Almere en Agromere: Stedelijke ontwikkeling incl. landbouw 04/04/2017 Andries Visser

Harde grens tussen stad en platteland 04/04/2017

Harde grens tussen stad en landbouw

Praktijk Stedelijke ontwikkeling 04/04/2017 Stedelijke ontwikkeling en ruimtelijke ordening Nationaal beleid: concentratie stedenbouw Gebieden worden toegewezen en onteigend, oude functies verdwijnen Stedelijke ontwikkeling en duurzaamheid Steeds grotere afstand (fysiek en mentaal) tussen stad en platteland Steeds grotere afstand tussen productie en consumptie: Foodmiles Geen benutting van elkaars restproducten (kringlopen en energie) Stedelijke ontwikkeling en gezondheid Geen relatie tussen producent voedsel en consument Beperkte natuurlijke waarden in de stad (groen, rust & ruimte)

Moderne landbouw Belangrijk voor export, kennisontwikkeling, voorbeeld voor veel andere landen Heeft ook een aantal neveneffecten: Geen relatie met consument om de hoek Veel voedselkilometers Lange anonieme ketens, noodzaak voor tracebility hoog Monocultures, effecten op landschap Weinig invloed op prijsvorming

Landbouw nu

Wiskerke et al. 2006

Andere benadering van landbouw: Niet de productie als eindproduct maar als basis voor diensten aan de stad: Belangrijke waarden verwaarden Rust Ruimte Levensprocessen Voedsel Gezondheid Natuur Herstellen relatie boer/ producent en burger/ consument

Productielandbouw versus stadslandbouw Internationaal, anonieme klant Lokaal, bekende klant Kostprijsbeheersing Toegevoegde waarde creëren Ongebonden aan omgeving Gebonden aan omgeving Onderdeel productieketen Onderdeel maatschappelijke keten

Agromere 04/04/2017 Ontwikkelen van nieuwe stedelijke concepten waarin stad en platteland verregaand geïntegreerd zijn Focus op duurzame leefbare wijk waarin landbouw zorgt voor lokale schone voedselproductie, productie van duurzame energie, het verwerken van reststromen en het leveren van (sociale) diensten. Proces van 5 jaar Betrokkenen: Gemeente Almere, Zeewolde, Natuurorganisaties, projectontwikkelaars, boeren uit Zuidelijk Flevoland,

Agromere Almere Amsterdam NL Agromere

De vier scenario’s Topspot Achripel Ecostad Boerenbrink Boerenbrink 04/04/2017 Topspot Achripel Ecostad Boerenbrink Boerenbrink

Van scenario naar concept 04/04/2017 Scenario’s verder uitgewerkt Opgaven, haalbaarheid, realisme Consequenties Conclusie: combinatie Boerenbrink en Ecostad Maak het concreet voor kleiner gebied

Van gebiedsconcept naar wijk 04/04/2017 Van gebied van 2500 ha naar een wijk van 250 ha 2300 huishoudens 5000 inwoners Oppervlakte bewoning: 77 ha 30 woningen per ha 180 ha voor landbouw (neemt deel van voorzieningen wijk op zich)

Wijkopzet Bewoner is uitgangspunt Doelgroep bepaald: 04/04/2017 Bewoner is uitgangspunt Doelgroep bepaald: Smart Agent Company: leefstijlen en woonwensen Motivaction: leefstijlen in Almere WUR: eigenschappen en wensen potentiële bezoekers stadslandbouw Vanuit scenario’s

Functies van stadslandbouw volgens bewoners

Afstand woonhuis ten opzichte van boerderij

Agromere: de ontwerp principes 04/04/2017 Ondernemerschap Sluiten kringlopen in gebied (ook met wijk) Zoveel mogelijk lokale voedselproductie Lokale energieproductie: zelfvoorzienend Landbouw integrale functie (naast voedsel): Educatie: basisschool, crèche, buitenschoolse opvang Zorg: dagopvang diverse groepen zorgvragers Groenbeheer van de wijk Ontmoetingsplek/cultureel centrum Restaurant, recreatiemogelijkhedn etc.

4 landbouwbedrijven als basis voor de wijk 04/04/2017 180 ha beschikbaar voor landbouw.

Villa Flora, Floriade 2012.

Kringlopen sluiten (250 ha): Fosfaat P2O5 4.600 kg 800 kg Overschot 11.200 kg 10.400 kg 3.900 kg Vraag 8.500 kg 7.700 kg Mest ? Voedingsproducten Uit

Over ons eten Ca. 3.000 km van boer naar bord Ca. 33% emissie BKG aan voedsel Ca. 25% energie naar voedsel Ca. 20% van voedsel weggegooid

20% voedselmandje uit Almere 2030 uit Oosterwold ? € Almere

20% voedselmandje van 350.000 Almeerders Ca. 3.000 ha voor: 60-80% groente en fruit 80% brood 30% bier € Ca. 3.000 ha voor: 30-50% melk en kaas 80% ei 0-4% vlees

Opgaven: Instituties Huidige productie, verwerking en distributie systemen voor voedsel RO (VROM) versus platteland (LNV) Stedelijke ontwikkeling: Compacte steden Bestemmingsplannen Woningen of landbouw Wet- en regelgeving (Stankwet, hinderwet) De ontwikkelaars met grondposities

Opgaven: Ondernemerschap Zijn er ondernemers? Competenties&vaardigheden Voorwaarden Selectie? Kansen en risico’s Werkvormen ontwikkelen Verwerking & distributie Uitwisseling (restmaterialen, diensten, arbeid..) Gebiedsbranding

Opgaven: Inrichting Flexibiliteit in tijd en ruimte: Landbouw, recreatie, wonen, werken, water…. Creëren van aantrekkelijke omgeving Verweving met water, recreatie en natuuropgaven Waar starten: Ontwikkeling landbouw of woningen Waar in het gebied Betrekken en verbinden met huidige stad Ontwikkelen met duurzaamheid Kringlopen Transportsystemen Lokale energieproductie

Opgaven: Organisatie Bestemming landbouwgrond Financieringsvormen Flexibiliteit & bescherming Risico’s (volksgezondheid vs dierziekten) Organisatievormen: Zeggenschap Participatie Controle Ontwikkelingsruimte Bestuurlijke verankering

Betekenis Agromere Stad Bewoner Boer Meer recreatie mogelijkheden minder verkeer, korte ketens Goedkoper groenbeheer Exclusief wonen Bewoner Bedrijven en faciliteiten eenvoudig bereikbaar Verbinding met huidige behoeften Gegarandeerde groene omgeving Transparantie in productie Sociale cohesie Boer Continuïteit Sterke relatie met consument Brede basis onder bedrif Erkenning