VOL-VCA versie 4.4 Veiligheid Operationeel Leidinggevenden voor 6650_700 6650_705

Telefoon uit a.u.b.. 6650_700 6650_700

Tijdens het examen is het tonen van een geldig legitimatiebewijs verplicht. 6650_700 6650_700

1 Arbeidsomstandigheden en milieu 2 Arbo in de praktijk VOL-VCA - versie 4.4 Inhoudsopgave Inhoud 1 Arbeidsomstandigheden en milieu 2 Arbo in de praktijk 3 Gevaarlijke stoffen 4 Etikettering en signalering 5 Elektriciteit 6 Brand- en explosiegevaar 7 Werken in besloten ruimten 8 Algemene werkplekeisen 9 Hijs- en hefwerktuigen 10 Werken op hoogte Handgereedschap Gereedschapmachines Persoonlijke beschermingsmiddelen 6650_700 6650_705

Arbeidsomstandigheden en milieu VOL-VCA - versie 4.4 Arbeidsomstandigheden en milieu Hoofdstuk 1 Arbeidsomstandigheden en milieu 6650_700 6650_705

GRONDBEGINSELEN ARBOWET VOL-VCA - versie 4.4 Arbeidsomstandigheden- en milieuwetgeving GRONDBEGINSELEN ARBOWET Zo goed mogelijk: Veiligheid Gezondheid Welzijn Geen nadelige invloed vanuit arbeid, anders: Gevaar bij bron bestrijden Afschermen Persoonlijke beschermingsmiddelen Redelijkerwijs haalbaar: Technisch Organisatorisch Economisch 6650_700 6650_705

Arbowet  doelvoorschriften Arbobesluit  toelichting VOL-VCA - versie 4.4 Arbeidsomstandigheden- en milieuwetgeving Arbowet  doelvoorschriften Arbobesluit  toelichting Hulpmiddel bij overheidstoezicht en – handhaving Arbocatalogus  door werkgever en werknemers opgesteld Branche brochure  informatie van Inspectie SZW* voor bedrijven Europese regelgeving is opgenomen in nationale wetgeving * Voorheen Arbeidsinspectie 6650_700 6652_705

Regels voor werk en rusttijden. Maximale werktijd per dag en week. Arbeidsomstandigheden- en milieuwetgeving ARBEIDSTIJDENWET Regels voor werk en rusttijden. Maximale werktijd per dag en week. Hoeveel uren werken en hoeveel uren rust. Rekening houden met werknemer zijn zorgtaken in gezin. 6650_700

BELEID VOEREN IS STRUCTURELE AANPAK Verplicht voor elke onderneming VOL-VCA - versie 4.4 Arbeidsomstandigheden en milieu BELEID VOEREN IS STRUCTURELE AANPAK Verplicht voor elke onderneming Maatregelen om risico’s te verminderen Beleid realiseren, Plan van Aanpak Ziekteverzuim beleid voeren Verantwoordelijkheden en bevoegdheden vastleggen Beleid toetsen en aanpassen 6650_700 6650_705

Plan voor verbeteren van arbeidsomstandigheden VOL-VCA - versie 4.4 Arbeidsomstandigheden en milieu PLAN VAN AANPAK Plan voor verbeteren van arbeidsomstandigheden Bevat o.a. plannen over: Maatregelen voor risico-vermindering en ter voorkoming Concrete uitvoering maatregelen: Verantwoordelijkheden, middelen, werkwijze, eindlimiet Wijze van rapportage Betrokkenheid leidinggevenden belangrijk 6650_700 6650_705

VOORLICHTING EN ONDERRICHT. Arbeidsomstandigheden en milieu VOORLICHTING EN ONDERRICHT. Werkgever verplicht te geven Werknemer verplicht te volgen Afgestemd op werknemer Niet alleen schriftelijk Vast en tijdelijk personeel 6650_700

Samenwerking en overleg in: Arbeidsomstandigheden en milieu WERKOVERLEG Samenwerking en overleg in: Ondernemingsraad Afdelingswerkoverleg Drie kenmerken: Vindt regelmatig plaats Is groepsactiviteit Beïnvloeding van “onderaf” (werkvloer) 6650_700

Toewijzen toezichthoudende taken aan leidinggevenden: Arbeidsomstandigheden en milieu Toewijzen toezichthoudende taken aan leidinggevenden: Toezicht op eigen personeel Toezicht op personeel van andere leidinggevenden Toezicht op bedrijfsmiddelen Nodig: Geven van bevoegdheden en middelen Schriftelijk toewijzen: Eén leidinggevende Eén zelfde taak Toezicht op welke handelingen Toezicht op welke personen Toezicht op welke middelen en waar 6650_700

GEVAAR VOOR ANDERE PERSONEN ZO VEEL MOGELIJK VOORKOMEN Arbeidsomstandigheden en milieu GEVAAR VOOR ANDERE PERSONEN ZO VEEL MOGELIJK VOORKOMEN Werknemers van andere werkgevers Leveranciers goederen Bezoekers, voorbijgangers en omwonenden Onbevoegden, die zich toegang kunnen verschaffen 6650_700

SAMENWERKENDE WERKGEVERS Arbeidsomstandigheden en milieu SAMENWERKENDE WERKGEVERS Meer werkgevers gelijktijdig op dezelfde locatie moeten samenwerken om de Arbowet na te leven Afspraken vooraf vastleggen in Arboprojectplan: Wijze van samenwerken Te treffen voorzieningen Manier van toezicht Risico’s vanuit en naar omgeving en te nemen maatregelen 6650_700

IN- EN UITLENEN VAN PERSONEEL Arbeidsomstandigheden en milieu IN- EN UITLENEN VAN PERSONEEL Afspraken maken: Wie geeft instructies? Wie verzorgt voorlichting en onderricht? Wie verstrekt PBM? Algemeen gesteld: Wie geeft aanwijzingen? Wie houdt toezicht? Wie verstrekt middelen? Deze personen zijn verantwoordelijk voor de naleving van de Arbowet Als leidinggevende vertegenwoordigt u uw werkgever, dus: medeverantwoordelijk 6650_700

interne Arbodeskundige preventiemedewerker Arbeidsomstandigheden en milieu ARBODESKUNDIGE interne Arbodeskundige preventiemedewerker eventueel externe Arbodeskundige Voor RI&E onderzoeken naar geluidsbelasting, klimaat, fysieke belasting en gevaarlijke stoffen periodiek gezondheidskundig onderzoek begeleiding van zieke werknemers medische keuringen (voor sommige functies verplicht) 6650_700

TOEZICHT DOOR INSPECTIE SZW Arbeidsomstandigheden en milieu TOEZICHT DOOR INSPECTIE SZW Landelijke Werkwijze handhavingsbeleid 1e Fase: Inspectie SZW maakt afspraken om tekortkomingen op te heffen 2e Fase: Afspraak niet nakomen: Officiële waarschuwing 3e Fase: Officiële waarschuwing niet nagekomen: Proces verbaal 6650_700

TOEZICHT DOOR INSPECTIE SZW Arbeidsomstandigheden en milieu TOEZICHT DOOR INSPECTIE SZW Bij ernstige overtredingen (dus bij direct ernstig gevaar voor personen): 1: Vrijwillig stilleggen werk en afspraken maken Opheffen tekortkoming voor beginnen met werk 2: Onwil om afspraken te maken of na te leven Formele stillegging werk en opmaken proces-verbaal 6650_700

CE = Conformité Européene Arbeidsomstandigheden en milieu CE-KEURMERK CE = Conformité Européene CE = Europese richtlijn voor gebruiks-veiligheid van producten Verplicht voor o.a. arbeidsmiddelen, werkkleding, persoonlijke beschermingsmid-delen etc. Verplicht in alle EU-landen 6650_700

Wet Milieubeheer, doel: bescherming en verbetering van milieu Arbeidsomstandigheden en milieu MILIEUWETGEVING Wet Milieubeheer, doel: bescherming en verbetering van milieu Wet Milieubeheer Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren: Vergunning met voorschriften en Uitvoeringsbesluiten met regels Wet Milieugevaarlijke Stoffen(nu EG-verordening REACH), doel: mens en milieu te beschermen tegen gevaarlijke stoffen Bevat regels over Meldingsplicht, Werkzaamheden, Etikettering en Verpakking REACH=Registratie Evaluatie Autorisatie Chemische stoffen 6650_700

bescherming/verbetering van milieu Arbeidsomstandigheden en milieu WET MILIEUBEHEER Doelen: bescherming/verbetering van milieu doelmatige verwijdering van afvalstoffen Dus: productieprocessen aanpassen emissies verminderen (LWB) Afval verminderen en scheiden 6650_700

Arbeidsomstandigheden en milieu Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E) Verplicht voor alle bedrijven met (ingeleend) personeel Inventarisatie van gevaren bij het werk en de kans op negatieve effecten Evaluatie: plan van aanpak gevaren en risico’s voor mensen voorkomen of zo klein mogelijk houden RI&E en plan van aanpak: regelmatig bijstellen 6650_700

Arbo in de praktijk Hoofdstuk 2 Arbo in de praktijk 6650_700

BRONNEN VAN RISICO’S het soort werk kennis en ervaring Arbo in de praktijk BRONNEN VAN RISICO’S het soort werk kennis en ervaring de werkplek zelf het welzijn de mentaliteit RISICO = KANS x EFFECT Veiligheid = bewust nemen van aanvaardbaar risico 6650_700

IJSBERG MET VERHOUDING TUSSEN VERSCHILLENDE SOORTEN ONGEVALLEN Arbo in de praktijk IJSBERG MET VERHOUDING TUSSEN VERSCHILLENDE SOORTEN ONGEVALLEN 1 30 300 3.000 30.000 ongeval met dodelijke afloop of zeer ernstig letsel ongeval met ernstig letsel met verzuim ongevallen met letsel met verzuim (bijna) ongevallen met gering letsel / EHBO zonder verzuim gevaren als gevolg van onveilige handelingen en/of situaties 6650_700

DE OORZAKEN/GEVOLGENREEKS Arbo in de praktijk DE OORZAKEN/GEVOLGENREEKS 6650_700

Ongevallen/incidenten voorkomen door: VOL-VCA - versie 4.4 Arbo in de praktijk PREVENTIE Ongevallen/incidenten voorkomen door: voorkomen van onveilige handelingen voorkomen van onveilige situaties Maatregelen: bv. taak- of werkomschrijving, toezicht instructie en voorlichting 6650_700 6652_705

