Stichting Pensioenfonds Albemarle Jaarvergadering 2010 Annemarie Minnesma / Bert Kiffen / Joost Borm/ Job de Booys 24 November, 2011

Agenda Welkomstwoord Toelichting op veranderingen levensloop, spaarloon en vitaliteitregeling (Annemarie Minnesma) Toelichting op pensioenakkoord (Bert Kiffen/ Joost Borm) Toelichting op het jaarverslag 2010, gevoerd beleid en resultaten beleggingen Toekomstige indexatie en indexatie 2011 Verzoek tot décharge voor het gevoerde beleid van SPA over 2010 Vragen

Veranderingen in pensioenland Annemarie Minnesma

Veranderingen in pensioenland Intern: Aanpassing in de CAO van pensioenregeling Excedentgrens (€ 52.500) vervalt per 01-01-2012 Opbouw over variabele beloning vervalt per 01-01-2012 Verhoging bijdrage werknemers voor Indexatiefonds (0,5% extra per 01-04-2011 en nog eens 0,5% per 01-04-2012) Extern: Pensioen akkoord en Regeer akkoord Langer doorwerken en flexibele pensioenleeftijd (pensioenakkoord: presentatie Kiffen/Borm) Afschaf spaarloon en levensloopregeling introductie van vitaliteitregeling (regeerakkoord)

Langer doorwerken: we worden ouder Het eerste staatspensioen (1889, Bismarck) De levensverwachting was toen 45 jaar, de pensioendatum 65 jaar met een gemiddelde uitkeringsduur van 1 jaar

Regeerakkoord afspraken spaarloon en levensloop Afschaf spaarloon en levensloop per 1 januari 2012 CAO-overgangsregelingen worden voor medewerkers geboren tussen 1950 en 1965 en in dienst op 31-12-2000 gestort in de levensloopregeling Overgangsregeling levensloop: Indien saldo levenslooprekening € 3.000,- of hoger is per 31 december 2011 dan kan onder de huidige voorwaarden worden doorgespaard. Vanaf 1 januari 2012 geen levensloopkorting

Introductie vitaliteitregeling Introductie vitaliteitregeling in 2013 Jaarlijks maximaal € 5.000,- sparen. Sparen vanuit netto loon Gespaarde bedrag is aftrekbaar in box 1 van de inkomstenbelasting. Het totale gespaarde bedrag mag maximaal € 20.000 bedragen. Voor het 62ste jaar mag maximaal € 20.000,-- per jaar worden opgenomen. Vanaf 62 jaar mag € 10.000,-- per jaar worden opgenomen. 

4 mogelijkheden U heeft meer dan € 3000,-- op levenslooprekening: geen consequenties (u kunt door sparen) U heeft minder dan € 3000,-- op levenslooprekening: Voor 31 december 2011 aanvullen tot € 3000,-- Levensloopsaldo opnemen in 2012 Levensloopsaldo in 2013 doorstorten naar vitaliteitregeling U neemt deel aan spaarloonregeling: geen mogelijkheid om levenslooprekening te openen voor 2012 U neemt aan geen enkele regeling deel: het staat u vrij om te kiezen (niets, spaarloon of levensloop).

Bert Kiffen / Joost Borm Pensioenakkoord 2011 Bert Kiffen / Joost Borm

Pensioenakkoord 2011 Keuze uit veilig pensioen (FTK1) of beleggingsresultaat afhankelijk pensioen Nieuw FTK2 (Financieel ToetsingsKader) per 1-1-2014, waarbij pensioen afhankelijk wordt van de beleggingsresultaten en vaste uitkeringsperiode (onzekere pensioenleeftijd). Invaren oude rechten? AOW leeftijd per 1-1-2020 naar 66 jaar en per 1-1-2025 naar 67 jaar AOW stijgt vanaf 2013 tot 2028 met 0,6% extra bovenop de normale stijging

