Architectuur van de Digitale Ruimte De Digitale Ruimte (het geheel aan e-inhoud bereikbaar met een veelheid aan media) wordt gemaakt door het gebruik dat mensen ervan maken Bestaande I(C)T omgevingen zijn gedurende 50 jaar gemaakt door een opeenstapeling van veelsoortige technologieen Ze staan op gespannen voet met elkaar en missen beide eenduidige architectuur (= vorm, functie en duurzaamheid) Hoe zal dit verder verlopen in dit decennium? En welke nieuwe zienswijzen en hulpmiddelen kunnen daarvoor worden ontwikkeld? Rob Kruijk & Danny Greefhorst Concept V3, 11 januari 2011

Uitgangspunten De I(C)T-historie (1960-nu) wordt o.a. gekenmerkt door generaties begonnen met een technologische groei-impuls. De eerste drie (mainframe, mini en PC) zorgden voor infrastructuur en een beginnende business transformatie, dit alles op basis van technologiegedrevenheid. Bij de vierde, desktop-internet ,begon de invloed van ‘de trekkracht van het gebruik’ een rol te spelen. En in de zich nu ontvouwende 5e generatie ICT-gebruik, mobiel internet, pakt die gebruiksgedrevenheid het primaat. De business transformatie wordt volwassen en de sociale transformatie creëert een alles-doordringende Digitale Ruimte die ingrijpt in alle aspecten van het menselijk leven, inclusief de werking van bedrijven en organisaties. Deze paradigma-verschuiving zet de meeste ICT-omgevingen onder grote druk omdat ze inherent niet ontworpen en gebouwd zijn om zich organisch te laten sturen door gebruiksgedrevenheid Dit knelt en zorgt voor spanningen tussen ‘IT en de business’ op allerlei manieren. Wij denken dat, op welke manier dan ook, de meeste ICT-omgevingen in het komende decennium binnenstebuiten gekeerd zullen worden. Dit moet leiden tot een volledige ontkoppeling van data, applicaties en infrastructuur, teneinde optimaal de natuurlijke loop van gebruik en groei van sociale netwerken e.d. te kunnen ondersteunen. Vanuit deze gedachte willen wij een poging doen om eenvoudige en flexibele hulpmiddelen te vinden om deze onvermijdelijke ICT transformaties op te sporen, te concipiëren, te ontwerpen en te implementeren – geheel en al gestuurd door een gebruik-gedreven business strategie. De volgende slides brengen het hier gestelde schetsmatig in beeld en geven aan langs welke lijnen die hulpmiddelen zouden kunnen worden ontwikkeld. Voor die ontwikkeling zoeken wij medestanders die hieraan mee willen werken, tot het nut van alle betrokkenen (zie slide #10)

Primaat bij de technologie Trend in perspectief Infra structuur Business Transfor matie Sociale Transfor TRANSITIE FASEN Techno logische Impuls Decade IT ARCHITECTUREN/ ‘COMPUTING STYLES’ 60 70 80 90 00 10 20 Data processing Mini computing Network computing Personal computing Distributed computing Client Server computing Web computing Services Based & Cloud computing Pervasive, ‘user-centric’ computing Primaat bij de technologie Paradigma-verschuiving IT te duur en altijd te laat IT niet flexibel IT begrijpt de business niet De business begrijpt IT niet Spanningsveld Primaat bij de mens ‘Socialiseren’ ‘Automatiseren’

Technologie 1991 Infra structuur Business Transfor matie Sociale Transfor 2020 VISION ABSORPTIE -FASEN Techno logische Impuls Technologie 60 70 80 90 00 10 20 Data processing Mini computing Network computing Personal computing Distributed computing Client Server computing Web computing Services Based & Cloud computing Pervasisve, ‘User-centric’ computing Decade IT ARCHITECTUREN/ ‘COMPUTING STYLES’ Computing styles zijn IT Architecturen die inzicht geven in ‘fit for technology’, maar niet in ‘fit for purpose’ “As technologies move faster than business’ abilities to absorb them, businesses evolve faster than their managers’ abilities to develop new and more suitable organizational forms. This will take 1 or 2 decades. We can expect capstone managerial models to appear around 2010” 1991