GEVOLGEN ONGEVALSTHEORIEËN VOOR ARBOBELEID Arbo in de praktijk GEVOLGEN ONGEVALSTHEORIEËN VOOR ARBOBELEID IJsbergtheorie: rol leidinggevende bij voorkomen van: onveilige handelingen onveilige situaties Oorzaken/gevolgenreeks: Ongevallen/incidenten hebben verscheidene oorzaken Conclusie: Voer een structureel Arbobeleid Hierin spelen direct leidinggevenden en management een rol 6650_700

TAKEN VAN MANAGEMENT BETREFFENDE ARBOBELEID Arbo in de praktijk TAKEN VAN MANAGEMENT BETREFFENDE ARBOBELEID Structureren van Arbobeleid Delegeren van taken en bevoegdheden (aan leidinggevenden) Taken direct Leidinggevenden Toezicht houden Geven van voorlichting en instructie Systematisch rapporteren van (bijna)ongevallen Doorgeven van gesignaleerde problemen en klachten 6650_700

ONGEVALLENONDERZOEK EN -REGISTRATIE Arbo in de praktijk ONGEVALLENONDERZOEK EN -REGISTRATIE Doelen ongevallenonderzoek: Welke factoren zijn oorzaak ongeval? Gericht op voorkomen ongevallen Ongevallen melden aan: opdrachtgever directe chef Inspectie SZW (ernstige ongevallen) situatie niet wijzigen 6650_700

ASPECTEN ONGEVALLENONDERZOEK Arbo in de praktijk ASPECTEN ONGEVALLENONDERZOEK 1. Onderzoek ter plekke van ongeval 2. Bewijsmateriaal bewaren 3. Interviewen getuigen/betrokkenen 4. Analyse onderzoeksresultaten 5. Eindrapport (conclusies/aanbevelingen) 6650_700

ONGEVALLENREGISTRATIE Arbo in de praktijk ONGEVALLENREGISTRATIE Belangrijk: Vastleggen gegevens voor beleid Voldoen aan wettelijke eisen Maatregelen om ongevallen te voorkomen Onderscheid ongevallen: Arbeidsongevallen Verkeersongevallen Privé-ongevallen 6650_700

OOK REGISTRATIE VAN: Milieu-incidenten Schadegevallen Brand/explosies Arbo in de praktijk OOK REGISTRATIE VAN: Milieu-incidenten Schadegevallen Brand/explosies 6650_700

Taak Risico Analyse  RI&E op projectniveau Arbo in de praktijk TRA en LMRA Taak Risico Analyse  RI&E op projectniveau start werkvoorbereiding analyse van de gevaren bij uitvoering van risicovolle taken of bij werken in risicovolle omgeving veiligheid en de gezondheid van werknemers. Doel: risico’s te analyseren en te evalueren afspreken van juiste beheersmaatregelen 6650_700

WERKWIJZE BIJ TAAK - RISICOANALYSE Arbo in de praktijk WERKWIJZE BIJ TAAK - RISICOANALYSE WERKOBJECT BEPALEN VAN RISICO ELIMINEREN OF VERVANGEN VAN HOOG RISICO WERKVOORBEREIDING OPSTELLEN TAAK - RISICOANALYSE COMMUNICATIE UITVOERING EVALUATIE 6650_700

TRAJECT RISICOBEHEERSING Arbo in de praktijk TRAJECT RISICOBEHEERSING Job Opdelen in taakstappen ja Beheerst via procedure? nee laag Risico- bepaling hoog risico’s beheersbaar Opstellen risico-analyse Communicatie van risico’s en beheersmaatregelen risico’s niet beheersbaar Uitvoering Heroverweging 6650_700

Laatste minuut risico analyse (LMRA) Arbo in de praktijk TRA en LMRA Laatste minuut risico analyse (LMRA) Een LMRA of Start Werk Analyse: Uitvoeren voor je echt aan het werk gaat Korte risico controle en “zelf check” Eerst denken dan pas doen 6650_700

Doorspreken van risico’s vóór de aanvang van het werk Arbo in de praktijk LINE SAFETY MEETING Doorspreken van risico’s vóór de aanvang van het werk In kick-off meeting: voor gehele werk (risico’s, beheersmaatregelen, interacties) Startwerkmeeting: door leidinggevenden, gericht op komende werkdag Shiftoverdracht: bij ploegendiensten Op de werkplek: bijv. toolboxmeeting 6650_700

SCHEMATISCHE VOORSTELLING VAN DE VIER STRATEGIEËN Arbo in de praktijk SCHEMATISCHE VOORSTELLING VAN DE VIER STRATEGIEËN beïnvloeding van gedrag 4 strategieën M.b.t. veilig werken: 1. Benadruk succes van veilig gedrag 2. Verminder nadelen van veilig gedrag M.b.t. onveilig werken: 3. Verduidelijk gevolgen van onveilig werken 4. Bemoeilijk mogelijkheden van onveilig werken 6650_700

Regel = richtlijn voor gedrag en handeling Arbo in de praktijk REGELS EN PROCEDURES Regel = richtlijn voor gedrag en handeling Procedure = chronologisch stappenplan met acties/ handelingen en beslismomenten Consequent, Veilig en Efficiënt uit te voeren Beschreven in handboeken, beschikbaar voor iedere medewerker Behandeld in voorlichting en Instructieprogramma's 6650_700

ALGEMENE VEILIGHEIDSREGELS Arbo in de praktijk ALGEMENE VEILIGHEIDSREGELS Voor de gehele organisatie: eigen personeel derden Betreffende: aan/afmelden verkeersregels melden ongeval, brand enz. hoe te handelen bij alarm en evacuatie waar een werkvergunning vereist is 6650_700

SPECIFIEKE VEILIGHEIDSREGELS Arbo in de praktijk SPECIFIEKE VEILIGHEIDSREGELS Voor taken, functies en werkzaamheden met verhoogd risico Betreffende: gebruik aanvullende persoonlijke beschermingsmiddelen gebruik bijzonder(e) gereedschap/apparatuur en werktuigen plaatsen afscherming, markering en gebruik beveiligingen 6650_700

DOEL BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN Arbo in de praktijk DOEL BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN Voorbereiden op noodsituaties Incidenten bestrijden Slachtoffers voorkomen en beperken Slachtoffers helpen Werknemers maar ook bezoekers moeten op de hoogte zijn 6650_700

INHOUD BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN Arbo in de praktijk INHOUD BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN Maatregelen en voorzieningen om de effecten van een calamiteit te minimaliseren en te bestrijden Op basis van ingeschatte calamiteiten c.q. incidenten Welke soort incidenten: Type Omvang Aanwezige stoffen Scenario 6650_700

INHOUD BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN Arbo in de praktijk INHOUD BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN Het bedrijfsnoodplan omvat: plattegrond; waarschuwingsmiddelen; alarm; oefeningen; hulpmiddelen; eerste hulp; wegnemen oorzaak; melden; waarschuwing hulpdiensten. Aan het plan kan ook het aanvalsplan zijn toegevoegd 6650_700

BEDRIJFSHULPVERLENINGSORGANISATIE Arbo in de praktijk BEDRIJFSHULPVERLENINGSORGANISATIE Eisen bedrijfshulpverleningsorganisatie Opbouw Verantwoordelijkheden van iedere functie Totstandkoming/inrichting centra Alle waarschuwings- en alarmeringsprocedures Actuele alarmeringslijsten Alarmerings- en Communicatiesystemen 6650_700

INVULLING BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN Arbo in de praktijk INVULLING BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN Voor bedrijfshulpverlening geldt: moet in ieder organisatie geregeld en gewaarborgd zijn; BHV-ers moeten voldoende opgeleid zijn; er is een vastgesteld takenpakket. Taken van de BHV-er zijn: verlenen eerste hulp; bestrijden beginnende brand; evacuatie; communicatie met hulpdiensten; preventie. Elke leidinggevende moet op de hoogte zijn van de alarmeringsprocedures en zijn/haar taken tijdens een calamiteit 6650_700

Eerste melding/antwoord Klassering van incident bekend maken Arbo in de praktijk FASERING Eerste melding/antwoord Klassering van incident bekend maken Handelingen/maatregelen: Stoppen met werken, telefoon niet gebruiken Uitschakelen apparatuur Naar verzamelplaats en melden bij coördinator Beëindiging incident en sporen oorzaak incident veilig stellen 6650_700

OPLEIDING, OEFENING, HERHALING Arbo in de praktijk OPLEIDING, OEFENING, HERHALING Nodig voor testen van plan. Om medewerkers en BHV-ers voor te bereiden op incidenten. Oefeningen/herhaling van bedrijfshulpverleningsplan/gemeentelijke rampenbestrijdingsplannen: apart in combinatie Ten minste eenmaal per jaar een ontruimings-oefening 6650_700

BEDRIJFSHULPVERLENING Arbo in de praktijk BEDRIJFSHULPVERLENING Arbowetverplichting: in elk bedrijf voldoende bedrijfshulpverleners of bedrijfshulpverlening geregeld hebben met bv. buurbedrijven mede op basis van RI&E wordt invulling BHV-organisatie bepaald eisen van deskundigheid BHV-ers Ontruimingsoefening ten minste eenmaal per jaar 6650_700

VEILIGHEID DOOR LEIDINGGEVEN Arbo in de praktijk VEILIGHEID DOOR LEIDINGGEVEN Rol leidinggevenden belangrijk voor de veiligheid Toezichthouders/directe chefs: hebben informatie over medewerkers arbeidsproces arbeidsomstandigheden bepalen hoe werk moet worden uitgevoerd 6650_700

VEILIGHEID DOOR LEIDINGGEVEN Arbo in de praktijk VEILIGHEID DOOR LEIDINGGEVEN Handhaven Middelen, Mogelijkheden en Mentaliteit Leidinggevende heeft voorbeeldfunctie Veiligheid bevorderen door goede motivatie: Beoordeel objectief en geef uw mening aan betreffende persoon Laat iemand in zijn waarde als mens/vakman bij correctie Vertel niet alleen hoe maar ook waarom 6650_700

