Kennismaking met het OU-onderwijs Basiskwalificatie Onderwijs Diny Ebrecht, Marjo Stalmeier

Kennismaking met OU-onderwijs Deel 1: OU-onderwijs, kenmerken en uitwerking Kenmerken, onderwijsconcept Aanbod, doelgroepen Docent Cursusmateriaal Informatie over BKO Deel 2: Onderwijsorganisatie en -uitvoering Onderwijsontwikkelingsproces Studeren bij de OU Kwaliteitszorg Toelating en tentaminering Ondersteunende systemen

Het onderwijs bij de Open Universiteit. Hoe anders zijn wij? Kathleen Schlusmans Onderwerp Pagina 3

Onderwijsaanbod en doelgroepen Onderwerp Pagina 4

Opdracht 1 Studenten en studieaanbod van de faculteit Welke kenmerken heeft de studentenpopulatie ? geslacht /leeftijd; vooropleiding; maatschappelijke positie; studiemotieven; waarom bij de OU De doelgroepen van de faculteit? Hoeveel actieve studenten heeft jouw faculteit? Zijn er specifieke doelgroepen binnen de faculteit? Welke dan? cursisten, opleidingsstudenten etc.. Het onderwijsaanbod Worden er specifieke onderwijsproducten en – programma’s aangeboden? Welke dan? Onderwerp Pagina 5

Studentenadministratie en -registratie SPIL: Centraal systeem voor studentenadministratie en -registratie SCIS: StudieCentrum Informatie Student Onderwerp Pagina 6

SCIS (StudieCentrum Informatie Systeem) extract van SPIL bevat gegevens uit de centrale studentenadministratie SPIL wekelijks verstuurd naar de studiecentra/steunpunten (éénrichtingsverkeer) Gebruikt voor vastleggen van studiebijeenkomsten en boeking van studenten voor een studiebijeenkomst Gebruikt voor verzending van gepersonaliseerde post naar studenten. Bijvoorbeeld: uitnodigingen voor begeleidingsbijeenkomsten

Studenten Management Informatie Systeem Stumis Online Studenten Management Informatie Systeem Overzichten van gegevens over studenten en studiegedrag Intranet applicatie Intranet > Mijn werkplek > Virtueel Informatieloket Beheer: Astrid Kokkelkorn Onderwerp Pagina 10

Stumis online: cursusinschrijvingen

STUMIS online - Cursusinschrijvingen NL Onderwerp Pagina 12

Cursussen van de OU Onderwerp Pagina 13

Opdracht 2 Cursusaanbod van de eigen faculteit Wat viel op bij de cursussen ? - cursusmodel(len) tentamenvormen begeleidingsvormen gebruik multimedia opbouw of onderlinge afstemming

Didactiek van de OU Begeleide zelfstudie: Studiematerialen met ingebouwde aansturende begeleiding: Leerdoelen Studeeraanwijzingen Vragen, Opdrachten (Zelf)toetsen, Feedback Actief leren: kennis, vaardigheden, competenties verwerven en toepassen dmv confrontaties met cases, praktijksituaties, problemen, onderzoek - werkstukken schrijven, projecten uitvoeren, onderzoek doen

OU-onderwijs Onderwijsmodellen Cursusmodellen Leereenhedenmodel Studietakenmodel ‘Project’ onderwijs Virtuele wereld (Virtueel Milieu Advies Bureau) Cursusmodellen Tekstboek – werkboek Tekstboek – e-werkboek Miniconferenties Practica Games Onderwerp Pagina 16

Aan welke kwaliteitscriteria moet een cursus voldoen? Opdracht Bespreek met elkaar: Aan welke kwaliteitscriteria moet een cursus voldoen? Onderwerp Pagina 17

Vernieuwingen in het onderwijs Enorme explosie in beschikbare media. Wij gebruiken maar een fractie in het cursusmateriaal. Bron: Een leven lang eigen wijs studeren, Open Universiteit Nederland

Mediamix bij de OU Toepassingen van ‘oude media’ - beeldplaat, video, 1985 Toepassingen van ‘oude media’ - beeldplaat, video, audio, CD-rom, DVD voor Praktijkconfrontaties Simulaties Courseware Games (bijv. managementgame) aangevuld met nieuwe mogelijkheden van internet, mobiele apparaten en sociale media voor serious gaming mobiel leren samenwerkend leren 20xx

