Beleid voor biomassa -Lopend beleid -Discussies -Trends

2Geert Bergsma, 31 maart 2010 Beleid duurzame energie in beweging Volkskrant 30 maart 2010: Van der Hoeven neemt afstand van eigen duurzaamheidsbeleid Van onze verslaggever Michael Persson op 30 maart 2010, AMSTERDAM - De subsidies op duurzame energie kosten de overheid miljarden euro’s en maken de bedrijven lui, schrijft demissionair minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken dinsdag in de Volkskrant.

3Geert Bergsma, 31 maart 2010 Biomassa beleid in beweging Vier topics: Huidige beleidskader (SDE, Verplichting transport, Energietransitie) Blijvend subsidiëren (SDE/MEP) of overgaan naar verplichtingen Een level playing field voor alle biomassa sectoren (goed gebruik van biomassa) Biomassa duurzaam: van emissiediscussies naar landgebruik

4Geert Bergsma, 31 maart 2010 CE Delft sinds 1978 Onafhankelijk onderzoek en advies Milieu, economie, techniek en beleid Energie, transport, biomassa, voedsel, … Missiegedreven In opdracht van bedrijven, overheid en NGO’s Nederland, EU en de wereld

Huidig Beleidskader

6Geert Bergsma, 31 maart 2010 Beleidsdoelstellingen biomassa in Nederland Vier (impliciete) hoofddoelen in het beleid Duurzame energie doelen halen (vooral bio-elektriciteit, warmte en biogas) Klimaatemissies beperking in lastige transportsector (biofuels) Economische structuurversterking (biobased economy, biochemie, biovergisting voor de veeteelt) Klimaatemissie beperking algemeen (bijstoken bij kolencentrales, afvalverbranding)

7Geert Bergsma, 31 maart 2010 Inzet biomassa sterk afhankelijk van subsidie Afschaffen MEP- subsidie voor bijstook biomassa

8Geert Bergsma, 31 maart 2010 Huidig beleidskader bio-energie (2010) SDE subsidie voor bio-elektriciteit (651 mln € over 20 jaar) uit: afvalverbranding co-vergisting van dierlijke mest vergisting van groente-, fruit- en tuinafval (gft) en VGI thermische conversie van vaste of vloeibare biomassastromen stortgas afvalwaterzuiveringsinstallaties en rioolwaterzuiveringsinstallaties SDE subsidie voor biogas (214 mln € over 20 jaar) uit: co-vergisting van dierlijke mest vergisting van groente-, fruit- en tuinafval (gft) en overig stortgas afvalwaterzuiveringsinstallaties en rioolwaterzuiveringsinstallaties Oude MEP beschikkingen voor bijstook bij kolen (ca. 100 mln €/jaar )

9Geert Bergsma, 31 maart 2010 Beleidskader overige biomassa Verplichte bijmenging van 4% biofuels in benzine en diesel (circa 300 mln €/ jaar) die gaat stijgen naar circa 7 a 10% in 2020 Beperkte steun bio-kunststof via korting op verpakkingenbelasting Beperkt R&D budget biobased economy opties (geen doelstellingen) Energietransitie met discussieplatforms: Groene Grondstoffen (biochemie), Nieuw Gas (biogas), Duurzame Elektriciteit (bio-elektriciteit), Duurzaam Transport (biofuels)

10Geert Bergsma, 31 maart Huidige mondiale inzet biomassa -13% energievraag duurzame bronnen waarvan 77% bio-energie -87% biomassa hout voor warmte en elektriciteit -Aandeel teelt voor biobrandstoffen nog beperkt maar groeiend -Biochemie/producten niet opgenomen in biomassa statistieken Bron IEA

Bio beleid in discussie 1.Subsidies of verplichtingen 2.Alleen energie en transport of ook chemie en staalsector 3.Volumes of duurzame doelen

12Geert Bergsma, 31 maart 2010 Subsidies of verplichtingen (zie van der Hoeven) > Inschatting CE Delft: Volgende kabinetsperiode overgang van subsidies naar verplichtingen Verplichting DE Werkt (goed) in België Competitie tussen opties Goedkoop voor overheid Doelbereiking zeker Grotere internationale energiebedrijven voor (VME) Subsidies DE Werkt goed in Duitsland Duidelijk voor initiatiefnemer Alle opties krijgen kans Hoge kosten overheid ? Bedrijven lui ? Sterk wisselend in Nederland Doelbereiking onzeker Deel energiebedrijven voor

13Geert Bergsma, 31 maart 2010 Gevolg DE verplichting : wind versus bio Bio en wind zullen met elkaar gaan concurreren Euro per ton CO2 meerkosten vergelijkbaar Wind heeft geen biomassa inkoop nodig (prijs is zekerder) Biomassa heeft betere bedrijfstijd (minder reserve capaciteit)

14Geert Bergsma, 31 maart Niet energie sectoren ook interessant -Energie opties veel volume maar weinig waarde -Chemie lager volume maar waarde/kg en CO2 per kg hoger waardoor bio toch interessant is.