VEILIGHEIDSOBSERVATIES Arbo in de praktijk VEILIGHEIDSOBSERVATIES Door leidinggevenden (objectief) Gericht op: onveilige handelingen onveilige situaties Verhogen veiligheidsbewustzijn groep Leidinggevenden komen op werkplek Krijgen inzicht in de werkplek en medewerkers Maak jaarplan observaties 6650_700

VCA** - Algemene goedkeuring Arbo in de praktijk VCA** EN VCA* VCA** - Algemene goedkeuring (voor bedrijven met 35 of meer medewerkers en hoofdaannemers) VCA* - Beperkte goedkeuring (voor bedrijven met minder dan 35 werknemers) VCA petrochemie - aanvullende eisen op VCA** (voor bedrijven die risicovolle werkzaamheden in de petrochemische industrie uitvoeren) VCU - goedkeuring voor detachering- en uitzendbureaus VCO - voor opdrachtgevers van VCA-/VCU gecertificeerde bedrijven 6650_700

TOOLBOX/LINE SAFETY MEETING Arbo in de praktijk TOOLBOX/LINE SAFETY MEETING Korte vergadering over veiligheid in informele sfeer overleg met medewerkers motiveren van medewerkers Aandachtspunten voor een goede VGM-bijeenkomst: duidelijke vastgelegde afspraken; toets of de boodschappen zijn begrepen. 6650_700

Gevaarlijke stoffen Hoofdstuk 3 Gevaarlijke stoffen 6650_700

Toxiciteit = giftigheid (eigenschap van een stof) Gevaarlijke stoffen TOXICOLOGIE Toxicologie = de leer van de inwerking van schadelijke stoffen op levende wezens Toxiciteit = giftigheid (eigenschap van een stof) Giftig voor alle levende organismen Individuele gevoeligheid: van elke soort binnen elke soort 6650_700

INWERKING GIFTIGE STOF OP LICHAAM VOL-VCA - versie 4.4 Gevaarlijke stoffen INWERKING GIFTIGE STOF OP LICHAAM Opname van gevaarlijke stoffen via: spijsverteringsorganen (mond) ademhalingsorganen (longen) huid 6650_700 6650_700 6652_705

Vergiftiging ACUUT CHRONISCH Gevaarlijke stoffen VOL-VCA - versie 4.4 6650_700 6650_700 6652_705

Gevaarlijke stoffen SYSTEEMWERKING Stof in bloed heeft effect op bepaalde organen, bijvoorbeeld aantasting door oplosmiddelen Zenuwstelsel Lever/nieren Celverandering Erfelijke eigenschappen (mutageen) Schadelijk voor ongeboren kind (teratogeen) Kankerverwekkend (carcinogeen) Pas op: Van diverse stoffen zijn niet alle eigenschappen bekend 6650_700

Werking van stof op huid, ogen, slijmvliezen, neus/keel en luchtwegen Gevaarlijke stoffen CONTACTWERKING Werking van stof op huid, ogen, slijmvliezen, neus/keel en luchtwegen Bij een te lange blootstelling of allergisch zijn voor stof Effect: Eczeem Aandoening luchtwegen 6650_700

SPECIFIEK OF ASPECIFIEK EFFECT Gevaarlijke stoffen SPECIFIEK OF ASPECIFIEK EFFECT Specifieke effecten kunnen worden veroorzaakt door één stof (asbest/kanker) Aspecifieke effecten kunnen worden veroorzaakt door verscheidene stoffen (schoonmaakmiddelen/sufheid) 6650_700

OPNAME IN HET LICHAAM VOORKOMEN: Gevaarlijke stoffen OPNAME IN HET LICHAAM VOORKOMEN: draag beschermende kleding en schoeisel; zorg voor goede ventilatie en/of adembescherming; eet,drink en rook niet op de werkplek; trek vuile werkkleding uit bij pauzes en einde werkdag; was altijd eerst je handen en gezicht als je gaat eten,drinken en roken; verzorg wondjes zoals het hoort. 6650_700 6650_700

Gevaarlijke stoffen en leidinggeven: De leidinggevende maakt en houdt de medewerker bewust van: de gevaren; belang hygiëne; het voorkomen van risico’s. Maatregelen om risico’s te beperken: aan de bron; technische, collectieve en organisatorische. Blz 55 6650_700 6650_700

VORMEN WAARIN GEVAARLIJKE STOFFEN VOORKOMEN gas damp vloeistof vaste stof nevel stof 6650_700

zeer licht ontvlambaar, licht ontvlambaar, ontvlambaar (zeer) giftig. Gevaarlijke stoffen EIGENSCHAPPEN explosief oxiderend zeer licht ontvlambaar, licht ontvlambaar, ontvlambaar (zeer) giftig. schadelijk of irriterend bijtend of corrosief kankerverwekkend milieugevaarlijk sensibiliserend 6650_700

(organische)oplosmiddelen cyclische verbindingen zuren en logen Gevaarlijke stoffen SOORTEN STOFFEN (organische)oplosmiddelen cyclische verbindingen zuren en logen zware metalen koolmonoxide asbest cement huishoudmiddelen 6650_700

Gebruik van gevaarlijke stoffen in het huishouden. HUISHOUDMIDDELEN Gebruik van gevaarlijke stoffen in het huishouden. Risico’s zijn dezelfde als in het bedrijf. Dus: dezelfde beschermende maatregelen nemen als in het bedrijf! Houdt kinderen uit de buurt. Zorg dat kinderen er niet bij kunnen komen door. Gevaarlijke stoffen achter slot en grendel op te slaan. Brandgevaarlijke stoffen koel opslaan. 6650_700

Asbest veroorzaakt ernstige gezondheidsaandoeningen: Gevaarlijke stoffen ASBEST Asbest veroorzaakt ernstige gezondheidsaandoeningen: asbestose (incubatietijd 15-25 jaar); asbestlongkanker; mesothelioom. Wettelijke bepalingen bij asbest: inventarisatie van aanwezige asbest verplicht; het nieuw toepassen en verwerken van asbest is verboden; asbesthoudend afval scheiden; aanwezig asbest labelen; alle werkzaamheden met asbest melden aan de Inspectie SZW. 6650_700

PLAATSEN WAAR ASBEST ANGETROFFEN KAN WORDEN Gevaarlijke stoffen PLAATSEN WAAR ASBEST ANGETROFFEN KAN WORDEN als warmte-isolatie; in flenzen en afdichtingen; brandwerende constructies; in fornuizen; als isolatie in elektrische apparatuur; brandwerende dekens; remvoeringen; riool; als afdichtingmateriaal; dak- en wandbeplating; vloerbedekking. 6650_700

WETTELIJKE BEPALINGEN Gevaarlijke stoffen WETTELIJKE BEPALINGEN Ver- en bewerken asbest verboden Beroepsmatig omgaan asbest alleen: bij slopen/verwijderen onderhoud/reparatie vrijstelling/ontheffing KOMO procescertificaat DTA = deskundig toezichthouder asbestverwijdering 6650_700

HOE TE HANDELEN, WANNEER MATERIAAL “ASBESTVERDACHT” IS Gevaarlijke stoffen HOE TE HANDELEN, WANNEER MATERIAAL “ASBESTVERDACHT” IS Monster LATEN nemen door onafhankelijk laboratorium Werkzaamheden alleen door deskundig bedrijf Deskundig toezichthouder (DTA) KOMO-procescertificaat asbest verwijderen voor aannemers Medewerkers asbestsaneringswerkzaamheden volgens schriftelijk plan opleiden Voor elk werk geldt: Aangemeld bij Inspectie SZW Werkplan aanwezig DTA aanwezig 6650_700

INDUSTRIËLE GASCILINDERS Gevaarlijke stoffen INDUSTRIËLE GASCILINDERS kleurcodering op schouder van cilinder. correct opslaan. voldoende ventilatie van opslagruimte. nooit opslaan in of bij kelders,putten en sleuven. zuurstofflessen gescheiden houden van flessen met brandbare gassen. aangepaste blusmiddelen. water als koelmiddel bij opslagruimte. 6650_700

PREVENTIEVE MAATREGELEN Gevaarlijke stoffen PREVENTIEVE MAATREGELEN controleer opslagvaten en tanks regelmatig op lekkage. controleer bedrijfsinstallaties zoals leidingen, filters, afsluiters en verdeelstukken op lekkages. zorg voor voldoende lekbakken. gelekte producten zo snel mogelijk opruimen. 6650_700

Biologische stoffen komen bijvoorbeeld voor in de: Gevaarlijke stoffen BIOLOGISCHE STOFFEN Biologische stoffen komen bijvoorbeeld voor in de: afvalverwerkingindustrie; gezondheidszorg; landbouw; voedingsindustrie; waterzuiveringsinstallaties. 6650_700

Risico’s bij blootstelling: infecties; vergiftigingen; allergie; Gevaarlijke stoffen BIOLOGISCHE STOFFEN Risico’s bij blootstelling: infecties; vergiftigingen; allergie; schimmels. Wanneer? bij contact met dieren; werken in riolen; werken in vervuilde grond werken in bepaalde afdelingen van ziekenhuizen en verpleegcentra. 6650_700

PREVENTIEVE MAATREGELEN BIJ BIOLOGISCHE STOFFEN Gevaarlijke stoffen PREVENTIEVE MAATREGELEN BIJ BIOLOGISCHE STOFFEN Voor het werken met biologische agentia geldt: zo mogelijke eerst de bronaanpak; aanvullende regels voor pbm’s; strenge hygiënische voorschriften; instructie en onderricht; controle op en informatie over mogelijke gevolgen; controle op legionella. 6650_700

PREVENTIEVE MAATREGELEN BIJ BIOLOGISCHE STOFFEN Gevaarlijke stoffen PREVENTIEVE MAATREGELEN BIJ BIOLOGISCHE STOFFEN inenten; blootgestelde werknemers beperken; duur blootstelling beperken; beschermende kleding gebruiken; huidcrème gebruiken; oogbescherming gebruiken; na het werk en bij pauze de handen en gezicht wassen. 6650_700

