Project Kwaliteit brandweerpersoneel Projectgroep implementatie en communicatie april 2009
Aanleiding project KBP? Rapporten IOOV Vakbekwaamheid brandweer (juni 2004) Veiligheidsbewustzijn brandweer (december 2006) Besluit Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 2 -
Doel project KBP? “Het verhogen van de kwaliteit van het brandweerpersoneel én het waarborgen van deze kwaliteit.” Vakbekwaam worden en blijven om ongevallen te voorkomen. Veiligheid personeel en burger staat voorop. Besluit Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 3 -
Bevelvoerder Manschap B Manschap A Operationele functies Rang Beheersmatige functies Medewerker operationele voorb. Medewerker brandpreventie Medewerker opleiden en oefenen Docent Oefencoördinator Ploegchef Centralist meldkamer Bevelvoerder MBO niveau Brandmeester Controleur brandpreventie Instructeur Manschap B Specialisatie: duikploegleider VMBO niveau Hoofdbrandwacht Manschap A Specialistaties: Chauffeur Voertuigbediener Gaspakdrager Brandweerduiker Verkenner gev. stoffen VMBO niveau Brandwacht of Hoofdbrandwacht Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 4 -
Officier van dienst Operationele functies Rang Beheersmatigefuncties Commandant Commandant van dienst Commandant Strategisch manager Manager veiligheid WO niveau Hoofdcommandeur Adjuncthoofdcommandeur Hoofdofficier van dienst Adviseur gevaarlijke stoffen Tactisch manager Adviseur beleid en bestuur Specialist risico's en veiligheid Specialist operationele voorbereiding HBO diploma Commandeur Officier van dienst Specialist brandpreventie Specialist opleiden en oefenen Operationeel manager HBO niveau Hoofdbrandmeester Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 5 -
Wijzigingen opleidingsstelsel? functie is leidend, niet de rang praktijk staat centraal onnodige ballast (theorie) verdwenen meer aandacht voor realistisch oefenen onderwijs en examinering geactualiseerd korps cursist is leerkorps aansluiting opleiden en oefenen geen onderscheid beroeps en vrijwilligers Besluit Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 6 -
Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Leergangen versus opleidingsmodules? Hoe het was: Manschappen BWT 1e klasse Hoofdbrandwacht Onderbrandmeester Brandmeester Hoe het wordt: manschap A (ms, bwt 1e klas, en repressieve modulen hbw) bevelvoerder manschap B specialisaties Project Kwaliteit Brandweerpersoneel Pagina 7 Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 7 - 7
Opzet leergang manschap A? studiebelasting leergang 375 uur totale opleidingsduur 2 jaar (vrijwilligers) opleidingsinstituut + leren op de werkplek + realistisch oefenen leren op de werkplek: gemiddeld 1 avond in de 3 weken inwerkperiode korps/post geïntegreerd in opleiding cursist operationeel inzetbaar na afronding taakgebied brandbestrijding Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 8 -
Tijdbelasting leergang manschap A? cursist: ± 10 uur per week leerwerkplekbegeleider: ± 2 uur per leerwerkplekopdracht trajectbegeleider: inschatting 1 fte per 150 cursisten docent: eenmalig meer tijd kwijt door opnieuw voorbereiden lessen Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 9 -
Voorbeeld leerwerkplekopdracht? manschap A, brandbestrijding: ademlucht lopen Oefen onder begeleiding van uw leerwerkplekbegeleider het voortbewegen met ademlucht. Oefen de handelingen x, y, z. Controleer tijdens de oefening hoeveel lucht u zelf ongeveer verbruikt bij normale arbeid en bij zware arbeid. Kunt u dit luchtverbruik nog beïnvloeden? Evalueer de oefeningen samen met uw leerwerkplekbegeleider. stap 1: voorbereiding Cursist maakt afspraak met leerwerkplekbegeleider en bespreekt met hem/haar hoe en wanneer deze leerwerkplekopdracht wordt uitgevoerd. Opdracht wordt bij voorkeur samen medecursisten/collega’s uitgevoerd. Gebruik hierbij bijvoorbeeld een ademluchtbaan, eventueel kan in de kazerne of in een sportzaal een traject worden uitgezet. stap 2: uitvoering stap 3: rapportage Cursist evalueert de oefeningen samen met de leerwerkplekbegeleider. Wat ging goed, wat ging niet zo goed? Wat vond de cursist moeilijk? Welke leerdoelen stelt de cursist zichzelf en hoe denkt hij/zij die te gaan bereiken? Evaluatiegesprek aan de hand van een observatielijst. stap 4: evaluatie Als de cursist alle handelingen voldoende beheerst, tekent de leerwerkplekbegeleider de opdracht af in het voortgangsoverzicht (in het Werkboek). Hiermee geeft hij/zij aan dat deze leerwerkplekopdracht is uitgevoerd en daarmee is afgerond. oefenkaart Aspecten van deze leerwerkplekopdracht komen aan de orde in oefenkaart 102B. Cursist overlegt met de leerwerkplekbegeleider of hij/zij aan deze oefening deel kan nemen en hoe de cursist in dat geval wordt beoordeeld. Besluit 10 Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 10 - 10