Uitgangspunt is de mens – De Sociale Transformatie is leidend Mensen zijn gewend aan de mogelijkheden die hun eigen computer heeft Mensen zijn gewend geraakt aan het Internet en het feit dat ze dat 24 uur per dag kunnen gebruiken Mensen hebben steeds vaker ook toegang tot Internet vanaf hun mobiele telefoon of tablet Mensen zijn gewend geraakt aan de gebruiksvriendelijkheid van Windows De mens heeft zich de technologie, die zich steeds meer presenteert als een transparante diensten-infrastructuur, eigen gemaakt Mensen werken steeds minder op een vaste plaats en tijdens kantooruren Mensen kopen steeds vaker on-line De immer doorgaande technologie-curve en de volwassen wordende gebruiksgedrevenheid vormen hét stuurwiel voor hoe organisaties met deze transformatie moeten omgaan Mensen zijn gewend geraakt aan verregaande digitale informatieverstrekking Als werker en als consument geeft de mens vorm aan de transformatie van bedrijvigheid Mensen raken meer en meer vertrouwd met sociale media Als sociaal wezen zet de mens de trend als consument en als werker Mensen opereren steeds meer in wisselende netwerken die ook ‘bedrijvig’ worden

BUSINESS TRANSFORMATIE GESTUURD DOOR DE SOCIALE TRANSFORMATIE Organisaties moeten de kracht van sociale media begrijpen voor het verkrijgen van informatie Organisaties moeten faciliteiten bieden waarmee medewerkers ook op andere lokaties en buiten kantooruren kunnen werken   Organisaties moeten hun medewerkers in staat stellen om hun eigen computer te gebruiken voor zakelijke werkzaamheden Organisaties moeten hun diensten ook via Internet aanbieden, ook buiten kantooruren Organisaties moeten medewerkers faciliteiten bieden waarmee zij ook via mobiele apparaten hun werk kunnen uitvoeren Organisaties moeten nadenken of ze hun diensten ook beschikbaar kunnen stellen of kunnen verkopen via mobiele apparaten Organisaties moeten hun medewerkers in staat stellen om hun mobiele apparaat ook toe te staan op het interne netwerk Organisaties moeten nadenken of ze via Internet ook direct de “echte” klant kunnen bereiken Organisaties moeten klanten meer op digitale wijze gaan informeren Organisaties moeten hun medewerkers gebruikersvriendelijke applicaties bieden De business en sociale transformaties samen zullen in een grote impact hebben op organisaties en op de manier waarop orgnisaties van informatie gebruik maken. Dientengevolge zullen bestaande ICT-omgevingen onder druk komen te staan om een structurele transformatie te ondergaan die goedschiks danwel kwaadschiks kan plaatsvinden, d.w.z. geleid door pijn of door visie BUSINESS TRANSFORMATIE GESTUURD DOOR DE SOCIALE TRANSFORMATIE

ELEMENTEN VAN ICT TRANSFORMATIE Bijhouden en analyseren van social media voor het verkrijgen van informatie en snel inspelen op trends Proactief zelf social media gebruiken om discussies te sturen en noodzakelijke marktinformatie te verkrijgen Web-gebaseerde applicaties die ook vanaf thuis benaderd kunnen worden, inclusief e-mail, agenda en documenten Software as a Service, waardoor de IT-organisatie niet zelf beschikbaarheid buiten kantooruren hoeft te garanderen Federatieve identity management waarmee gebruikers buiten de organisatie op of andere lokaties kunnen inloggen Web single sign on systemen die applicaties op een veilige, uniforme en gebruikersvriendelijk ontsluiten Clientvirtualisatie waardoor privécomputers veilig en beheersbaar zowel zakelijk als privé kunnen worden gebruikt Bedrijfsgegevens opslaan in de cloud, zodat medewerkers daar ook eenvoudig vanaf een andere lokatie bij kunnen Persoonlijke loketten voor afnemers waarin ze hun eigen gegevens en status van hun zaken kunnen zien Aansluiten op mijnoverheid.nl zodat burgers centraal inzicht hebben op hun persoonlijke gegevens en lopende zaken Elektronische formulieren die mensen zelf kunnen invullen, en die vooringevuld zijn met reeds bekende gegevens Notificeren van afnemers via e-mail, SMS of mijnoverheid.nl van belangrijke gebeurtenissen in aanvraag of dossier Operational data stores die gegevens uit applicaties bevatten die niet 7*24 uur beschikbaar zijn Ontsluiting van kantoorvoorzieningen zoals e-mail, agenda en documenten naar mobiele apparaten Mobiele applicaties die de organisatie en haar producten en diensten onder de aandacht brengt bij potentiële klanten Mobiele applicaties waarmee klanten hun transacties direct via hun mobiele apparaat kunnen uitvoeren Draadloos netwerk waardoor medewerkers via mobiele apparaten en laptop toegang krijgen tot het interne netwerk Beveiligen van de gegevens zelf in plaats van het netwerk (deperimeterization) Webshops van leveranciers, waarbij groothandels en distributiepartijen worden gepasseerd Electronisch factureren waarbij klanten facturen alleen nog electronisch ontvangen Host transformation, waarbij green screens worden omgevormd tot gebruikersvriendelijke grafische user interfaces ELEMENTEN VAN ICT TRANSFORMATIE