Gevaarlijke stoffen Bijtende stoffen tasten bij contact je huid, ogen, longen en kleding aan. Irriterende stoffen kunnen ontstekingen aan je huid en slijmvliezen veroorzaken. Harsen, kleurmiddelen, sommige verven, metaalbehandelings- middelen kunnen een gevoelige huid veroorzaken en heftige allergische reacties oproepen. Cfk’s en bepaalde pesticiden zijn gevaarlijk voor mens, dier en milieu. 6650_700

deeltjes (gas) per miljoen deeltjes lucht [ppm] of VOL-VCA - versie 4.4 Gevaarlijke stoffen GRENSWAARDE wordt uitgedrukt in: deeltjes (gas) per miljoen deeltjes lucht [ppm] of milligram stof per kubieke meter [mg/m3] 6650_700 6652_705

Grenswaarden zijn gezondheidskundige waarden. Gevaarlijke stoffen GRENSWAARDEN Grenswaarden zijn gezondheidskundige waarden. De grenswaarde geldt voor mensen die: niet meer dan 8 uur per dag werken; niet meer dan 40 uur per week werken; volwassen en gezond zijn; onder normale omstandigheden werken en geen zwaar werk doen. 6650_700

Grenswaarde-H Stoffen gaan gemakkelijk door de huid VOL-VCA - versie 4.4 Gevaarlijke stoffen GRENSWAARDEN Grenswaarde-TGG (Tijd gewogen gemiddelde) = maximaal 8 uur per dag of maximaal 40 uur per week Grenswaarde-C (Ceiling) = plafondwaarde ofwel maximale waarde ongeacht tijdsduur Grenswaarde-H Stoffen gaan gemakkelijk door de huid 6650_700 6652_705

reukgrens ligt hoger dan de grenswaarde; Gevaarlijke stoffen RISICO’S reukgrens ligt hoger dan de grenswaarde; sommige gevaarlijke stoffen ruiken aangenaam; sommige gevaarlijke stoffen schakelen de reukzenuw al bij lage concentraties uit waardoor je denkt dat je veilig bent (H2S); maskering van gevaarlijke stoffen door andere niet gevaarlijke stoffen; geur is persoonsafhankelijk. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen moet regelmatig gemeten worden. Bij het meten is van belang dat de concentratie wordt vastgesteld. Werkplekvergunningen vereisen meestal een continue meting van de concentratie. 6650_700

DE ROL VAN DE LEIDINGGEVENDE Gevaarlijke stoffen DE ROL VAN DE LEIDINGGEVENDE Bij het werken met gevaarlijke stoffen moet de leidinggevende extra toezicht houden. Hij let daarbij op: gebruik pbm’s; orde en netheid; reinigingen gereedschap en andere middelen; afvoeren afval. 6650_700

MAATREGELEN TEGEN GEVAARLIJKE STOFFEN Maatregelen aan de bron Ventilatie Scheiden van mens en bron Persoonlijke bescherming 6650_700

Ioniserende straling: Gevaarlijke stoffen WERKEN MET STRALING Ioniserende straling: genoeg energie om bestraalde materiaal te veranderen afhankelijk van sterkte, dosis en blootstelling schadelijk voor mens en omgeving bv. geneeskunde, kerncentrales, meet/detectieapparatuur, aardgaswinning en ertsverwerking Niet-ioniserende straling: niet van invloed op materiaalstructuur hoge dosis / langdurige blootstelling wel schadelijk (letsel) bv. zonlicht, ultraviolet/infrarood straling, laserstralen, radio- of microgolven 6650_700

afstand 4 x groter stralingsdosis 16 x kleiner Gevaarlijke stoffen WERKEN MET STRALING Risico van radioactieve straling: “Je hoort, ziet, voelt en ruikt niets” Maatregel nummer 1: Zo ver mogelijk er vandaan (de stralingssterkte neemt af met het kwadraat van de afstand) : afstand 4 x groter stralingsdosis 16 x kleiner 6650_700

WERKEN MET STRALING (VERVOLG) Gevaarlijke stoffen WERKEN MET STRALING (VERVOLG) Veiligheidsmaatregelen bij het werken met straling zijn: afstand houden; verpakkingen van de materialen niet beschadigen; gebied rond de bron afzetten; pbm’s gebruiken; waarschuwingsborden plaatsen; permanent meten. Medewerkers zijn verplicht om: de persoonlijke dosis straling te laten meten; nauwkeurig alle voorschriften te volgen; een medische keuring te ondergaan. 6650_700

WERKEN MET STRALING (VERVOLG) Gevaarlijke stoffen WERKEN MET STRALING (VERVOLG) De verplicht aanwezige stralingsdeskundige: houdt toezicht op de stralingsveiligheid en -hygiëne; controleert medewerkers en materiaal op besmetting; neemt zonodig extra maatregelen; kan werkzaamheden stilleggen. Bij niet-ioniserende straling gelden de volgende veiligheidsmaatregelen: instructie en informatie op toestellen; werken volgens de instructies; net langer dan toegestaan doorwerken; houdt afstand. 6650_700

ARBEIDSHYGIËNISCH ONDERZOEK Gevaarlijke stoffen ARBEIDSHYGIËNISCH ONDERZOEK Oriënterend werkplekonderzoek: Is er kans op blootstelling aan een bepaalde stof? Aard van de blootstelling Hoeveel mensen hebben kans op blootstelling? Geeft antwoord op mogelijke risico’s en te nemen maatregelen Monitoring: Metingen en registraties Resultaten vergelijken met: grenswaarden eigen bedrijfswaarden Gericht op gezondheidsbeheersing op werkplek 6650_700

ARBOWET - GEZONDHEID WERKNEMERS Gevaarlijke stoffen ARBOWET - GEZONDHEID WERKNEMERS Werkgever moet werknemers in de gelegenheid stellen zich periodiek medisch te laten onderzoeken Periodiek gezondheidskundig onderzoek: op vrijwillige basis tijdig schade onderkennen en beperken/wegnemen soms verplicht (bv bij werken met asbest, straling en bestrijdingsmiddelen, gebruik ademluchtapparatuur). Arbeidsgezondheidsonderzoek voorafgaand aan specifieke werkzaamheden (functiekeuring) verplicht (bv ademluchtapparatuur, werken met onderdruk of overdruk) 6650_700

Etikettering en signalering Hoofdstuk 4 Etikettering en signalering 6650_700

SIGNALERING/ETIKETTERING Etikettering en signalering SIGNALERING/ETIKETTERING Signalering van gevaar op de werkvloer: Zodanig aanbrengen, dat deze wordt opgemerkt Zodanig vormen, dat de betekenis duidelijk is Zo min mogelijk tekst Etikettering van gevaarlijke stoffen: Grote verscheidenheid stoffen Risico’s inschatten om juiste maatregelen te nemen 6650_700

ELKE STOF IN EEN CATEGORIE Etikettering en signalering ELKE STOF IN EEN CATEGORIE Etiket Goed zichtbaar Gemakkelijk leesbaar In het Nederlands Aanduidingen: Naam stof Gevaarssymbool/symbolen Bijzondere gevaren Veiligheidsaanbevelingen WMS: kleinverpakking Vervoer: vervoerscodering (ADNR) 6650_700

ETIKETTERING VOLGENS HET GHS (GLOBAL HARMONIZED SYSTEM) explosief milieuschadelijk ((zeer) licht) ontvlambaar nieuw; lange termijn Gezondheidsschadelijk. (kankerverwekkende, mutagene en/of reprotoxische stoffen) oxiderend corrosief nieuw; gassen onder druk (zeer) giftig Schadelijk of irriterend klein chemisch afval ( geen GHS klasse) Nieuwe etiketten 2010 ingevoerd en vanaf 2017 verplicht 6650_700 96

Carcinogeen (kankerverwekkend) Etikettering en signalering NIEUWE SYMBOLEN VOOR: Carcinogeen (kankerverwekkend) Teratogeen (functiestoornissen ongeboren kind) Mutageen (erfelijke eigenschappen veranderen) 6650_700

2 1 w brandgevaar gezondheids- gevaar reactiviteit instabiliteit Etikettering en signalering GEVARENDIAMANT (grootverpakkingen) brandgevaar 2 gezondheids- gevaar 1 reactiviteit instabiliteit w bijzondere aanduidingen 6650_700

Etikettering en signalering CHEMIEKAART aceton 6650_700

Verplicht op werkvloer, geregeld in Arbowet/besluiten Vijf groepen: Etikettering en signalering SIGNALERING Verplicht op werkvloer, geregeld in Arbowet/besluiten Vijf groepen: verbod gebod waarschuwing Veiligheidsvoorziening mededeling Tijdelijke markering: 6650_700

Elektriciteit Hoofdstuk 5 Elektriciteit 6650_700

GEVAREN BIJ GEBRUIK ELEKTRICITEIT Stroomdoorgang door menselijk lichaam Verwonding door vuur Letsel van val ten gevolge van elektriciteit Brand/explosie VEILIGE INSTALLATIE als gevaren er niet zijn of tot een minimum worden beperkt 6650_700

VEILIGHEID BIJ ELEKTRICITEIT VOL-VCA - versie 4.4 Elektriciteit VEILIGHEID BIJ ELEKTRICITEIT Ongevallen weerstand kleiner : stroomsterkte groter stroomsterkte grote : warmteontwikkeling groter 6650_700 6652_705

Stroomdoorgang kan dodelijk zijn! VOL-VCA - versie 4.4 Elektriciteit Stroomdoorgang kan dodelijk zijn! De grootte en aard van het letsel is afhankelijk van: weg van stroom door lichaam aanrakingsoppervlak stroomsterkte tijd stroomdoorgang soort en hoogte spanning lichamelijke conditie 6650_700 6652_705

0,2 - 2 mA licht prikkelend gevoel. VOL-VCA - versie 4.4 Elektriciteit STROOMSTERKTE 0,2 - 2 mA licht prikkelend gevoel. 2 mA - 10 mA sterk wordende pijnlijke spierkramp 10 - 20 mA grensstroomsterkte; onder spanning staande delen kan je niet meer loslaten. >20 mA ademhaling wordt belemmerd; snelle hulp is nodig om verstikking te voorkomen. 100 mA hartfibrillatie is dodelijk als niet direct wordt ingegrepen (directe elektrocutie). 6650_700 6652_705

~ STROOMSTERKTE FATAAL Afhankelijk van: Elektriciteit huidweerstand; VOL-VCA - versie 4.4 Elektriciteit STROOMSTERKTE FATAAL Afhankelijk van: huidweerstand; aanrakingsoppervlak; standplaats; soort en hoogte spanning veilige spanning is tot: maximaal 120 V maximaal 50 V ~ 6650_700 6652_705