Opzet leergang bevelvoerder? studiebelasting leergang 600 uur nieuw: direct opgeleid tot allround leidinggevende basiseenheid totale opleidingsduur nu 3 jaar (vrijwilligers) opleidingsduur van 1 of 2 jaar is organiseerbaar opleidingsinstituut + leren op de werkplek + realistisch oefenen 24 leerwerkplekopdrachten: - schaduwdraaien inzetoefeningen - zelfstandig optreden inzetoefeningen Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 11 -
Wat houdt het leren op de werkplek in? oefenen van aangeleerde vaardigheden in eigen korps onder begeleiding van een leerwerkplekbegeleider aan de hand van leerwerkplekopdrachten inpassing tijdens reguliere oefenavonden Besluit Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 12 -
Belasting leren op de werkplek? manschap A, taakgebied brandbestrijding: 8 opdrachten, max. 28 uur doorlooptijd 6 tot 9 maanden, afhankelijk van opleidingsrooster Daarnaast 8 dagdelen realistisch oefenen op een oefencentrum. Besluit Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 13 -
Eisen aan de leerwerkplekbegeleider? vakman incidentele taak: - begeleiden van cursist (géén instructie geven!) - evalueren leerwerkplekopdracht - fungeren als coach / mentor landelijk profiel belasting: ± 2 uur per opdracht Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 14 -
Casus Veenstad (1) Personeel - 1 commandant (0,5 fte) - 1 medewerker Preparatie (0,5 fte) - 1 ploeg met 16 brandweervrijwilligers (1 ploegchef, 3 bevelvoerders, 10 manschappen A, 2 manschappen B) Oefencyclus Structureel 1 reguliere oefenavond per 2 weken, vereiste opkomst 75%. Structureel 1 dag per jaar in oefencentrum. Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 15 -
Casus Veenstad (2) Personeelsverloop - 1 manschap A om de 3 jaar - 1 manschap B om de 3 jaar - 1 bevelvoerder om de 5 jaar Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 16 -
Casus Veenstad (3) Besluit activiteiten belasting korps jaar 1 activiteiten belasting korps jaar 1 instroom cursist manschap A: 8 lwp-opdrachten BB 16 uur jaar 2 cursist manschap A is inzetbaar voor taakgebied brandbestrijding cursist manschap A: 5 lwp-opdrachten THV + 3 OGS instroom cursist bevelvoerder: 6 lwp-opdrachten 12 uur jaar 3 cursist manschap A gereed en inzetbaar voor alle taakgebieden cursist bevelvoerder: 6 lwp-opdrachten instroom cursist manschap B pm jaar 4 cursist manschap B: leerwerkplekbegeleiding jaar 5 cursist manschap B gereed en inzetbaar voor alle taakgebieden cursist bevelvoerder: leerwerkplekbegeleiding voor 6 opdrachten jaar 6 cursist bevelvoerder gereed en inzetbaar voor alle taakgebieden instroom cursist manschap A: 8 lwp-opdrachten totaal aantal uur leerwerkplekbegeleiding manschap A en bevelvoerder 96 uur Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 17 -
Voorbeeld inrichting werkend leren (1) lokaal in eigen korps/post oefen-/opleidingscoördinator: selecteert leerwerkplekbegeleiders organiseert voor iedere cursist leerwerkplekbegeleiding kiest juiste moment voor uitvoering leerwerkplekopdrachten (koppeling oefenrooster) fungeert als eerste aanspreekpunt voor cursisten en leerwerkplekbegeleiders Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 18 -
Voorbeeld inrichting werkend leren (2) regionaal/bij opleidingsinstituut trajectbegeleider: volgt voortgang cursist bewaakt voortgang en kwaliteit werkend leren landelijk profiel (coördinerend) docent didactisch verantwoordelijk voor opzet en inhoud opleiding 1 docent: 3 instructeurs Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 19 -
Noodzakelijke/wenselijke (bij)scholing? vakinhoudelijke (bij)scholing thematische cursussen voor docenten, instructeurs en leerwerkplekbegeleiders voor taakgebieden (± 2 tot 4 dagdelen) didactische (bij)scholing leergang docent mét didactische aantekening verkort programma (160 uur) Erkenning Verworven Competenties (EVC) Besluit Project Kwaliteit brandweerpersoneel - 20 -
Implementatieorganisatie 2009 en 2010 landelijke implementatieorganisatie regionale implementatiemanager portefeuillehouder regio kwartiermaker KBP opleidings- en oefenorganisatie regio en korpsen Besluit 21 Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 21 - 21
Portefeuillehouder en Kwartiermaker portefeuillehouder O&O strategisch verantwoordelijk kwartiermaker KBP projectmatige functie: 2 jaar lang, 10 dagen per maand adviseert portefeuillehouder is verantwoordelijk voor: - uitvoeren van zelfevaluatie - opstellen regionaal implementatieplan - informeren en creëren draagvlak bestuur - inrichten ‘leren in de korpsen’ - inrichten opleidings- en oefenorganisatie Besluit 22 Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 22 - 22
Kritische succesfactoren voorbereiding benoem portefeuillehouder en kwartiermaker neem de tijd: 6 maanden voorbereiding Aandacht voor: - communicatie in de regio - scholing docenten, instructeurs - inrichting organisatie Besluit Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 23 -
Beschikbare tools Leidraad implementatie (deel Opleiden) nulmeting opleidingsinstituut (zelfevaluatie) evaluatie leergangen landelijke profielen www.bkbp.nl en www.infopuntveiligheid.nl Besluit Project Kwaliteit Brandweerpersoneel - 24 -