Naar een oplossing voor de clusters weekendverblijven Klankbordgroep 2 2 april 2010 Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Inhoud toelichting Ambitie van de provincie Antwerpen Methodiek clusters weekendverblijven provincie Antwerpen Resultaten pilootclusters Aanpak Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Ambitie van de provincie Antwerpen Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 3

Ambitie van de provincie Antwerpen Hoe omgaan met historisch gegroeid probleem? Schaal Handhaving? Hoe omgaan met verschillende visies? Hoe omgaan met onzekerheden? Waar is er behoefte aan individuele weekendverblijfzones? Uitvoering gegarandeerd? Nood aan algemeen draagvlak Nood aan duidelijkheid over bevoegdheden, methodiek, stand van zaken,… n.a.v. het beleidsplan van minister van Mechelen (2002) hebben de provincies de opdracht gekregen om de problematiek van de weekendverblijven aan te pakken. Naast het te volgens stappenplan dat in het beleidsplan van de minister is opgenomen, moesten we als provincie onze ambities vastleggen. Hiervoor moeten een aantal vragen beantwoord worden Ambitie provincie Antwerpen: Historisch probleem Hoe omgaan met verschillende visies van Gemeenten Vlaanderen betrokkenen Om deze ambitie te kunnen waarmaken is er nood aan een algemeen draagvlak en aan duidelijkheid Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 4

Ambitie van de provincie Antwerpen 1e klankbordgroep: 22 februari 2008  Uitwerken algemene methodiek als toetskader voor alle clusters van weekendverblijven Informatievergadering (voor gemeenten): 27 maart 2009  informeren over algemene methodiek als toetskader voor alle clusters van weekendverblijven Thematisch overleg 2e klankbordgroep: 2 april 2010 Wat is er sinds 1e KBG gebeurd (gemeenten waren toe niet uitgenodigd) 1) Opmaak, uitwerking, verfijning alg methodiek 2) Jaar later informatievergadering voor de gemeentebesturen: doel informeren 3) Thematisch overleg: - juridische aspecten - milieu en natuur aspecten - aspecten rond water - sociale aspecten (huisvesting) - aspecten rond nutsvoorzieningen (wegen, riolering, …) - planologische aspecten (compensatie? ) Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 5

Methodiek clusters weekendverblijven provincie Antwerpen We gaan er van uit dat iedereen de methodiek en de eerste toepassingen ervan reeds heeft bekeken op onze website www.provant.be\weekendverblijven Daarom gaan we er vrij snel over. Er wordt kort ingezoomd op: - doel - aanpak - stand van zaken Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Methodiek clusters weekendverblijven provincie Antwerpen Doel methodiek (algemene werkwijze) = Oplossingskader voor clusters weekendverblijven (VCRO) Eenvormige en gelijke behandeling van alle clusters weekendverblijven in de provincie Antwerpen Rechtszekerheid en duidelijkheid bieden Uitgangsprincipe t.a.v. permanente bewoning uitvoeren = uitdoofbeleid (besl. Dep. 6/12/2007) Zoeken naar realistische en uitvoerbare oplossingen Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Methodiek clusters weekendverblijven provincie Antwerpen Algemene werkwijze = gefaseerde aanpak: Fase 1 Actualiseren en/of opmaak van de inventaris Fase 2 Context-analyse (huidige situatie) Fase 3 Planologische context (gewenste ruimtelijke structuur) en beleidscontext Fase 4 Toepassing en evaluatie en/of terugkoppeling uitgangsprincipe uitdovend woonrecht + uitzonderingen Fase 5 Conclusie per cluster Fase 6 Uitvoering Fase 1 Tot nu toe werden reeds een 200-tal clusters weekendverblijven in de provincie Antwerpen in kaart gebracht. Is een minimum. Fase 2 Op basis van de inventaris wordt een gedetailleerde beschrijving gemaakt van de huidige ruimtelijke situatie van de cluster: ligt de cluster in een natuurlijk waardevol gebied? ligt de cluster in een watergevoelig gebied? … Fase 3 Vanuit de huidige ruimtelijke situatie wordt op basis van de criteria in de methodiek voor elke cluster onderzocht hoe deze best in de toekomst kan evolueren. Fase 4 Het uitgangsprincipe van de provincie is om permanente bewoning in weekendverblijven op een menselijke manier uit te doven. Afhankelijk van de resultaten van fase 3 kunnen hierop eventueel uitzonderingen worden toegestaan. Ook wordt bekeken wie de effectieve uitvoering van het voorstel op het terrein kan doen: thematisch overleg: gedragen en uitvoerbaar voorstel? Indien nodig wordt gezocht naar alternatieven (evaluatie). Gezien de aard van de problematiek is het opportuun om zekerheid te hebben over de uitvoering. Is die er niet moet worden bekeken of een ander voorstel niet realistischer is. Fase 5 Per cluster wordt een synthese gemaakt van het gevoerde onderzoek en worden de acties en/of afspraken die werden gemaakt in een eindconclusie geformuleerd. Fase 6 Eens de eindconclusie per cluster vastligt en het ook duidelijk is welke acties en actoren nodig zijn om het uit te voeren, wordt het gepaste instrument ingezet. Voorbeelden zijn: - opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan om de grondbestemming te wijzigen - sluiten van overeenkomsten voor realiseren van sociale huisvesting - opstarten van onderhandelingen voor grondverwerving - …. evaluatie / terugkoppeling Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Methodiek clusters weekendverblijven provincie Antwerpen Stand van zaken Goedgekeurd door deputatie op 17 september 2009 Afstemming op VCRO Verankering in RSPA (omzendbrief) Er is politieke consensus over de methodiek Afstemming op VCRO: - de methodiek is het planologisch oplossingskader zoals opgenomen in de VCRO - de bepalingen rond uitdovend woonrecht (is ook uitgangsprincipe van de deputatie) Afstemming in RSPA: gefaseerde aanpak is opgenomen in het richtinggevend gedeelte van RSPA in herziening (bedoeling is om na de klankbordgroep een omzendbrief op te maken) Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 9