VEILIGHEIDSMAATREGELEN: VOL-VCA - versie 4.4 Elektriciteit VEILIGHEIDSMAATREGELEN: alleen handelingen door deskundigen VOP = voldoende onderricht persoon gebruik "veilige spanning" (in besloten ruimten); veiligheidsaarding van uitwendig metalen omhulsel aarding steigers; bij bouwwerken aardlekschakelaar in elektrische voeding (aanspreekstroom 30 mA); aarding van metalen werkplaats- en opslagcontainers; deugdelijke kabels (mechanische bescherming). 6650_700 6652_705

VEILIGHEIDSMAATREGELEN (vervolg): VOL-VCA - versie 4.4 Elektriciteit VEILIGHEIDSMAATREGELEN (vervolg): fysieke afscherming; isolatie; dubbele isolatie; aardlekbeveiliging; lage spanningen; veiligheidstransformator; jaarlijkse controle. dubbel geïsoleerd 6650_700 6652_705

STATISCHE ELEKTRICITEIT VOL-VCA - versie 4.4 Elektriciteit STATISCHE ELEKTRICITEIT Risico bij: slecht geleidende stoffen; geïsoleerde (niet-geaarde) opstelling. oplading door wrijving vonkoverslag als elektrische lading niet kan weglekken via aardleiding . 6650_700 6652_705

STATISCHE ELEKTRICITEIT VOL-VCA - versie 4.4 Elektriciteit STATISCHE ELEKTRICITEIT Preventieve maatregelen zijn: toevoegen anti-statische dope (ASA); beperken stroomsnelheid; goede aarding leidingen, apparatuur, tanks; valhoogte in opslagvat beperken; hogedrukspuit aarden; toepassen inert gas (bijvoorbeeld stikstof); aansluiten op aardleidingnet; verhogen luchtvochtigheid bij droge stof. draag altijd antistatisch schoeisel, kleding 6650_700 6652_705

GEVAREN DOOR ELEKTRICITEIT Gevaar van installaties/machines/ apparatuur/gereedschap: Niet in orde/verkeerd behandeld Veel ongevallen: Defecte en ondeugdelijke machines/toestellen/leidingen Slechte of ontbrekende aardverbindingen Foutieve aanleg of montage Onwillekeurige aanraking onder spanning staande delen 6650_700

Brand- en explosiegevaar Hoofdstuk 6 Brand- en explosiegevaar 6650_700

5 componenten voor brand Brand- en explosiegevaar VOL-VCA - versie 4.4 6650_700 6652_705

brandbevorderende stoffen. VOL-VCA - versie 4.4 Brand- en explosiegevaar RISICO’S VAN BRAND vlampunt; explosiegrenzen; zuurstofgehalte; reactiebevordering; reactie met water; zelfontbranding; brandbevorderende stoffen. 6650_700 6652_705

Vaste stof Vloeistof Gas Metaal TYPE BRAND Brand- en explosiegevaar VOL-VCA - versie 4.4 Brand- en explosiegevaar TYPE BRAND Vaste stof Vloeistof Gas Metaal 6650_700 6652_705

bij vloeistoffen en dampen Brand- en explosiegevaar VLAMPUNT bij vloeistoffen en dampen temperatuur waarbij de damp (in juiste mengverhouding met omgevingslucht) kan worden ontstoken (met bv. aansteker, lucifer) 6650_700

Brand- en explosiegevaar EXPLOSIEGRENZEN bij gas, stof (stofexplosie) volumepercentage gas of stof dat (in juiste mengverhouding met omgevingslucht) kan exploderen (ontsteking door vlam, vonk) elk gas heeft eigen explosiegebied 6650_700

Explosie gevaarlijke omgevingen Brand- en explosiegevaar Explosie gevaarlijke omgevingen gas- en oliewinninginstallaties; raffinaderijen; overlaadstations; opslag brandbare stoffen; graansilo’s. 6650_700

Explosie gevaarlijke omgevingen Brand- en explosiegevaar Explosie gevaarlijke omgevingen In explosiegevaarlijke omgevingen is het streng verboden om: zonder toestemming te betreden; zonder toestemming materialen en middelen mee te nemen die een gevaar kunnen opleveren; zonder werkvergunning werkzaamheden uit te voeren. 6650_700

Blussen door middel van: Brand- en explosiegevaar BLUSSTOFFEN Blussen door middel van: natte blusstoffen water, schuim en AFFF droge blusstoffen zand en bluspoeder gasvormige blusstoffen kooldioxide (CO2) ook wel koolzuursneeuw 6650_700

Water (stoom) - koelende werking zuurstofverdringing VOL-VCA - versie 4.4 Brand- en explosiegevaar BLUSSTOFFEN Water (stoom) - koelende werking zuurstofverdringing Schuim - zuurstofafsluiting Zand - zuurstofafsluiting en koelend Bluspoeder - negatieve katalyse CO2 - zuurstofverdringing AFFF - zuurstofafsluiting 6650_700 6652_705

Zorg voor eigen veiligheid Meld de brand VOL-VCA - versie 4.4 Brand- en explosiegevaar Wat als……? Zorg voor eigen veiligheid Meld de brand Waarschuw mensen in de omgeving Doe deuren en ramen dicht Breng mensen in veiligheid Onderneem alléén een bluspoging als het veilig kan 6650_700 6652_705

Werken in besloten ruimten Hoofdstuk 7 Werken in besloten ruimten 6650_700

Eigenschappen: erg klein; moeilijk te ventileren; VOL-VCA - versie 4.4 Werken in besloten ruimten BESLOTEN RUIMTEN Eigenschappen: erg klein; moeilijk te ventileren; kleine in- en uitgangen; slecht verlicht; Voorbeelden: opslagtanks; reactieketels; kelders; riolen; liftschachten; putten/sleuven. 6650_700 6652_705

RISICO’S BESLOTEN RUIMTEN VOL-VCA - versie 4.4 Werken in besloten ruimten RISICO’S BESLOTEN RUIMTEN brand en explosie gevaarlijke stoffen zuurstoftekort elektrocutie vallen en struikelen Maatregelen: voorbereidende werkzaamheden tijdens het werk 6650_700 6652_705

VOORBEREIDENDE WERKZAAMHEDEN VOL-VCA - versie 4.4 Werken in besloten ruimten VOORBEREIDENDE WERKZAAMHEDEN organiseren; toezicht en verblijfsduur; regelen: veiligheidswacht metingen verrichten. zuurstof : 19-21% explosiegevaar : < 10% LEL giftige stoffen : < grenswaarde 6650_700 6652_705

MAATREGELEN TIJDENS HET WERK VOL-VCA - versie 4.4 Werken in besloten ruimten MAATREGELEN TIJDENS HET WERK bereikbaarheid en vluchtmogelijkheid ventileren specifieke maatregelen nodig bij: lassen; verven; overige bijzondere werkzaamheden Controle via werkvergunning 6650_700 6652_705

GRAAFWERKZAAMHEDEN Maatregelen vooraf: melden bij het KLIC Werken in besloten ruimten GRAAFWERKZAAMHEDEN Maatregelen vooraf: melden bij het KLIC geldige graafvergunning eventueel opspoorapparatuur gebruiken Begin met: proefsleuf graven(binnen 1,5 meter van opgegeven locatie) afwijkingen van leidingen en kabels melden. graven met machine met een niet-getande graafbak denk aan opstelling van machines ook een sleuf kan worden beschouwd als besloten ruimten houdt rekening met instortingsgevaar! neem de juiste voorzorgsmaatregelen! 6650_700

Isoleren van leidingen VOL-VCA - versie 4.4 Werken in besloten ruimten STEEKFLENS Isoleren van leidingen met behulp van een steekflens (zo dicht mogelijk bij de besloten ruimte!) 6650_700 6652_705

RISICOBRONNEN EN WERKVERGUNNING Werken in besloten ruimten RISICOBRONNEN EN WERKVERGUNNING Risico’s: Het werk, het gereedschap, het materiaal processen (inhoud/soort) beheersen door werken volgens voorwaarden vergunning Wat is de invloed van uw werkzaamheden op uw omgeving Wat is de invloed van uw omgeving op uw werkzaamheden Doel van werkvergunning: goede voorbereiding van risicovol werk Een werkvergunning is een bedrijfsregel, geen wettelijke verplichting 6650_700

Werken in besloten ruimten AANVRAAG WERKZAAMHEDEN (In te vullen door aanvrager) Locatie / equipment nr.: Afdeling: Omschrijving van het werk: Werkwijze: q monteren/demonteren q hakken/boren q openen installaties q slijpen q betreden besloten ruimte q hogedruk spuiten q branden/gutsen/lassen q gritstralen q röntgen/stralingswerk q graven handmatig/machinaal q hijsen q q instrumentatie/Electrical Toegepaste gereedschappen: Toegepaste voertuigen / equipment: Gepland aantal uitvoerenden : personen Geplande begindatum : Geplande einddatum : Werktijd van tot Bijzondere vergunningen van toepassing: q Hottap q Graafvergunning q Pluglas q 6650_700

Werken in besloten ruimten MAATREGELEN TE NEMEN DOOR VERSTREKKENDE AFDELING besloten ruimte conditierapport (nr. ) verzamelplaats milieueschermende maatregelen (t.w. ) Speciale operationele aandachtspunten: Mogelijke risico’s: GASMETINGEN (In te vullen door verstrekker/area operator) Welk product bevat of heeft de apparatuur/leiding bevat? Invloed van naburige werkzaamheden: Nodig Gereed q q flenzen labelen q q systeem spoelen q q systeem aftappen q q systeem stomen q q systeem inblokken q q systeem afsteken q q systeem afkoppelen q q systeem drukvrij maken q q systeem productvrij maken q q omgeving controleren op tox. en/of agress. stoffen omgeving controleren op brandbaar materiaal apparatuur elektrisch blokkeren (nr./handtekening ) apparatuur elektrisch vrijschakelen (nr./handtekening ) apparatuur mechanisch blokkeren (hoe? ) Datum Tijd Zuurstof % O2 Explosiviteit % LEL Toxische stoffen ppm Type meting Paraaf continu Nodig meting q q q q q 6650_700