Belangrijke issues zijn: Afschaffen levensloopregeling per 1-1-2012, overgangsregeling voor medewerkers met saldo >€ 3.000 Afschaffen spaarloonregeling per 1-1-2012 (max. €613,- per jaar). Opname belastingvrij in 2013 Invoering Vitaliteitsregeling per 1-1-2013 via inkomstenbelasting, ook voor ZZP-ers Maximaal € 20.000 sparen, max. inleg € 5.000 per jaar. Max opname vanaf 62 jaar € 10.000, daarvoor € 20.000

Witteveenkader (fiscaal): Pensioenleeftijd pensioenregeling (2e peiler) voor nieuwe opbouw per 1-1-2013 naar 66 jaar en op 1-1-2015 naar 67 jaar Datum 2013 staat onder druk (kan 2014 worden) Dit zal leiden tot nieuwe netto staffels. SPA hanteert nog steeds een bruto staffel.

Toelichting op jaarverslag 2010 Job de Booys

Bestuur Het bestuur van SPA bestond per 1 jan 2010 uit: Namens de Onderneming: 1.        Jordy Cornel 2.        Ton van Buchem 3. Frans Plantenga Namens de deelnemers: 4.        Job de Booys (secretaris) 5.        Pieter Jan Nat (voorzitter) 6.        Joost Borm (extern lid, op voordracht van de bonden) 7. Kees van der Wiele (namens gepensioneerden) Daarnaast: Bert Kiffen pensioen adviseur Annemarie Minnesma ambtelijk secretaris

Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan van SPA bestond per 1 jan 2010 uit: Namens de Onderneming: 1.        Melle Koch 2.        Frans van Houtert Namens de actieven: 3.        Piet Vroonland (secretaris) 4. Edwin van Rooijen (voorzitter) Namens gepensioneerden: 5. Arie de Bruijn

Fondsen bij Delta LLoyd en Bank ten Cate Gesepareerd Beleggingsdepot (GSB ; hoofdfonds SPA) Verzekerd bij Delta Lloyd Weinig zeggenschap voor het bestuur Enkele malen per jaar overleg over spreidingen en “matching” Bestuur mag (in de marge) wensen kenbaar maken Delta Lloyd garandeert onder basis van 4% rendement Indexatiefonds (IF) SPA bestuur heeft veel zeggenschap Beheer in 2009 ondergebracht bij Bank ten Cate

DEELNEMERSBESTAND SPA Aantal Ultimo 2009 2010 Bij 2010 Af Aantal Ultimo 2010 Actieven 509 9 17 501 Slapers 95 12 11 96 Gepensioneerden 6 15 waarvan: TOP 36* 11* 6* 41* 65+ 7 13 Arbeidsongeschiktheids-pensioen Partnerpensioen 2 Wezenpensioen Totaal: 613 27 28 612 * In de staten (J701) zijn de TOP-gepensioneerden opgenomen als actieven daar zij nog conform de overgangsregeling bepaald in de CAO van Albemarle Catalysts Company B.V . nog 2,5 jaar pensioen opbouwen (als zijnde actief).

Aanbevelingen verantwoordingsorgaan (intern toezicht) en visitatiecommissie (extern toezicht) op beleid Het VO komt tot de volgende aanbeveling: Aandacht wordt gevraagd om duidelijke communicatie aan de deelnemers te verstrekken (dekkingsgraad, etc). De visitatiecommissie komt tot de volgende aanbevelingen: mandaat beheer van het indexatiefonds evalueren de controle op de SLA-rapportages te intensiveren opstelling van een korte/ lange termijn liquiditeitsprognose de ontwikkelingen op rating verzekeraar nauwgezet te volgen

Financiën eind 2010

MARKTWAARDE PENSIOENRESERVES Belegd vermogen GS In Euro x 1.000 Marktwaarde 31-12-2009 31-12-2010 Percentage Aandelenfondsen 20.573 20.420 20,5% Vastgoedfondsen 2.485 4.937 5,0% Vastrentende waardefondsen 59.731 70.258 70,6% Swaps 2.570 3.744 3,8% Liquide middelen 1.318 0.089 0,1% Totaal 86.677 99.448 100,0% Het beleggingsresultaat bedroeg over 2010 8,24% (benchmark 4,6 %)