15Geert Bergsma, 31 maart In 2020 meer Bio opties bijna rendabel op hout - Hout voor energie wordt commodity (4,5 a 7,5 €/GJ) met vraag uit: gas-, elektriciteit-, warmte-, transport-, chemie- en staalsector - Veel opties met kosten tussen de 50 en 150€/ton CO2 in Overheidsondersteuning sterk bepalend voor waar biomassa wordt ingezet. - Huidig beleid sterk gericht op transport dat daardoor grondstoffen (restvetten, resthout etc.) bij andere sectoren zal wegkapen.

16Geert Bergsma, 31 maart Suggesties voor bio “level playing field” beleid Interessante beleidsopties : Een verplicht aandeel bio in alle sectoren (E, W, G, F, Chem, Staal) Een verplicht aandeel duurzaam in alle sectoren ( E, W,G, F, Ch, St) Een CO2 norm voor producten (E, W,G, F, Ch, St, etc.) Een flinke CO2 prijs in de economie Niet interessant: Handhaven huidige status quo met sterke nadruk op transportsector Alle sectoren subsidie, vooral wegens, hoge kosten, slechte aansluiting cultuur sectoren, beleidsconcurrentie met Duitsland en intrinsieke discontinuïteit van subsidies in Nederland > Subsidies kunnen wel tijdelijk aanvullend zijn.

17Geert Bergsma, 31 maart Vorm overheidsondersteuning kan beter Goed Gebruik criteria (uit projecten voor Platform Groene Grondstoffen en IEA) Meerkosten / ton CO2 reductie Ton CO2 reductie / ha vruchtbaar land / jaar > Maar liters, kWhe, NM3 worden nu beloond en CO2 reductie en ha gebruik zijn sterk verschillend per l/kWhe/NM3 Effecten: kWhe en NM3 steun stuurt naar covergisting terwijl mestvergisting sec milieukundig efficiënter is (beter sturen op CO2) Betere opties (€/ton CO2 en ton CO/ha) als solo-mestvergisting en biostaal en sommige biochemie opties sneeuwen onder.

Duurzaamheid biomassa 15 jaar discussie: Van emissies van kolencentrales naar competitie met voedsel en ontbossing.

19Geert Bergsma, 31 maart 2010 Duurzaamheiddiscussies (zie ook Corbey..) Ketens moeten steeds meer gecertificeerd worden (in SDE rapportage) EU voert het beleid voor biofuels maar laat bio-energie aan lidstaten over Lastigste punt is de (indirecte) ontbossing die veel klimaatemissie kan geven.

20Geert Bergsma, 31 maart 2010 De bio economie volgt helaas niet de beleidsvoorkeur dus de overheid moet bijsturen

21Geert Bergsma, 31 maart 2010 Duurzaam vergelijking bio en wind Wind Vergunning voor precieze locatie Projectmatige aanpak Locatie en effecten op natuur onder strikte regels Publieke opinie redelijk positief tenzij om de hoek Bio tot nu toe Locatie bio-productie onbekend Natuureffecten bio-productie onbekend en risico op (indirecte) ontbossing Commodity aanpak Publieke opinie negatief Bio toekomst Hele keten inclusief historie landgebruik bekend en verantwoord Projectmatige aanpak Natuurherstel met bio als uitdaging Publieke opinie?

22Geert Bergsma, 31 maart 2010 Aandachtspunten biomassa duurzaam Biotransportbrandstoffen hebben slechte reputatie Bio-energie wordt vaak niet onderscheiden van biotransportbrandstoffen Focus ligt nu sterk op reststromen maar een deel daarvan is al in gebruik (oleochemie, energie, bodembedekkers, product, spaanplaat) Lange termijn oplossingen: Samenwerking met land- en bosbouw Actief beschermen van natuur en bossen (REDD) > Zie verder presentatie Dorette Corbey

23Geert Bergsma, 31 maart 2010 Biomadness: ervaar de competitie om land tussen voedsel, energie en natuur in een game 5 presidenten van continenten proberen hun burgers gelukkig te krijgen Land planning is cruciaal: Natuur, voedsel of biomassa Handel is mogelijk in energie, voedsel en emissierechten Speel biomadness met 5 tot 15 personen Gemaakt door CE Delft en TU Delft

Conclusies

25Geert Bergsma, 31 maart 2010 Conclusies -Huidige subsidies voor bio-elektriciteit, biowarmte en biogas worden waarschijnlijk omgezet in verplichtingen zoals al geldig voor transport -Beleid focust nu het meest op biotransport -Bio-level playing field vraagt ook om aandacht voor biochemie en biostaal -Duurzaamheid nog sterk in discussie. Steeds meer aandacht voor (indirecte) landgebruikveranderingen. -Reststromen steeds meer in trek 25