‘Recente ontwikkelingen in het digitale domein en de uitdaging voor de erfgoedsector’ Riemer Knoop Gordion Cultureel Advies Afscheidsymposium Dirk Houtgraaf Auditorium Naturalis, Leiden 27 febr. 2009

1.eCultuur: hoe zat ‘t ook alweer? 2.Musea zijn van gisteren 3.A balancing act

eCultuur* op 3 nivo’s Digitaliseren Innoveren Rolverandering * * (Raad voor Cultuur-advies 2003 eCultuur van i naar e): ntegratie ict in processen van culturele expressie, reflectie en informatieverschaffing Dezelfde dingen anders doen Nieuwe dingen doen Jezelf heruitvinden

Dezelfde dingen anders doen Nieuwe dingen doen Jezelf heruitvinden KunstenMediaErfgoed Digitaliseren Innoveren Rolverandering eCultuur in 3 domeinen: Allianties: -Per soort instelling -Per onderwerp -Per plaats -Anders: Oude Kerk oudOude Kerk GoudAGoudA nieuw

Jezelf heruitvinden Nieuwe dingen doen Dezelfde dingen anders doen mond vol tanden: eCultureel beleid met mond vol tanden:   ?? ?? ?? ? KunstenMediaErfgoed Digitaliseren Innoveren Rolverandering

archeologie monumentenzorg archieven musea volkscultuur archeologie monumentenzorg archieven musea volkscultuur archeologie monumentenzorg archieven musea volkscultuur De staat van digitalisering, innovatie en rolverandering in de Nederlandse erfgoedwereld laat nog veel te wensen over

Willem van Haecht, Apelles en Campaspe, Navraag naar aard en betekenis van prachtkunstwerken in het Geheugen van Nederland levert jarenlang stilzwijgen op. Uiteindelijk blijken instellingen, als ze al elektronisch reageren, soms niet te weten dat het hele verhaal al op hun eigen website staat.

- kunstenaarsnamen meest gebruikte zoekterm (46%) - door spellingsfouten blijft 1/3 van de algemene zoekacties zonder resultaat en 1/2 van zoeken op kunstenaar Guggenheim NY collection online (700 werken = 10%) gebruik zoekmachine sep 05-aug 06, n = * * J. Trant, Understanding Searches of an On-line Contemporary Art Museum Catalogue. A Preliminary Study - Fall

2. MUSEA ZIJN VAN GISTEREN

Het San (‘bosjesmannen’)-diorama in het National South African Museum in Kaapstad werd in 2001 na 42 jaar verwijderd. Het ligt nog wel in het depot. Bron en discussie:

John Soane’s House, Lincoln’s Inn Fields (Lnd), ‘Academy of Architecture’ 1806

The Works of Edgar Allan Poe, 5 vols, Londen 1914 (repr. 1848), Jarrold & Sons Gekocht 1971 in Bognor Regis voor £ 1,50

Postzegels worden zelfs in het Museum voor Communicatie niet meer actief verzameld anders dan de officiele Nederlandse waardezegels.

Wat musea hebben zijn soms aangroeisels in de tijd, incrustaties, fouling.

Renaissance: geleerdheid en aanzien Verlichting: ontdek de wereld, classificeer! Modernisme: vooruitgang en nieuwigheid Collecties groeien door de tijd heen – ze worden binnengebracht uit verschillende motieven die later niet altijd meer goed te onderschrijven zijn

Renaissance: geleerdheid en aanzien Verlichting: ontdek de wereld, classificeer! Modernisme: vooruitgang en nieuwigheid

Geheugenloos nu

Renaissance: Rariteiten Verlichting: Taxonomie Numismatografie Fysiognomie Modernisme: Craniometrie Futurologie Volkskunde Biocriminologie Geheugenloos nu

Het nieuwe Zeeuws Museum verhoudt zich elegant tot de traditie waar het zelf uit voortkomt: wonderkamer! Pytr75.blogspot.com

Ook het Zuiderzee Museum doet dat, zij het op een andere manier. Het gaf opdracht aan een design studio in een eigentijds, autonoom kunstwerk te reflecteren op de aard van de collectie: Installatie Farm Studio Job 2008

3. A balancing act

DÁÁR GAAT eCULTUUR OVER! Centrale vraag voor musea: Hoe vind ik een dynamisch evenwicht tussen • het alert reageren op actuele vragen uit de samenleving in de taal en met de media van nu en • het begrijpelijk maken of houden van de mentaliteiten van de ‘vorigen’ waaruit immers onze collecties ontstonden en betekenis hadden?

Centrale vraag voor musea: wicht tussen Hoe vind ik een dynamisch evenwicht tussen agen uit de samenleving in de taal • het alert reageren op actuele vragen uit de samenleving in de taal en met de media van nu en n van de mentaliteiten van de ollecties ontstonden en betekenis • het begrijpelijk maken of houden van de mentaliteiten van de ‘vorigen’ waaruit immers onze collecties ontstonden en betekenis hadden?

MAAR WAAR GAAT HIJ HEEN? De balans is niet het doel maar een eigenschap en voorwaarde. Waar het uiteindelijk om gaat is de stip op de horizon.