MARKTWAARDE INDEXATIE DEPOT Belegd vermogen In EUR x 1.000 Marktwaarde 31-12-2009 31-12-2010 Percentage Aandelenfondsen 2.979 4.852 50,8% Vastgoedfondsen -- 0% Obligatiefondsen 3.385 4.227 44,2% Liquide middelen 10 377 4,0% Deposito 400 92 1,0% Totaal 6.774 9.548 100,0% Het beleggingsresultaat bedroeg over 2010 9,4% (benchmark 9,3%)

Indexatie actieven

Indexatie inactieven

Overzicht FTK dekkingsgraad SPA

Ontwikkelingen in 2011

Bestuur Het bestuur van SPA bestaat nu uit: Namens de Onderneming: 1.        Jordy Cornel 2.        Annemarie Minnesma 3. Frans Plantenga (secretaris) Namens de deelnemers: 4.        Job de Booys (voorzitter) 5.        Ype Duhoux 6.        Joost Borm (extern lid, op voordracht van de bonden) 7. Kees van der Wiele (namens gepensioneerden) Daarnaast: Bert Kiffen pensioen adviseur Annemarie Minnesma ambtelijk secretaris (tijdelijk)

De financiën per 30 september 2011

Resultaat Delta Lloyd Q3/2011 Ondanks de slechte beurs situatie is rendement van het DL hoofdfonds licht positief t/m september. Eind Q3 had dit minimaal 3% moeten zijn om overwaarde te genereren.

Resultaat Indexatiefonds Bank ten Cate 30 sep 2011 Totaal indexatie fonds: 9.47 kEuro (8.32 kEuro Q3/2010) Rendement t/m 30 september: -/- 4.2% Lager rendement dan DL fonds door hoger percentage aandelen in fonds (50% voor indexatiefonds tegen 25% in DL fonds)

Informatie Op de website van SPA: Bij de ambtelijk secretaris: http://albemarle.enmijnpensioen.nl Bij de ambtelijk secretaris: Annemarie Minnesma E-mail: pensioenfonds.spa@albemarle.com Telefoon: 020 – 634 7947

VERWACHTING TOEKOMSTIGE INDEXATIE (ALM STUDIE)

Uitgangspunten (1) Premiebeleid: Beschikbare premies t.b.v. pensioenopbouw Uitvoeringskosten pensioenfonds Werknemersbijdrage van 3% PG Indexatiebeleid: Streven: actieven loonindex en inactieven inflatie Financiering uit indexatiefonds Voeding: overrente, rendement indexatiereserve, dotaties werkgever, werknemersbijdrage (2011: 2%, 2012: 2,5%, >2013: 3%) Demografische veronderstellingen Jaarwerkbestand per 31-12-2010 (Delta Lloyd) Ontwikkeling actievenbestand (stabiel) 32

Uitgangspunten (2) Economische veronderstellingen (gemiddelden) Inflatie 2,0% Algemene loonstijging 3,0% Rendement obligaties 3,5% Rendement zakelijk Aandelen 6,0% Vastgoed 5,0% Overig 6,5% Franchise stijging: inflatie + 0,6% Rekenrente: afgeleid uit rentetermijn structuur 31-12-2010 33

Resultaten huidig beleid (indexatie) SVP indexatie blijven zeggen – niet wisselen met toeslag Wat is “huidig beleid” ? Iets wat we willen?? (maximaal indexeren zolang het kan) Ik zie geen resultaten – wat bedoel je daarmee. De volgorde van de balken is onhandig Ik zou doen: Loon I-act Prijzen I-inact Gooi boven 2020 eraf. Boodschap: we vinden dat we met dit beleid te snel pot verteren pot is leeg in 2018 op zijn minst wat meer uitsmeren dan verder zien Huidig beleid (=indexeren volgens ambitie) leidt tot leegloop van het indexatiefonds Voorzichtigheid bij indexatie in geboden om in de toekomst te kunnen blijven indexeren 34