Mobiele media in het onderwijs Op vrijwel iedere plaats toegang tot informatie en leerondersteuning Bepalen van de leercontext (sensoren, GPS) waardoor informatie en ondersteuning kan worden toegesneden op de situatie Leren kan gebeuren in een authentieke omgeving Begeleiding van de lerende door alle leeractiviteiten in verschillende leersituaties Tot nu toe het meeste gebruikt ter ondersteuning van onderwijsactiviteiten in het veld. Pilot bij de OU: Studiereis studenten Cultuurwetenschappen naar Florence (2010) Gebruik smartphone voor verschillende doeleinden. Voordelen van mobiele media voor het ondersteunen van leren: de student verwerft kennis in verschillende contexten de student construeert actief kennis de mobiliteit verandert vaak geijkte leer- en werkpatronen Studiereis naar Florence Via de smartphone krijgen studenten informatie en opdrachten over wat ze zien, kunnen ze hun eigen auditieve aantekeningen opnemen en kunnen ze informatie van andere studenten beluisteren en bekijken. De smartphone registreert zelf in welke richting ze bewegen of kijken, zodat de studenten hun aandacht nauwelijks hoeven te richten op het apparaat en zich volop kunnen concentreren op de rijke omgeving met kunstschatten. De beschikbare informatie wordt gekoppeld aan een persoonlijke elektronische kaart op het internet (Google maps). Dat geldt ook voor de informatie die de studenten zelf ter plekke inspreken of opnemen. Op die manier kunnen studenten na thuiskomst via een webbrowser virtueel teruggaan naar de bezochte plaatsen, de informatie en de gemaakte commentaren beluisteren en zo hun werkstuk uitwerken.

Ontwikkeling in denken over mobiele media Eerst: mobiele media hebben nadelige invloed op leren Daarna: hoe kunnen we content beschikbaar maken via mobiele media Nu: hoe kunnen we mobiele media integreren in het leren zelf en in de ondersteuning van het leren

De iPad in het onderwijs Mobiel Rechten studeren door Michiel van Oosterzee – RW

Serious gaming bij de OU Serious gaming: het gebruik van games voor serieuze doelen. Voorbeelden: Diagnost (PSY): leren stellen van diagnoses Pleit voorbereid (RW): leren houden van een pleidooi EMERGO (CELSTEC): tool voor het ontwikkelen en uitleveren van multimediale casussen waarmee complexe vaardigheden worden aangeleerd http://emergo.ou.nl/emergo/community/demonstrators.htm

EMERGO Efficiënte Methodiek voor ERvarings Gericht Onderwijs (scenario-based serious gaming)

Authentieke omgevingen = realistische probleemsituaties, waar lerenden als actor participeren en tijdens het oplosproces constant worden geconfrontreerd met de gevolgen van hun acties bij het toepassen van kennis en vaardigheden

EMERGO demo: hoe werkt docent / student ermee?

Opdracht: Bekijken van een casus in Emergo Verken in Emergo de Casus Zorgstructuur http://emergo.ou.nl/emergo/community/demonstrators.htm NB Lees de uitleg voordat je de demo bekijkt. Bedenk het antwoord op de volgende vragen: Voor welke leerdoelen kun je een serious game inzetten? Voor welke leerdoelen juist niet? Welke voordelen en nadelen zijn er volgens jou bij het gebruik van serious games? Welke toepassingen zijn er al binnen je eigen faculteit c.q. welke toepassingen zie je voor je eigen faculteit?

1992 1996 1999 Deze Slide zou gebruikt kunnen worden om te laten zien dat de OUNL ruime ervaring heeft met het maken van serious games, en dat deze door de jaren heen een ietwat ander uiterlijk hebben gekregen. Ik denk dat deze Slide doorgaans weggelaten kan worden.