Werken in besloten ruimten MAATREGELEN TE NEMEN DOOR HOUDER Persoonlijke gasalarmering (t.w. ) gebruik adembescherming filtermasker (type ) verse lucht kap persluchtmasker Extra eisen (in te vullen door verstrekker): (In te vullen door aanvrager) Te nemen voorzorgsmaatregelen: putten goten en/of riolen afdekken binnen 30 meter vonkafscherming plaatsen werkplek afzetten mangatwacht inzetten brandwacht inzetten brandwaterslang gereed met straalpijp aanvullende brandblusmiddelen (t.w. ) werkplek en/of werkstuk nat houden werkplek beveiligen tegen valgevaar (t.w. ) ventilatie Aanvullende persoonlijke beschermingsmiddelen: ruimzicht/zuurbril gelaatscherm valbescherming hand/arm bescherming (t.w. ) beschermende kleding (t.w. ) vluchtmasker binnen handbereik 6650_700

Werken in besloten ruimten BEKRACHTIGING Het werk kan veilig uitgevoerd worden en beheersmaatregelen zijn doorgesproken met vergunninghouder: Verstrekker Naam: Datum: Handtekening: Akkoord met opgelegde eisen en draagt zorg voor uitvoering volgens de vergunningsvoorwaarden: Houder Naam: Firma: Houder na overdracht Risico Categorie: Risico analyse (nr. ) De kolommen “Aanvraag werkzaamheden” en “Maatregelen te nemen door houder” zijn juist ingevuld: Aanvrager Naam: Firma: Telefoon: Datum: Handtekening: Principe toestemming bijzondere werkzaamheden: n.v.t. Operationeel beheerder Naam: Vergunning mede beoordeeld: n.v.t. Mede ondertekenaar Naam: Afdeling: Vergunning is voorbereid: n.v.t. Vergunning voorbereider q Hoog q Laag Verlenging maximaal 1 week geldig Verstrekker Houder Datum Naam Paraaf Naam Paraaf 6650_700

Algemene werkplekeisen Hoofdstuk 8 Algemene werkplekeisen 6650_700

STRUIKELEN, UITGLIJDEN EN VERSTAPPEN VOL-VCA - versie 4.4 Algemene werkplekeisen STRUIKELEN, UITGLIJDEN EN VERSTAPPEN Oorzaken: - niet-egale ondergrond - gladde ondergrond - hoogteverschil - beperking menselijk lichaam Preventie: - aanpak bij de bron - scheiden van mens en gevaar - markeringen - persoonlijke bescherming/gedrag 6650_700 6652_705

GEVAREN BIJ SLOOPWERKZAAMHEDEN Algemene werkplekeisen GEVAREN BIJ SLOOPWERKZAAMHEDEN verstappen en struikelen; uitstekende constructiedelen; werken op hoogte; instabiliteit bij sloopfront; vallend sloopmateriaal; instorting; vrijkomen gevaarlijke stoffen; lawaai. 6650_700

VEILIGHEIDSMAATREGELEN BIJ SLOOPWERKZAAMHEDEN Algemene werkplekeisen VEILIGHEIDSMAATREGELEN BIJ SLOOPWERKZAAMHEDEN persoonlijke valbeveiliging gebruiken rekening houden met draagkracht van overblijvende constructie zonder specifiek plan niet boven of onder elkaar werken gebruik stortkokers persoonlijke beschermingsmiddelen; helm, veiligheidsschoenen, overall, adembescherming, gehoorbescherming gebruiken inventariseren concentratie gevaarlijke stoffen (bv. asbestinventarisatie) 6650_700

ELEKTRISCH LASSEN Mogelijke gevaren: Algemene werkplekeisen elektrocutie; brand en explosie door hittevorming en wegspringende spetters; verbranding van de huid door vrijkomende UV-straling; verbranding van het hoornvlies door vrijkomende UV- straling; verblinding van de ogen door vrijkomende infrarood straling; warmtestraling; vergiftiging door lasrook; longaandoeningen door inademen van lasrook; verkeerde werkhouding. 6650_700

Veiligheidsmaatregelen: Algemene werkplekeisen ELEKTRISCH LASSEN Veiligheidsmaatregelen: spanningverlagend relais (in besloten ruimten verplicht); persoonlijke bescherming: - laskap - lasschort - laskleding - veiligheidsschoenen - luchtgeventileerde laskap; lasgordijnen voor bescherming van personen in de omgeving tegen UV en infraroodstraling; plaatselijke afzuiging van lasrook; ruimtelijke ventilatie; blusmiddelen onder handbereik; werkvergunningensysteem indien vereist. 6650_700

AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN Algemene werkplekeisen AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN Gevaren en risico’s: geraakt worden door spetters gloeiend materiaal; brand door brandbaar materiaal dat vlam vat; vlamterugslag; lekkage van gas en zuurstof; sommige gassen zoals propaan zijn zwaarder dan lucht en blijft hangen in putten, uitgravingen en kelders. 6650_700

AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN Algemene werkplekeisen AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN Veiligheidsmaatregelen: draag de juiste beschermende kleding; verwijder eerst de brandbare materialen in je omgeving of dek ze af; gebruik van vlamdover in de slang tussen acetyleenfles en brander; terugstroombegrenzers op gas en zuurstofslang van brander; wees bedacht op lekkage van gas en zuurstof in laaggelegen werkomgeving; 6650_700

AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN Algemene werkplekeisen AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN Veiligheidsmaatregelen (vervolg): slangbreuk beveiliging toepassen; continue gas meten; acetyleenfles rechtopstaand gebruiken of minimaal onder een hoek van 30 graden; plaatselijke afzuiging van lasrook en gassen; ruimtelijke ventilatie. blusmiddelen onder handbereik; werkvergunningensysteem indien vereist. 6650_700

Maatregelen hiertegen zijn: Algemene werkplekeisen WERKEN IN KOU Gevaren: versnelde afkoeling met gevolg: bevangen raken door de koude; bevriezingsverschijnselen; veel materiaal niet veilig te gebruiken. Maatregelen hiertegen zijn: warmteondergoed en isolerende kleding dragen; op beschutte werkplek je werk uitvoeren; nooit in tocht werken; geschikt gereedschap gebruiken; op tijd extra pauzes inlassen; afwisselen met collega’s. 6650_700

Maatregelen hiertegen zijn: Algemene werkplekeisen WERKEN IN WARMTE Gevaren: bevangen raken en flauwvallen; onvoldoende afvoer van lichaamswarmte; verlies van lichaamsvocht. Maatregelen hiertegen zijn: voldoende pauzes inlassen; afwisselen met collega’s; op tijd voldoende drinken; ademende werkkleding gebruiken; hittewerende werkkleding gebruiken. 6650_700

Maatregelen hiertegen zijn: Algemene werkplekeisen WERKEN MET HOGE DRUK Gevaren: openbarsten van leidingen; geraakt worden door wegschietende onderdelen; onbevoegd en onbekwaam werken met hoge druk machine zoals industriële hoge druk reinigers. Maatregelen hiertegen zijn: voor ingebruikname installaties en machines testen; afpersen van installaties met vloeistof, meestal water; testen en afpersen met zo weinig mogelijk personeel en gebied afschermen/afzetten; veiligheidsinstructies nauwkeurig opvolgen; alleen hiertoe opgeleid personeel inzetten. 6650_700

Ergonomie volgens Arbowet: Algemene werkplekeisen DEFINITIE ERGONOMIE Ergonomie volgens Arbowet: vooral gericht op het welzijn van de medewerker Gezondheid van medewerkers beschermen door stellen van ergonomische randvoorwaarden: machines; gereedschappen gebruiksvoorwerpen werkplek omgevingsfactoren: geluid licht trillingen klimaat 6650_700

Algemene werkplekeisen ARBOWET Arbeidssituatie en taak aanpassen aan de eigenschappen van de werknemers en niet andersom! 6650_700

Werkplek is combinatie van twee zaken: Algemene werkplekeisen MENS-MACHINESYSTEEM Werkplek is combinatie van twee zaken: Machines, gereedschappen, gebruiksvoorwerpen en werkplekomstandigheden daaromheen: verlichting geluid klimaat trillingen Mens met zijn: lichamelijke belasting inspanning beweging werkhouding geestelijke belasting 6650_700

7 FACTOREN, DIE ERGONOMIE WERKPLEK BEPALEN Algemene werkplekeisen 7 FACTOREN, DIE ERGONOMIE WERKPLEK BEPALEN 1. Tillen 2. Zitten en staan 3. Geluid 4. Klimaat 5. Trillingen 6. Verlichting 7. Lichamelijke en mentale belasting 6650_700

Belastende factor in veel beroepen Minste belasting: Algemene werkplekeisen TILLEN Belastende factor in veel beroepen Minste belasting: rug recht massa boven rug In praktijk: tillen last vóór lichaam Belastbaarheid spier/skeletsysteem individueel verschillend: leeftijd geslacht lichaamsbouw getraindheid: bewustwording belastingen tilinstructie 6650_700

Vanuit staande positie Algemene werkplekeisen TILINSTRUCTIE Plan maken Benen in spreid- stand, voeten 45 graden naar buiten Knieën buigen, rug recht houden Vanuit staande positie beginnen met lopen 6650_700

MAATREGELEN TER BEPERKING VAN TILBELASTING Algemene werkplekeisen MAATREGELEN TER BEPERKING VAN TILBELASTING Mechanisering/hulpmiddelen Verminder gewicht Organisatie werk Meer mensen Niet zittend tillen Beperk tilhoogte Beperk verplaatsingsafstand 6650_700

Langdurig zitten is belastend Algemene werkplekeisen ZITTEN Langdurig zitten is belastend statische belasting van bekken, wervelkolom, schouder, gordel Afwisseling voorkomt klachten lopen/staan/zitten/verschillende zithoudingen Optimale zithouding: goede ondersteuning benen goede stand rug ontlasting schouders mogelijkheid kiezen andere houdingen 6650_700

Onvoldoende beenruimte om te zitten Vaak reiken (hoog, laag, ver) Algemene werkplekeisen STAAN Alleen, indien: Onvoldoende beenruimte om te zitten Vaak reiken (hoog, laag, ver) Gescheiden werkplekken (vaak heen en weer lopen) Neerwaartse krachten (verpakkingswerkzaamheden) Gebruik: Stasteun: vangt 60% lichaamsgewicht op ontlast benen/voeten 6650_700