Resultaten pilootclusters We gaan er van uit dat iedereen de methodiek en de eerste toepassingen ervan reeds heeft bekeken op onze website www.provant.be\weekendverblijven Daarom gaan we er vrij snel over. Er wordt kort ingezoomd op: - doel - aanpak - stand van zaken Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 10

Resultaten pilootclusters Toepassing methodiek op 3 pilootclusters Essen, Herselt en Wuustwezel Stuurgroepvergaderingen met 3 gemeenten en RWO Thematisch overleggen (fase 4): Natuurinrichting, landschap en water (VLM, RWO, Natuurpunt vzw, ANB, stichting Kempens Landschap, …) Juridische en planologische aspecten Nutsvoorzieningen en diensten (Pidpa, AWW, bekkenbeheer VMM, …) Wonen en herlocalisatie (SHM, Wonen Vlaanderen, …) Belangenverenigingen (NKWV, Recht op Wonen, …) 3 pilootgemeenten apart Concrete toetsing op pilootclusters – stand van zaken In nauw overleg met 3 pilootgemeenten en RWO Ook overleg met de sectoren (thematisch overleg) om te zien n hoeverre de voorstellen realistisch en uitvoerbaar zijn Zijn eerste overleggen, nog veel onzekerheden maar al goede start = zoeken naar partners voor uitvoering op terrein Is zeer belangrijke fase binnen toetsing methodiek aan clusters Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 11

Resultaten pilootclusters Opstarten goedkeuringsprocedure per eindvoorstel: 3 plan MER- screenings lopende 3 Provinciale Ruimtelijke Uitvoeringsplannen + typevoorschriften in opmaak Inzetten andere sectorale instrumenten Opstarten goedkeuringsprocedure: - 1 plan MER-screening: MIN 6 maand - 1 PRUP: MIN 2 jaar 3 dossiers lopen gelijktijdig Inzetten andere sectorale instrumenten: sociaal begeleidingsplan voor herlocaliseren permanente bewoners - Sociale huisvestingsmaatschappijen Aankoopbeleid gronden en weekendverblijven om doelstelling te realiseren = budgettering in functie van vb natuurherstel ANB, vzw Natuurpunt, … …. Concrete toepassingen ook terug te vinden op www.provant.be\weekendverblijven Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 12