Didactische uitgangspunten Leefwereld: nieuwe generatie, nieuwe media Competenties: authentieke omgevingen Spelen én leren: motivatie en creativiteit verhogen Consumers  prosumers Levenlang leren: (in)formeel, netwerken Nieuwe leeropvattingen en werkvormen Samenwerking en monitoring: multi-role

EMERGO voordelen Generieke methodiek en toolkit: duidelijke regels voor ontwerp, componenten die voor diverse scenario’s zijn te gebruiken Web-gebaseerde productie en distributie: efficiëntie (1:25) ‘Grotendeels’ zelfstandig te gebruiken door docent Case bibliotheek: voorbeelden en templates Gaming elementen: scripts, directe feedback Samenwerking (multi-role) en Monitoring op afstand

Eigenschappen van (serious) games Spelregels Doel Rollen Keuzen Competitie/samenwerking

Kenmerken games Rijke, responsieve en uitdagende leeromgevingen Denken en doen komen samen Draagt bij aan een grotere motivatie en het slechten van de kloof tussen theorie en praktijk Concrete uitdagingen, handelingen en het leren worden met elkaar verbonden De belangrijkste motieven voor serious gaming: De mens is van nature een speler Een game biedt Indringende leerervaringen Een game geeft een speler een bepalende rol Verbinding van theorie en praktijk De game biedt een sociale omgeving (samenwerking en competitie) Natuurlijke terugkoppeling op handelingen van de speler Adaptieve scenario’s Het succes van de gamingindustrie

Opdracht 2 Analyseer de OU cursus die je is toegewezen aan de hand van een checklist Onderwerp Pagina 34

Checklist Cursusopzet en didactiek Structuur van de cursus Samenstelling van de cursus Welke werkvormen en studietaken Begeleidingsvorm(en) Wijze van terugkoppeling Toets- en tentamenvormen Zelfstandig of samenwerking? Presentatie en navigatie Structuur Lay-out Navigatie Onderwerp Pagina 35

Docent bij de OU Onderwerp Pagina 36

Docent : taken en rollen Welke taken en rollen vervult een docent bij de Open Universiteit ? ga je zelf vervullen? Onderwerp Pagina 37

Rollen en taken bij het onderwijs Ontwikkelfase: (Cursusteamleider) Ontwerper Cursusontwikkelaar, auteur, inhoudsexpert Exploitatiefase: Begeleider (Standaard, Scriptie, Stage) Examinator, Corrector Coach Mentor Betrokken rollen Decaan, referent, onderwijscoördinator Redacteur, medewerker kwaliteitszorg Onderwerp Pagina 38

De Ou-docent Professionalisering Basiskwalificatie Onderwijs voor beginnende en aankomende docenten Permanente scholing: pe-punten : 40 per jaar voor alle docenten

Het ontwikkelen van onderwijs

Een kijkje in de werkplaats Werkplaats Cursusontwikkeling Gereedschappen, materiaal, modellen Ontwerp Ontwikkeling Assemblage Werkprocessen

Documentaire “Ontwikkelen van een OU-cursus in een elektronische leeromgeving” Ontwikkeling van een cursus De geschiedenis: van leereenheden naar tekstboek - werkboek 2. Mogelijkheden van een e-werkboek Film over cursusontwikkeling bij de Ou, waarbij de elo centraal staat Vergt concentratie : gaat snel Onderwerpen die behandeld worden Onderwerp Pagina 42

Ontwikkelproces (algemeen model) Analysis Design Development Implementation Evaluation Algemene model , ook bij de OU gehanteerd, Er zijn enkele tussenfasen toegevoegd: Instructional Development (Gustafson & Branch, 1997) Onderwerp Pagina 43

Onderwijsproces OU Drie inhoudelijke uitgangspunten van belang doelstelling(en) vakinhoud voorkennis Andersoortige randvoorwaarden beschikbare elektronische leeromgeving aantal te verwachten studenten beschikbare tijd van de docent(en) studiebelasting etc..  Ontwerpen cursus doordenken en (op papier) beschrijven uitwerken van de inhoud en de structuur van de taken op welke manier in ELO onderbrengen

