De theorie achter de praktijk Hoe zelf aan de slag gaan? Lieve Jacobs CoopConsult is een initiatief van

Op de agenda ... ... NIET Een concreet uitgewerkt stappenplan voor een geslaagde samenwerking, voor een succesvol project, … Een duidelijke keuze voor de enige en juiste rechtsvorm ... WEL Troeven van een coöperatie geïllustreerd met voorbeelden De VSO afgewogen

Troeven die bij uitstek voorbehouden zijn aan de coöperatie: het verzamelde kapitaal is lokaal verankerd gebruikers participeren met een grote persoonlijke betrokkenheid de zeggenschap is niet noodzakelijk gekoppeld aan de financiële inbreng het eigenaarschap is gericht op de realisatie van de doelstelling, eerder dan op het winstoogmerk je hebt veel juridische vrijheid  maatwerk het sociale doel wordt verankerd in de statuten  In deze gevallen kan een coöperatie aangewezen zijn

1. Het verzamelde kapitaal is lokaal verankerd Overname van een bedrijf  akkoord nodig van de eigenaar(s) Eigenaar = 35.000 vennoten; dit zijn mensen die gaan voor “samen investeren in hernieuwbare energie” Hoe wordt de stem van deze eigenaars gehoord?  via de algemene vergadering komt geldig samen ongeacht het aantal aanwezigen beslissen met ¾ meerderheid 200 vennoten is een pak volk !

2. Gebruikers participeren met grote persoonlijke betrokkenheid Milcobel is een coöperatie van melkveehouders 3.000 vennoten  1,1 miljard liter melk per jaar  boter, kaas, ijs, melkpoeder en consumptiemelk  755 miljoen euro omzet (2009) vennoten  9 regionale ledenkringen  algemene vergadering  raad van bestuur = 14 verkozen leden + 1 externe bestuurder Doel: “als coöperatie van melkveehouders, de door de melkveehouders geproduceerde melk af te nemen en activiteiten te ontwikkelen met betrekking tot de verwerking en commercialisering van zuivelproducten met als oogmerk een duurzame afzet van de melk te garanderen aan de melkveehouders (…)”

3. Zeggenschap staat los van financiële inbreng KAPITAAL RAAD VAN BESTUUR SPONSORS geen mandaat Investeerders van de vennootschap x D geen mandaat Personeel van de vennootschap variabel x C 1 mandaat 200 B 4 mandaten levert voorzitter Bezielers van de vennootschap 2.500 A vast Financiers van de vennootschap 2 mandaten Algemene vergadering: één aandeel = 1 stem; niemand heeft meer dan 10% van alle stemmen 1 onafhankelijk

4. Eigenschap is gericht op realisatie doelstelling Vast kapitaal: 125 aandelen van 150 EUR Variabel kapitaal: 748 aandelen van 150 EUR  heeft voor GEC een hefboomfunctie gehad Onbeperkt aantal personen – vandaag 196 coöperanten Initiatief kan niet enkel vrijblijvend gesteund worden Waarom zou je vennoot worden? Geen dividend - nieuwe vennoten zijn altijd welkom! Uittreding mogelijk Statuten voorzien mogelijke wachttijd van twee jaar Wat je terugkrijgt = nominale waarde

5. Maatwerk # categorieën aandeelhouders Één categorie   # categorieën aandeelhouders Één categorie Vier categorieën: A, B, C en D Aanvaarding nieuwe vennoot Door de raad van bestuur (storting) Door de raad van bestuur (brief) Door de algemene vergadering Uittreden kan Per periode van 6 jaar Na minstens 3 jaar + opzeg 1 jaar - niet voor C vennoten - max.1/10 netto actief/jaar Aangetekende brief naar AV – specifieke regeling Kapitaal terug na uittreding Nominale instapbedrag Waarde kapitaal Aantal aandelen min reserves Vergoeding op kapitaal Beperkt tot max. rentevoet KB - erkend voor NRC Beperkt tot max. rentevoet KB – sociaal oogmerk Niet beperkt Stemrechten A.V. 1 vennoot = 1 stem 1 aandeel = 1 stem niemand meer dan 10% aanwezige stemmen 5. Maatwerk