Eindvoorstel pilootcluster Essen : Situering In deze fase nog niet alle clusters (oranje omrand) in de pilootgemeenten aan de methodiek getoetst. Reden: om snel tot concrete resultaten te komen werd gewerkt met pilootclusters. Dit betekent niet dat voor de andere clusters er geen oplossingen zijn! de toetsing op basis van de methodiek (die nu ook af is) moet immers nog gebeuren. Gemeenten kunnen ook zelf toetsing voor overige clusters maken. Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Essen Huidige Ruimtelijke situatie Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Essen Conclusie Toepassing methodiek: Essen is uitzondering op uitgangsprincipe uitdoofbeleid permanente bewoning omwille van de schaal en compactheid van de cluster en permanente bewoning (vormt bijna kern op zichzelf) Het uitgangsprincipe hier is het behoud van het groene karakter van het gebied, en het zo veel mogelijk bewaren en herstellen van de ecologie/ecologische werking van deze unieke zone. Dit impliceert: de realisatie van een corridor voor dassentrek (randvoorwaarde vanuit afbakening buitengebied op Vlaams niveau) Ook behoud van noordelijk bos dat aansluit bij groter bosgeheel Het wonen moet in deze fijnmazige bosstructuur compact blijven Realiseren van bosgordels op de perceelsgrenzen Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Essen Vertaling in voorontwerp PRUP Specifiek woongebied: Is dus specifiek omwille van unieke karakter (beboste omgeving in vrij natuurlijk landschap). Het is de bedoeling om dit unieke karakter, een beboste natuurlijke zone waar kan gewoond worden, te behouden en waar mogelijk te versterken. Kan niet zomaar vergeleken worden met een woonpark waar de woningen/villa’s veel groter zijn. Net de kleinschaligheid van de verblijven maakt de zone ‘interessant’…. Er zullen in de stedenbouwkunde voorschriften van het P RUP bepalingen worden opgenomen die de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening als uitgangspunt zullen nemen o.a. dat weekendverblijven max. volume van 300m³ mogen hebben: dit wordt doorgetrokken in het ‘specifiek woongebied’. OOK in PRUP (NOG IN ONDERZOEK): geen bijkomende wegen meer toegelaten ( zie compensatieverhaal onbebouwde percelen RWO – decreet isz daar niet duidelijk over…) Realiseren van natuurlijke en ecologische (migratie) corridors binnen de specifieke woonzone … Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Herselt : Situering In deze fase nog niet alle clusters (oranje omrand) in de pilootgemeenten getoetst. Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Herselt Huidige ruimtelijke situatie Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Herselt Conclusie Toepassing methodiek: voor Herselt is er geen uitzondering op uitgangsprincipe uitdoofbeleid permanente bewoning Herstel bosstructuur - behoud van natuurlijke waardevolle / potentieel waardevolle gebieden die aansluiten op een groter bosgeheel ikv afbakening buitengebied Behoud verblijfsrecreatie in fijnmazige bosstructuur: op plaatsen waar er aansluiting is op bestaande densere bebouwing Wat gebeurt er met permanente bewoning: indien omzetting van recreatiegebied naar groen: versnelde uitdoving en voorzien in alternatief (herlocalisatie): (in totaal 65 te herlocaliseren gezinnen) Indien behoud recreatiegebied: uitdoving permanente bewoning op langere termijn (tot 2029 en ev. verlengbaar) en dit volgens principes en randvoorwaarden van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Herselt Vertaling in Voorontwerp PRUP Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Herselt Voor versnelde uitdoving permanente bewoners wordt een vervangend herhuisvesting voorzien aansluitend op de woonkern van Herselt (zone is 3,6ha groot, te herlocaliseren gezinnen voor pilootclusters = 65) Zoeklocatie sociale (her)huisvesting Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Wuustwezel : Situering Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Wuustwezel Huidige Ruimtelijke situatie Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Wuustwezel Toepassing methodiek: Voor cluster 5 wordt er een uitzondering gemaakt op het uitgangsprincipe van uitdoven permanente bewoning omwille van schaal en compactheid van cluster en permanente bewoning Cluster 6= zonevreemd. Merendeel van constructies is in bouwovertreding. Dus geen omzetting naar woongebied mogelijk omwille van juridische illegale toestand Zones die verblijfsrecreatie blijven: kleinere snippers fragmenteren ruimte verder: niet gewenst. Grote cluster (centraal deel) is uitzondering op uitgangshouding van uitdovend woonrecht omwille van de schaal van de cluster (vormt bijna woonkern op zich) Tijdelijk woonrecht (VC RO) voor permanente bewoners onder voorwaarden Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Eindvoorstel pilootcluster Wuustwezel Vertaling in voorontwerp PRUP Ev. te compenseren onbebouwde percelen = 139 ontsloten percelen waarvan 26 gelegen langs duurzaam verharde weg (ifv planschade) Een 570- tal bestaande weekendverblijven worden dus woningen Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Aanpak Verder aanpak wordt besproken, wat wie hoe Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 26