Opdracht 3: Onderwijs ontwikkelen bij de OU Initiatieffase Planfase Ontwikkelfase Productiefase Exploitatiefase Evaluatiefase R e v i s Initiatiefase: er is een idee voor een cursus Planfase:het idee voor de cursus wordt concreet uitgewerkt Ontwikkelfase:de cursus wordt concreet ontwikkeld Productiefase:het cursusmateriaal wordt geproduceerd Exploitatiefase:de cursus is beschikbaar Evaluatiefase:de cursus wordt geëvalueerd Revisiefase:de cursus wordt herzien Onderwerp Pagina 45

Film: “Ontwikkelen van een OU-cursus in een elektronische leeromgeving” Het ontwerpen en uitwerken van een cursus

Opdracht 3. Onderwijs ontwikkelen bij de OU. Initiatieffase Planfase Ontwikkelfase Productiefase Exploitatiefase Evaluatiefase R e v i s Initiatiefase: er is een idee voor een cursus Planfase:het idee voor de cursus wordt concreet uitgewerkt Ontwikkelfase:de cursus wordt concreet ontwikkeld Productiefase:het cursusmateriaal wordt geproduceerd Exploitatiefase:de cursus is beschikbaar Evaluatiefase:de cursus wordt geëvalueerd Revisiefase:de cursus wordt herzien Onderwerp Pagina 47

Planfase Cursusplan volgens een format Projectgegevens Doel en didactiek: didactisch scenario Producten Planning

Voorbeeld didactisch scenario Belangrijk verschil met woninginrichting: hier wordt een relatief statische situatie ontworpen, die processen ondersteunt. Bij onderwijs gaan we iets verder: bepaalde (interactie-en leer) processen worden bewust uitgelokt, door de structurering van objecten

Onderwijsproces OU

Opdracht 3. Onderwijs ontwikkelen bij de OU. Initiatieffase Planfase Ontwikkelfase Productiefase Exploitatiefase Evaluatiefase R e v i s Initiatiefase: er is een idee voor een cursus Planfase:het idee voor de cursus wordt concreet uitgewerkt Ontwikkelfase:de cursus wordt concreet ontwikkeld Productiefase:het cursusmateriaal wordt geproduceerd Exploitatiefase:de cursus is beschikbaar Evaluatiefase:de cursus wordt geëvalueerd Revisiefase:de cursus wordt herzien Onderwerp Pagina 51

Achtergrond EMERGO

De ELO’s van de OU Studienet : Blackboard, Moodle Question Mark Perception Elluminate OpenU: Liferay

OpenU-model Alle gebruikers s+c studenten Commerciele afnemers Geregistreerde gebruikers s+c studenten Commerciele afnemers

Cupido CursusProductie, Implementatie, distributie en onderhoud Ondersteuning van het proces van registratie, onderhoud en distributie van cursus- en opleidingsgegevens binnen de Open Universiteit. Cursus- en opleidingsgegevens wijzigingen (OER structuur), inschrijvingsvorm, tentamenvorm en -rooster Uitlevering naar verschillende kanalen Studieaanbod Studiegids Studienet Modulair

Onderwijsproces OU

Opdracht 3. Onderwijs ontwikkelen bij de OU. Initiatieffase Planfase Ontwikkelfase Productiefase Exploitatiefase Evaluatiefase R e v i s Initiatiefase: er is een idee voor een cursus Planfase:het idee voor de cursus wordt concreet uitgewerkt Ontwikkelfase:de cursus wordt concreet ontwikkeld Productiefase:het cursusmateriaal wordt geproduceerd Exploitatiefase:de cursus is beschikbaar Evaluatiefase:de cursus wordt geëvalueerd Revisiefase:de cursus wordt herzien Onderwerp Pagina 57

Film: “Ontwikkelen van een OU-cursus in een elektronische leeromgeving” 1. Cursus op de markt Hoe leert de student Wat is de rol van de docent bij exploitatie

Kwaliteit en kwaliteitszorg Steven Schoevaart

Interne kwaliteitszorg evalueren en verbeteren www.intranet.ou.nl thema’s>onderwijs>kwaliteitszorg Onderwerp Pagina 60

Wat is evalueren? Evaluatie als onderdeel van kwaliteitszorg Kwaliteitszorg als cyclisch proces Evalueren=checken Onderwerp Pagina 61