Lichamelijke effecten: Algemene werkplekeisen GELUID Lichamelijke effecten: verhoogde bloeddruk gestoorde ademhaling gestoorde stofwisseling tragere bloedcirculatie tragere spijsvertering hoofdpijn gespannen spieren moeheid nervositeit verminderde waakzaamheid 6650_700

De grootte van het blijvende gehoorverlies is afhankelijk van: Algemene werkplekeisen GELUID (VERVOLG) De grootte van het blijvende gehoorverlies is afhankelijk van: totale blootstellingstijd duur van blootstelling duur van rustperiode tussen blootstelling (beschadiging in het begin omkeerbaar) sterkte van het lawaai frequentiespectrum van het lawaai (hoge tonen schadelijker dan lage) continuïteit van het geluid 6650_700

Optellen van twee geluidsbronnen. Algemene werkplekeisen GELUID (VERVOLG) Optellen van twee geluidsbronnen. Een verdubbeling van de afstand tot de geluidsbron geeft een vermindering van 6 dB(A). 6650_700

Algemene werkplekeisen GELUID (VERVOLG) Maatregelen om geluidhinder te voorkomen in volgorde van prioriteit: niveau van de geluidsbron verlagen; geluidsbron afschermen; geluidtrillingen dempen; persoonlijke gehoorbescherming. 6650_700

Algemene werkplekeisen GELUID (VERVOLG) De werkgever moet tegen geluid de volgende maatregelen nemen: vanaf 80 dB(A): mogelijkheid tot gehooronderzoek; gehoorbescherming uitreiken. vanaf 85 dB(A): beheersplan; maatregelen; waarschuwingsborden. 6650_700

Grootte van verplaatsing bepaalt het gevolg Algemene werkplekeisen TRILLINGEN Veroorzaken stotende verplaatsingen van het gehele lichaam of gedeelten daarvan Grootte van verplaatsing bepaalt het gevolg Gevolgen Trillingen 6650_700

4 - 9 Hz: algemeen onwel 13 - 20 Hz: hoofdpijn 4 - 14 Hz: buikpijn Algemene werkplekeisen TRILLINGEN (vervolg) Fysieke trillingen: hand- en armtrillingen bij gebruik handgereedschap; lichaamstrillingen door een voertuig, installatie of bewegend vloer. 4 - 9 Hz: algemeen onwel 13 - 20 Hz: hoofdpijn 4 - 14 Hz: buikpijn 6650_700

Klachten door hand- en armtrillingen: Algemene werkplekeisen TRILLINGEN (vervolg) Klachten door hand- en armtrillingen: pijn; beschadiging bloedvaten en gewrichten; gevoelloze vingertoppen; “witte vingers”. Klachten door lichaamtrillingen: maagklachten; rugklachten; vermoeidheid; hoofdpijn; spierpijn; verminderde concentratie; aandoeningen evenwichtsorgaan 6650_700

MAATREGELEN TEGEN BLOOTSTELLING AAN TRILLINGEN Algemene werkplekeisen MAATREGELEN TEGEN BLOOTSTELLING AAN TRILLINGEN Maatregelen tegen trillingen: aandacht bij aanschaf machines; aanbrengen van dempers of isolatie; toepassen alternatieve technieken; beperken van blootstellingduur . Klimaat op de werkplek wordt bepaald door: omgevingstemperatuur; stralingswarmte; luchtvochtigheid; hinderlijke luchtbewegingen. 6650_700

Drie factoren bepalen een comfortabel klimaat: Algemene werkplekeisen KLIMAAT Beheersen, zodat we ons behaaglijk voelen en optimale prestaties kunnen leveren Drie factoren bepalen een comfortabel klimaat: Kleding: Isolatie Inspanning: Afvoer warmte Klimaat: Vochtigheid (relatieve luchtvochtigheid 40-60%) Temperatuur Luchtsnelheid (‘s winters < 0,15 m/s en ‘s zomers < 0,25 m/s) 6650_700

Maatregelen om het werkcomfort te verbeteren zijn: Algemene werkplekeisen KLIMAAT (vervolg) Maatregelen om het werkcomfort te verbeteren zijn: temperatuur behaaglijk en gelijkwaardig en aangepast aan de fysieke inspanning te houden; geen hinderlijke luchtbeweging; verstrekken pbm’s; vochtbalans ruimte op peil houden. 6650_700

Waarnemen kleine details vereist hogere verlichtingssterkte Algemene werkplekeisen VERLICHTING Waarnemen kleine details vereist hogere verlichtingssterkte Verlichtingssterkte in lux Lampen gaan minder licht geven bij vervuiling bij veroudering Ouderen hebben meer licht nodig dan jongeren Contrast niet te groot (verhouding licht : donker) 6650_700

Bij verlichting op de werkplek rekening houden met: Algemene werkplekeisen VERLICHTING Bij verlichting op de werkplek rekening houden met: hoe kleiner de voorwerpen waarmee wordt gewerkt, hoe meer licht; oudere werknemers hebben meer licht nodig; contrasten mogen niet te groot zijn; weerspiegeling moet voorkomen worden; nieuwe lampen geven meer licht; lichtsterkte moet voldoen aan de wetgeving. 6650_700

Fysiek en/of geestelijk Rustperiode nodig Algemene werkplekeisen INSPANNING Fysiek en/of geestelijk Rustperiode nodig herstel spieren/bloedsomloop Statische belasting voortdurend aanspannen van de spieren belemmert doorbloeding blessures, letsel Dynamische overbelasting spieren regelmatig spannen/ontspannen vraagt energie algemene lichamelijke vermoeidheid Mentale overbelasting geestelijke spanning werkdruk en persoonlijke capaciteit 6650_700

Algemene werkplekeisen INSPANNING Risicovolle werkomstandigheden die lichamelijk klachten veroorzaken zijn: te lange duur van de inspanning; langdurig zitten of staan; verkeerde houding; blootstelling aan trillingen; terugkerende handelingen; bovenmatige inspanning. Statische belasting veroorzaakt: verminderde doorbloeding; spierpijn of kramp; chronische vermoeidheid. 6650_700

Algemene werkplekeisen INSPANNING Dynamische belasting is minder slecht dan statische belasting, maar kan toch de volgende gevolgen hebben: vermoeidheid; spierpijn; letsel. Mentale belasting wordt veroorzaakt door: werkdruk; taak versus capaciteiten; relatie met collega’s; hiërarchische relatie; fysische arbeidsomstandigheden; werk(on)zekerheid; infrastructuur en uitrusting. 6650_700

Hijs- en hefwerktuigen Hoofdstuk 9 Hijs- en hefwerktuigen 6650_700

hulpmiddelen (takels e.d.); VOL-VCA - versie 4.4 Hijs- en hefwerktuigen HIJSEN manueel; hulpmiddelen (takels e.d.); mobiele hulpmiddelen (steekwagen, vorkheftruck); hijskranen. Voorbeelden: mobiele kraan; portaalkraan; auto laadkraan; bouwkraan. 6650_700 6652_705

REGELS VOOR HIJSWERKTUIGEN Hijs- en hefwerktuigen REGELS VOOR HIJSWERKTUIGEN kraanboek aanwezig; hijstabellen en hijsgrafieken aanwezig; keuringscertificaten aanwezig. 6650_700

VEREISTEN VOOR BEDIENERS VAN HIJSWERKTUIGEN: VOL-VCA - versie 4.4 Hijs- en hefwerktuigen VEREISTEN VOOR BEDIENERS VAN HIJSWERKTUIGEN: deskundigheidsbewijs STVT (verplicht voor torenkranen, mobiele kranen en heistellingen) registratieboekje (ervaring en geneeskundige verklaring) 6650_700 6652_705

RISICO’S BIJ HIJSWERKTUIGEN VOL-VCA - versie 4.4 Hijs- en hefwerktuigen RISICO’S BIJ HIJSWERKTUIGEN personen binnen draaibereik; afstempelen; zware lasten; windkracht; (naderend) onweer. 6650_700 6652_705

Let op: maximale werklast VOL-VCA - versie 4.4 Hijs- en hefwerktuigen HIJSGEREEDSCHAP kettingwerk staalkabels touw stroppen, lengen en hijsbanden haken en ogen takels Let op: maximale werklast hoeken van lengen mogelijke slijtage 6650_700 6652_705

mechanische breuk van takel of van bevestigingspunt; overbelasting. Hijs- en hefwerktuigen TAKELS Risico’s: mechanische breuk van takel of van bevestigingspunt; overbelasting. Niet doen: overbelasten; vastmaken aan bordessen, railing en leidingwerk; op de punt belasten; niet zijdelings belasten. Wel doen: regelmatig controleren, zeker voor elk gebruik; defecten direct melden. 6650_700

wettelijke verplichtingen; voorzieningen; veilig gebruik; Hijs- en hefwerktuigen VORKHEFTRUCKS wettelijke verplichtingen; voorzieningen; veilig gebruik; markering en keuring. 6650_700

meerijden tenzij er een 2e zitplaats is; Hijs- en hefwerktuigen VORKHEFTRUCKS Verboden meerijden tenzij er een 2e zitplaats is; personen te heffen tenzij speciale voorziening aanwezig is; hijsen tenzij juiste aanpassing aanwezig is; het contragewicht te verzwaren; te roken bij elektro-heftrucks. Verplicht de chauffeur moet goed zicht hebben; gebruik van de veiligheidsgordel. 6650_700

altijd op een vlakke ondergrond gebruiken; denk aan obstakels; Hijs- en hefwerktuigen PALLETWAGEN altijd op een vlakke ondergrond gebruiken; denk aan obstakels; zorg voor voldoende transportruimte. 6650_700

Werken op hoogte Hoofdstuk 10 Werken op hoogte 6650_700

WERKEN OP HOOGTE 2,5 m meer dan 2,5 m valgevaar Werken op hoogte 6650_700

SCHUINE EN PLATTE DAKEN, GATEN IN VLOEREN EN WANDEN Werken op hoogte SCHUINE EN PLATTE DAKEN, GATEN IN VLOEREN EN WANDEN Risico op vallen Gebruik loopplanken (hellend dak) Gebruik individueel veiligheidsharnas Gebruik dakrandbeveiliging of vangnet (plat dak) Dek gaten af met stevig materiaal Breng markering aan op gevaarlijke plaatsen 6650_700