Aanpak Wat? Toepassing methodiek op alle clusters in de provincie binnen termijnen van VCRO Zoeken naar partners voor effectieve uitvoering van toepassing VCRO vanuit volgende elementen: Onderzoeken gewenst ontwikkelingsperspectief af te ronden tegen 30 april 2012 RUP’s definitief vast te stellen voor 30 april 2015  Gelet op strakke timing zoeken we naar partners: - Thematische overleggen dienen om draagvlak te vinden voor de voorstellen per cluster - bij uitvoering van het uitgangsprincipe van de provincie met name uitdoven van de permanente bewoning zal overleg moeten gepleegd worden met sociale sector (versnelde uitdoving en omzetting naar openruimtebestemming) en handhaving (controle uitdoofbeleid) Indien uitzondering op het uitgangsprincipe van provincie van toepassing (omzetting naar specifiek woongebeid) moet eveneens nagedacht worden over uitvoering zoals vb. aanleg wegen en riolering, bereikbaarheid brandweer/ambulance, ophaling vuilnis, … Dit wordt concreet in volgende slide Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 27

Aanpak Wie? Afwerken 3 pilootclusters Essen, Herselt en Wuustwezel door provincie Gebiedsgerichte provinciale projecten door provincie Alle andere clusters weekendverblijven (VCRO art. 5.4.2.) door gemeenten Ondersteuning door provincie Hoe zit de taakverdeling: wie doet wat Provincie heeft het oplossingskader zoals gevraagd in Vlaamse Codex opgemaakt, deze moet nu worden toegepast Provincie werkt 3 pilootclusters verder af Gebiedsgerichte provinciale projecten (Keiheuvel te Balen ikv kaderplan Kempense Meren) worden eveneens door provincie gevoerd Daarnaast hebben de gemeenten ook een belangrijke verantwoordelijkheid. Alle andere clusters worden getoetst door de gemeenten. Uiteraard zal, indien gewenst, de provincie de gemeenten hierin ondersteunen door vb modereren thematische overleggen, inhoudelijke ondersteuning geven e.d. De gemeenten kunnen wel niet afwijken van inhoud van methodiek, wel kunnen aanvullen zolang het niet tegenstrijdig is. Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 28

Aanpak Hoe? Toepassing methodiek per cluster Thematisch overleg (fase 4): consensus? Realiseerbaar voorstel? Is er een draagvlak? Nauwe samenwerking tussen alle actoren noodzakelijk Vooral veel communiceren is hier de boodschap Blijven benadrukken dat, als niet IEDEREEN meewerkt er GEEN oplossing zal komen voor de problematiek van de weekendverblijven die al 30 jaar bestaat. Belangrijk om als overheid / actoren als 1-heid naar de eigenaars te kunnen gaan: geloofwaardigheid Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 29

Provinciaal infopunt www.provant.be\weekendverblijven Aanpak Provinciaal infopunt www.provant.be\weekendverblijven Uw opmerkingen / bedenkingen / suggesties? Ten laatste tegen 30 april 2010 Naar kristin.seghers@admin.provant.be Alg infopunt rond weekendverblijven via website met bedoeling deze up-to-date te houden. Wat gebeurt er na deze KBG2? Indien u opmerkingen heeft kan u deze steeds doorsturen of mailen naar kristin seghers Deze zullen dan gebundeld worden en onderzocht worden welke opmerkingen / suggesties gemotiveerd een inhoudelijke wijziging aan de huidige methodiek zullen brengen. Deze worden dus meegenomen bij de vertaling van de methodiek in een omzendbrief zoals opgenomen in de partiele herziening van het RSPA De resultaten hiervan worden eveneens op de website geplaatst. Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst

Vragen? Departement Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit – Dienst Ruimtelijke Planning hier komt de voettekst 31