OU-Onderwijsevaluatie op 3 niveaus 1 Evaluatie cursus tijdens ontwikkeling Proeftoetsing: Onderzoek naar studeerbaarheid cursus 2 Continue evaluatie van alle cursussen SEIN: Signalerend Evaluatie Instrument of OLÉ 3 Onderwijsevaluatie op instellingsniveau - Studentinzicht: klanttevredenheid en studentforum - Stumis-online: kengetallen studenten en studeergedrag Onderwerp Pagina 62

Cursusevaluatie - proeftoetsen Initiatief fase Planfase Uitwerk Exploitatie Cursusplan Conceptcursus Proeftoetsverslag Cursus Voorstel Ontwikkel - opdracht Van onderwijs maken Go beslis sing tot onderwijs geven Begeleiding Tentamens Evaluatieverslagen Up to date Cursus

Cursusevaluatie - continue Initiatief fase Planfase Uitwerk Exploitatie Cursusplan Conceptcursus Proeftoetsverslag Cursus Voorstel Ontwikkel - opdracht Van onderwijs maken Go beslis sing tot onderwijs geven Begeleiding Tentamens Evaluatieverslagen Up to date Cursus

Continue cursusevaluatie Signalerend Evaluatie Instrument SEIN Continue online evaluatie van elke cursus door alle studenten Signalerende functie mbv zoveel mogelijk standaard vragenlijst automatische verzending en dataverzameling OU-breed muv faculteit Informatica: OLÉ

Student-inzicht Onderwijsevaluatie Instellingsbreed evaluatie-instrument klanttevredenheid, studentforum Twee keer per jaar een online enquête Vier doelgroepen: belangstellenden (informatieaanvragers), nieuwe (recente) studenten, 'ervaren' studenten en ex-studenten. Onderwerp Pagina 66

Onderwijsevaluatie Student-inzicht Thema’s vragenlijst informatiebehoefte (studie-oriëntatie) website studiedoelen en motieven onderwijsmethode en begeleiding financiering van het onderwijs informatie behoefte gedurende de studie bindingsaspecten met de instelling reden van studie-uitval tentamen-ervaringen Rapportages: Student in Zicht I t/m X Onderwerp Pagina 67

Organisatie van het onderwijs Onderwerp Pagina 68

Organisatiestructuur OU College van Bestuur Bureau van de universiteit, o.a. juridische ondersteuning; Marketing, communicatie en sales, personele ondersteuning Faculteiten Expertisecentra: CELSTEC, RdMC, NELL ICT-service centrum Onderwijs Service Centrum Onderwerp Pagina 69

Onderwijs Service Centrum Directie en staf Secretariaat Applicatiebeheer Elosa (beheer Studienet) Sector Onderwijs en Examens Afdeling Intake, Onderwijsondersteuning en Diplomering Afdeling Tentaminering en Certificering Commissie voor de Examens Sector Voorlichting, Service en Informatie Afdeling Voorlichting: studie - , regionale Afdeling Service en Informatie Sector Studiecentra en provinciale steunpunten Onderwerp Pagina 70

Service en Informatie Kernactiviteiten Informeren Adviseren Signaleren Klachtenafhandeling 1 loket ten dienste van studenten en belangstellenden Vraag en antwoord Studiecoach Onderwerp Pagina 71

SRS (Studie Resultaten Systeem) Invoeren van de nieuwe OER (SRS/OER) Actualiseren van studiepaden Diplomeren (automatisch signaleren en afgeven) Samenstellen van vrijstellingen en schakelprogramma’s Voorlichting aan studenten (SRS-web via Studieaanbod) Marketingacties (Datawarehouse)

Opdracht Voorlichting en ondersteuning aan (potentiële) studenten Informatie voor (potentiële) studenten Vraag en antwoord De studiecoach Onderwerp Pagina 73

Onderwijs Service Centrum Directie en staf Secretariaat Applicatiebeheer Elosa (beheer Studienet) Sector Onderwijs en Examens Afdeling Intake, Onderwijsondersteuning en Diplomering Afdeling Tentaminering en Certificering Commissie voor de Examens Sector Voorlichting, Service en Informatie Afdeling Voorlichting: studie - , regionale Afdeling Service en Informatie Sector Studiecentra en provinciale steunpunten Onderwerp Pagina 75