De uitdaging Mensen zijn gewend geraakt aan het Internet en het feit dat ze dat 24 uur per dag kunnen gebruiken De ‘capstone’ (lett. ‘deksteen’) modellen, waar het boek 2020 vision over spreekt, zullen deze drie krachtenvelden zodanig op elkaar moeten kunnen afbeelden dat, over de grenzen van business en ICT heen, voortschrijdend en duurzaam inzicht kan worden verworven om een middellang termijn traject uit te zetten met verschillende, doch samenhangende sporen Sociale Transformatie Business Transformatie ICT Transformatie Organisaties moeten hun diensten ook via Internet aanbieden, ook buiten kantooruren Persoonlijke loketten voor afnemers waarin ze hun eigen gegevens en status van hun zaken kunnen zien Elektronische formulieren die mensen zelf kunnen invullen, en die vooringevuld zijn met reeds bekende gegevens Hier een voorbeeld van zo’n spoor. De kunst is om sporen te vinden die zowel een juiste mate van haalbaarheid hebben als dienstbaar zijn aan de meest gewichtige business prioriteiten in de juiste tijdmaat gezien. Dit is een leerproces van kennisdeling en –verrijking door de beste mensen van business en ICT.

De Menselijke Maat 8M Model® Systeem Maten Menselijke Maten Besturing De genoemde uitdaging kan niet worden aangegaan met alleen de systematieken die uit de techniek zijn opgebouwd en die over de hele linie ‘legacy’ beginnen te worden De Menselijke Maat Besturing Processen Projecten Technologie Complexiteit Leiderschap Samenwerking Veranderbereidheid 8M Model® Systeem Maten Menselijke Maten Complexiteit Leiderschap Samenwerking Veranderbereidheid Door het kruisen van principes uit de twee soorten van maten kunnen sporen in de zin van de vorige slide worden gevonden met het juiste oog voor vernieuwend mensenwerk dat ervoor nodig is Besturing Processen Projecten Technologie In lijn met de groeiende invloed van de gebruiksgedrevenheid zou het gebruik van menselijke maten zoals in dit voorbeeld gelijk op met de systeemmaten heel nuttig kunnen zijn. Elke maat kan in één of enkele hoofdprincipe(s) worden uitgedrukt, met doordachte consequenties, waarmee een werkbaar en rijk inzicht ontstaat over hoe de organisatie met deze zaken omgaat

Lijn van werken – doe je mee? Sociale Transformatie Business Transformatie ICT Transformatie Overeenstemming qua denklijn Uitwerking van waar de mens staat in relatie tot de Digitale Ruimte (gewend geraakt aan, absorptievermogen, innovatie-sturing, etc.) Uitwerking van sporen van businesstransformatie dientengevolge en tengevolge van te verwachten autonome, andere business trends Uitwerking van sporen van ICT transformatie dientengevolge en van autonome, voorwaardenscheppende, ICT trends Uitwerking bestaat uit: Principes die zorgen voor traceerbaarheid van aandachtspunten (traceability of concern) ; notatie nader overeen te komen Modellen die dit ondersteunen Overeenstemming over vorm en inhoud van uitdragen