Resultaten huidig beleid indexatie op dekkingsgraad FTK dekkingsgraad: 100% garantie + waarde IF/verplichtingen FTK dekkingsgraad blijft relatief stabiel 4 april 2017 Triple A - Risk Finance 35

Resultaten beleidsvarianten in GSB DL Situatie na 15 jaar De extra bijdrage (vanaf 2013) om jaarlijks gemiddeld 100% te kunnen indexeren bedraagt circa 8% van de pensioengrondslag som. Variant FTK dekkingsgraad Gem. jaarlijkse indexatie (% index) actief / inactief Basis (3% wn-bijdrage) 106,7% 66,0% / 66,7% 2% wn-bijdrage 106,0% 61,5% / 62,1% 80% / 20% 105,1% 63,6% / 64,2% lange obligaties 108,1% 67,6% / 68,2% 5% ILB 106,3% 65,8% / 66,6% Is nu een keuze gemaakt voor een lagere inflatie per direct? Is FTK – 100 de indexatiepot?? Wat moet ik nu ineens met marktwaardedekkingsgraad. Als ik onder peil sta is er toch niets te indexeren? Waarom komt inactief hoger uit dan actief? Raar verhaal nodig al is het maar 1% van enkele %. Wegwerken!! Lange obligaties – lieve help NEE Boodschap: we kunnen hoe dan ook 106 handhaven bij prudent indexatiebeleid?? Althans binnen de marge van de scenario’s? Hoe kan het met 2% wn bijdrage slechter worden 36

Conclusies toekomstige indexatie Bij huidige aannames en financiering van het indexatie fonds is slechts 67% indexatie haalbaar op termijn. Om de indexatie kas op peil te huiden en de 100% indexatie ambitie te verwezenlijken zou de premie instroom in het indexatie-fonds minimaal 7% omhoog moeten. Alternatieve beleidsvarianten in het DL hoofdfonds zal het Indexatie Fonds weinig beïnvloeden. Wanneer de stijging van lonen/prijzen lager zal zijn en/of rendementen hoger, dan wordt een hogere indexatie haalbaar. De ambitie voor indexatie van het pensioenfonds blijft voor actieven op 100% van de loonsomstijging en voor inactieven 100% van de inflatie, maar het bestuur kiest dit jaar voor voorzichtigheid (partiele indexatie).

Indexatie 2011 Het bestuur heeft besloten over 2011 deels te indexeren. Dit betekent 1.2 % voor actieven en inactieven. Dit is ca.70% van de ambitie (ambitie voor actieven is de loonsomstijging en voor inactieven de inflatie, maar nooit hoger dan de loonsomstijging)

Goedkeuring notulen 2009 en décharge 2010 Het bestuur vraagt akkoord voor de notulen van jaarvergadering 2009 Het bestuur vraagt om décharge voor het in 2010 gevoerde beleid.

Jaarvergadering SPA VRAGEN??

Dekkingsgraad 2011

Resultaten huidig beleid indexatie op dekkingsgraad FTK DG: 100% garantie + waarde IF/verplichtingen Contract DG: (waarde DL depot + IF)/verplichtingen FTK- en contractdekkingsgraad blijven relatief stabiel Totaal onbegrijpelijk Wat is “huidig beleid” Wat is FTK dekkingsgraad Wat is contract dekkingsgraad Wat is er gemiddeld en wat betekent dat Voorstel: laat eerst zien wat een mogelijk indexatieplan is (volgende slide) Laat dan zien wat het effect is op de grootte van de indexatiepot. 42

Performance indexatiefonds bank ten cate 30sept 2010 Dit zal dan wel 2011 zijn Voorstel : alleen YTD 2011 getallen, net als voor DL: klein tabelletje Boodschap: Rendement +5.75% (benchmark -10% ??) Waarom beter dan DL? Ondanks slechtere mix? Mix Aandelen/vastrentend DL 25/75 (ongeveer) tCate 50/50 (ongeveer) Heeft ten Cate zo’n goede keus gemaakt in zijn aandelenpakket?? De benchmark is -14% toch, voor aandelen? Totaal indexatie fonds 8.323 KEuro, rendement t/m 30 september: 5.75%