebben beter beleid GOK Structurele preventie Zorg : Individuele remediëring ZOK ? GORG ? vooral Individuele remediëring

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Implementatie (3) Lessen uit OVB- en ZVB-evaluaties m.b.t. succesvolle implementatie  Eensgezinde visie van kernteam / schoolteam  Professionalisering leerkrachten  Externe begeleiding  Toezicht op / aansturing van de aanwending…

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Effectiviteit (1)  Algemeen (VS, Ierland, VK...): ‘matig positief’  Nederland (PRIMA-onderzoek): Pas na 6 jaar merkbaar effect  Te weinig middelen om Mattheuseffect tegen te gaan (zonder OVB zouden deze scholen zwakker presteren)  Te weinig voorwaarden m.b.t. aanwending  Meest effectieve scholen bieden veel structuur, hebben goed management, differentiëren meer (hoewel...), hebben meer ervaren leerkrachten  Vlaanderen (OVB): onzeker effect © I. Nicaise

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Effectiviteit (2) © I. Nicaise Idealiter… …maar geen echte nulmeting

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Effectiviteit (3) Alternatief 1 Cf. Verhaeghe e.a. leerjaar leervorderingen kansarme leerling kansrijke leerling

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Effectiviteit (4) Alternatief 2 Cf. Ooghe % GOK-lln in school Gemidd. Prestaties lln Zonder GOK-fin Met GOK-fin 10%-grens

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ VOORLOPIG besluit  GOK (b)lijkt te werken  Mogelijke fine-tuning:  Aandacht voor cultureel-pedagogische kansarmoede  Verdeskundiging en uitbouw middenkader

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’ Vervolgonderzoek ?  Zijn de leerlingkenmerken uit financieringsdecreet ‘beter’ dan die uit het GOK-decreet ?  Hebben scholen / leerkrachten vooruitgang geboekt qua visie op GOK-beleid ?  Welke effecten heeft GOK  op welbevinden, schoolloopbanen…?  op langere termijn ?  Rendement van GOK-financiering ?