Gebruiksregels voor ladders: in goede staat houden; niet verven; Werken op hoogte LADDERS: enkele ladder; opsteekladders; schuifladders; reformladders. Gebruiksregels voor ladders: in goede staat houden; niet verven; niet zelf repareren; zorgvuldig en goed opstellen; op de juiste wijze gebruiken. 6650_700

STEIGERS Werken op hoogte Er geldt: streng verboden zelf te (ver)bouwen aan steiger; geen materiaal achterlaten; houdt de vloer stroef; gebruik geen los klimmateriaal op de steiger. let op de maximale belasting gebruik stortkokers voor afvoer materiaal gebruik de bouwlift veilig (personenlift of goederenlift) 6650_700

kantplanken en leuningen Werken op hoogte STEIGERS Er gelden regels voor: kantplanken en leuningen inspectiewerk werkzaamheden hulpsteigers liften takels Steigerkaart geeft veiligheidstatus aan. Geen steigerkaart of gebreken? Steiger niet betreden! 6650_700

Risico = verplaatsbaarheid Werken op hoogte ROLSTEIGERS Risico = verplaatsbaarheid Aandachtspunten bij het werken met rolsteigers: blokkeren wielen van binnenuit beklimmen denk aan gereedschap (kan vallen) sta niet op de schoren houd de steiger schoon niet verplaatsen als er iemand op staat verrijden op vlakke ondergrond door 2 personen gebruik de persoonlijke beschermingsmiddelen 6650_700

Aandachtspunten bij het werken met hangsteigers zijn: Werken op hoogte HANGSTEIGERS Voorbeelden: hangbrug; hangsteiger; eenmanswerkbrug. Aandachtspunten bij het werken met hangsteigers zijn: vanaf windkracht 7 Bft niet mee werken; let op bedieningsorganen; bij storing niet verder werken maar (laten) repareren; nooit gebruiksklaar achterlaten; hulpmiddelen gebruiken voor communicatie, vanaf 25 m verplicht (en als normale communicatie niet mogelijk is) 6650_700

Risico voor beknelling (schaararm) en omvallen Werken op hoogte HOOGWERKERS Typen: - vast opgesteld - mobiel Risico voor beknelling (schaararm) en omvallen vanaf windkracht 7 Bft, niet mee werken Daarom: - getraind/opgeleid personeel - signalering maximum werklast - specifieke gebruiksregels 6650_700

alleen gebruiken als het echt niet anders kan; Werken op hoogte WERKBAKKEN alleen gebruiken als het echt niet anders kan; windkracht vanaf 7 Bft verboden; de kraanmachinist en persoon in de werkbak moeten elkaar zien en verstaan; iedere persoon in de werkbak draagt een individueel veiligheidsharnas (vast aan de werkbak); in- of uitstappen alleen toegestaan als werkbak op stevige ondergrond staat 6650_700

Handgereedschap Hoofdstuk 11 Handgereedschap 6650_700

EENVOUDIG HANDGEREEDSCHAP Risico door: slecht onderhoud; slecht gebruik. 6650_700

HANDGEREEDSCHAP MET ELEKTRISCHE AANDRIJVING Risico door: Veilige spanning: 50 V ~ (wisselspanning) 120 V = (gelijkspanning) elektrocutie verbranding (vonken) dubbel geïsoleerd 6650_700

Aandachtspunten bij gebruik Handgereedschap NIETMACHINE Aandachtspunten bij gebruik gebruik met maximale werkdruk; geleider leeg bij plaatsen lader; nagels/nieten aangepast aan apparaat. Mogelijke risico’s: wegschieten van de nagel; terugslaan van de nagel; doorboren van het werkstuk. 6650_700

Aandachtspunten bij het gebruik: Handgereedschap HANDCIRKELZAAG Aandachtspunten bij het gebruik: beschermkap moet snijdend deel van de zaag volledig afschermen (vast aan het frame en scharnierend deel aan geleider); automatische beschermkap over snijdend deel van de zaag; spouwmes aangepast aan diameter en dikte van de zaag. 6650_700

Aandachtspunten bij het gebruik: Handgereedschap KETTINGZAAG Aandachtspunten bij het gebruik: bedieners minimaal 18 jaar oud; opleiding met toets gehad hebben; voorgeschreven PBM gebruiken; stilstand ketting bij stationair toerental; kettingrem binnen 0,15 sec werken; CE markering. 6650_700

HANDGEREEDSCHAP MET PNEUMATISCHE AANDRIJVING Risico door: trillen geluid dodemansknop en gehoorbescherming verplicht. 6650_700

HANDGEREEDSCHAP MET PNEUMATISCHE AANDRIJVING Risico door: oliedruk bevestigingen dodemansknop en onderhoud verplicht. 6650_700

HANDSLIJPMACHINES Risico door: doorslijpschijven afbraamschijven Handgereedschap HANDSLIJPMACHINES Risico door: rondvliegende delen; aanraken slijpschijf; uit elkaar springen van schijf; brand door vonken; geluid; verkeerd gebruik. doorslijpschijven afbraamschijven 6650_700

Gereedschapsmachines Hoofdstuk 12 Gereedschapsmachines 6650_700

Vast opgestelde boormachines Gereedschapsmachines GEREEDSCHAPMACHINES Voorbeelden zijn: Vast opgestelde boormachines let op: 'happen' in werkstuk Vast opgestelde slijpmachines let op: uit elkaar vliegen slijpsteen Cirkelzagen let op: snijgevaar 6650_700

CIRKELZAGEN universele cirkelzaagmachine; bouwcirkelzaag machine Gereedschapsmachines CIRKELZAGEN universele cirkelzaagmachine; bouwcirkelzaag machine (met noodstop en als extra eis nulspanningschakelaar); voor machines met meerdere bedieningsplaatsen gelden aanvullende eisen. 6650_700

Persoonlijke beschermingsmiddelen Hoofdstuk 13 Persoonlijke beschermingsmiddelen 6650_700

Gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen alléén ALGEMEEN Gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen alléén als het echt niet anders kan. Persoonlijke beschermingsmiddelen beschermen tegen: de gevolgen van onveiligheid ze voorkomen erger letsel 6650_700

Fabrikant: zorg voor PBM’s sterk betrouwbaar getest CE-markering Persoonlijke beschermingsmiddelen ALGEMEEN Fabrikant: zorg voor PBM’s sterk betrouwbaar getest CE-markering Gebruiker: beheert ze, controleert ze, zorgt voor veilige opslag en goed gebruik. 6650_700

Drie belangrijke wettelijke eisen ten aanzien Persoonlijke beschermingsmiddelen ALGEMEEN Drie belangrijke wettelijke eisen ten aanzien van persoonlijke beschermingsmiddelen: Doeltreffende bescherming Ergonomisch verantwoord Goede gebruiksaanwijzing in het Nederlands 6650_700

Zuurstofconcentratie < 19% Bijzondere stof Persoonlijke beschermingsmiddelen ADEMBESCHERMING Zuurstofconcentratie < 19% Bijzondere stof Overschrijding grenswaarde Omgevingslucht filteren afhankelijke adembescherming, bijvoorbeeld een filterbusmasker. onafhankelijke adembescherming, bijvoorbeeld persluchtapparatuur verseluchtkap LET OP GEBRUIKSREGELS 6650_700

INDELING NAAR STOF- EN STOFFILTERKLASSE Persoonlijke beschermingsmiddelen INDELING NAAR STOF- EN STOFFILTERKLASSE Stof- klasse 2a 2b 2c Omschrijving Inert zwevend stof met een grens- waarde van 10 mg/m3 behalve asbest Schadelijke stof met een grens- waarde van 0,1 tot 10 mg/m3 behalve asbest Giftige stof met een grenswaarde van < 0,1 mg/m3, waaronder asbest, carcinogene stoffen, sporen, virussen, bacteriën, proteolytische enzymen en bij besluit aangewezen stoffen Filter P-1 P-2 P-3 Maximale concentratie 5x grenswaarde Snuitje: 10x grenswaarde Halfmasker: 12 x grenswaarde Volgelaatsmasker: 16 X grenswaarde Alleen samen met vol- gelaatsmasker inzetten: 200x grenswaarde 6650_700

INDELING GASFILTERTYPEN Persoonlijke beschermingsmiddelen INDELING GASFILTERTYPEN Type Kleur Beschermt tegen: A Bruin organische dampen en oplosmiddelen B Grijs zure gassen, zoals Cl2, H2S en HCN. E Geel zwaveldioxide K Groen ammoniak Speciale filters CO Zwart koolstofmonoxide Hg Rood kwik(damp) NO Blauw nitreuze dampen Re Oranje reactorfilter, radioactief jodium 6650_700

boven 80 dB(A) aanbevolen Persoonlijke beschermingsmiddelen GEHOORBESCHERMING boven 80 dB(A) aanbevolen watjes pluggen oordoppen otoplastieken gehoorkappen wettelijk boven 85 dB(A) verplicht! 6650_700

SOORTEN LICHAAMSBESCHERMING: Persoonlijke beschermingsmiddelen SOORTEN LICHAAMSBESCHERMING: hoofdbescherming; bescherming voor handen en armen; bescherming voor voeten; bescherming voor het lichaam. 6650_700

normale veiligheidsbril; ruim zichtbril; gelaatsscherm; Persoonlijke beschermingsmiddelen OOGBESCHERMING normale veiligheidsbril; ruim zichtbril; gelaatsscherm; lasbrillen en laskappen. 6650_700

eventueel met remchute of nonchute VOL-VCA - versie 4.4 Persoonlijke beschermingsmiddelen VALBEVEILIGING gebruik altijd een individueel veiligheidsharnas (na valbelasting vernietigen); eventueel met remchute of nonchute en vallijn (na valbelasting controle). 6650_700 6652_705

Kies het meest juiste antwoord. EXAMEN Voor het examen geldt: Lees vragen goed door. Kies het meest juiste antwoord. Controleer of je alle vragen goed hebt beantwoord. 70 vragen waarvan er 21 fout mogen zijn. 105 minuten de tijd. 6650_700 6650_700 215