6. Het sociale doel wordt verankerd in de statuten Doel van Streetwize CVBA-SO: Ontwerp, ontwikkeling, productie, marketing, aankoop, verkoop, opvolging, begeleiding, reparatie, verbetering, optimaliseren en maximaliseren van mobiele schoolborden voor straathoekwerk wereldwijd (…) (…) alle commerciële, industriële, financiële, roerende of onroerende handelingen verrichten in rechtstreeks of onrechtstreeks verband (…) Het sociale oogmerk dat de vennootschap nastreeft bestaat in: Maximale financiële en materiële ondersteuning te geven aan projecten die voor straatkinderen worden opgezet en voor mensen in noodsituaties in het algemeen (…) De winst die voortvloeit uit de activiteiten van de onderneming zal als middel beschouwd worden om het vooropgestelde doel te realiseren. Overeenkomstig de wet zullen de vennoten geen of een beperkt vermogensvoordeel nastreven.

Vennootschap met sociaal oogmerk is een vennootschap… … met uitzondering van 9 bepalingen: Nauwkeurige omschrijving sociaal oogmerk Bijzonder jaarverslag Geen of beperkt vermogensvoordeel nastreven Beperking vermogensvoordeel NRC Hoe wordt de winst besteed? Besteding van overschot na vereffening Hoe kan personeel vennoot worden? En opnieuw uittreden indien niet langer personeel? Niemand meer dan 10% van aanwezige stemmen in de algemene vergadering S.O. Winst- oog- merk Perso- neel Parti- cipatie Zie de artikelen 661 – 669 Wetboek Vennootschappen

S.O. – sociaal oogmerk Geeft een oplossing voor: vzw’s mét handelsactiviteit als hoofddoel én zonder winstoogmerk “In de statuten nauwkeurig het sociale oogmerk beschrijven van de activiteiten die je overeenkomstig het doel van de vennoot-schap verricht”  mag niet bestaan in het verlenen van een onrechtstreeks (?) vermogensvoordeel aan de vennoten Zowel maatschappelijk doel als sociaal oogmerk opnemen in de statuten Jaarlijks moet er een bijzonder verslag uitgebracht worden over de wijze waarop de vennootschap toezicht heeft uitgeoefend op het sociaal oogmerk  is een element van het jaarverslag Is niet toegelaten in ons recht !

Winstoogmerk Geen of beperkt vermogensvoordeel nastreven voor vennoten Indien geen vermogensvoordeel: 0% Indien beperkt vermogensvoordeel: regeling van de Nationale Raad voor de Coöperatie – dividend van maximaal 6% (wordt bepaald bij KB) Maak duidelijk hoe je je winst besteedt  regeling zoals in een vzw Reserves zijn onbeschikbaar voor de vennoten Vennoten komen nominaal in en gaan nominaal uit (voor een aandeel vandaag van 100€ krijg je binnen 10 jaar 100€ terug) De besteding van overschot na vereffening (en dus na terugbetaling van de vennoten) moet gaan naar een gelijkaardig sociaal doel

Personeel Er moeten regels vastgesteld worden: Hoe kan personeel uiterlijk na één jaar dienst vennoot worden?  werknemersparticipatie En “desgewenst afstand kunnen doen van de hoedanigheid van vennoot” indien niet langer personeel? Gedwongen afstand voorzien indien conflictsituatie?

Participatie “Niemand mag aan de stemming in de A.V. deelnemen met een aantal stemmen dat hoger is dan 1/10 van de vertegenwoordigde aandelen. Dit wordt 1/20 als er vennoten de hoedanigheid van personeelslid hebben.” Stemrechten in de A.V.: One man, one vote Één aandeel, één stem  deze regel is een mildering op deze keuze One man, one vote Één aandeel, één stem 10% regel 50 aandelen 1 stem (20%) 50 stemmen (50%) 50 10 stemmen (31,25%) 30 aandelen 30 stemmen (30%) 30 10 stemmen (31,25%) 18 aandelen 18 stemmen (18%) 18 10 stemmen (31,25%) 1 aandeel 1 stem (1%) 1 stem (3,12%) 100 aandelen 5 stemmen 100 stemmen 100 stemmen  10% is max. 10 stemmen – er zijn in totaal 32 stemmen aanwezig

Besluit Coöperaties kunnen een instrument zijn van een warme zakelijkheid. Verbreed uw gezichtsveld en neem de coöperatieve vennootschap mee als een mogelijk nuttig instrument. Veel succes !