Biomassa als duurzame energiebron voor de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden Eindresultaat 5 juli 2010 Çağla Kirmit Afstudeerstage

Inhoud Aanleiding Doelstelling Onderzoek Resultaat inventarisatie E-Land keten model Conclusie Aanbevelingen Vragen

Aanleiding Gebiedsplatform Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 2007: 30% reductie broeikasgas uitstoot in 2020 ten opzichte van 1990; aandeel duurzame energie verhogen naar 20% vermeden fossiele energie in 2020; tempo energiebesparing verhogen naar 2% per jaar.

Aanleiding 40 MW duurzame energie (13 windmolens, 3 MW) Voorkeur: windenergie Alternatief: biomassa

Doelstelling Beeld van soorten en hoeveelheden Haalbaarheid & duurzaamheid van biomassa voor energie opwekking Bijdrage aan doelstelling Provincie en Gemeenten uit Merwedezone Duurzaamheid Ecologisch landschapsbeheer Beeld van belangen

Onderzoek Inventarisatie Analyse Visie Vragenlijst Gebiedsanalyse Literatuuronderzoek Resultaat inventarisatie Toepassen E-Land keten model

Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling (Brundtland, 1987): “Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie, zonder dat daarmee de behoeften van toekomstige generaties, zowel hier als in andere delen van de wereld, in gevaar worden gebracht.”

Duurzaamheid NTA 8080:2009 ‘Duurzaamheidscriteria voor biomassa ten behoeve van energiedoeleinden’ Criteria broeikasgasemissies concurrentie met voedsel en lokale toepassingen biomassa biodiversiteit milieu welvaart welzijn

Duurzaamheid Principe 1: Criterium 1.1: De broeikasgasbalans van de productieketen en toepassing van de biomassa is positief. Criterium 1.1: Emissiereductie van broeikasgassen over gehele keten ten opzichte van referentiesituatie.

Duurzaamheid Bij- en meestook van biomassa in kolencentrale Installatie Fossiele referentie Minimumeis netto emissie reductie Bij- en meestook van biomassa in kolencentrale Elektriciteit van kolencentrale 70% Bij- en meestook van biomassa in gascentrale Elektriciteit van gascentrale 50% Andere systemen Nederlandse mix elektriciteitsproductie

Duurzaamheid Principe 5: Criterium 5.2: Bij de productie en verwerking van biomassa blijven de bodem en de bodemkwaliteit behouden of worden ze verbeterd Criterium 5.2: Bij productie en verwerking van biomassa ‘best practices’ toepassen om bodem en bodemkwaliteit te behouden of te verbeteren

Duurzaamheid Metingen uitvoeren Maatregelen nemen bodem organische stof pH stikstof (N) fosfor (P) kalium (K) Maatregelen nemen Bevindingen documenteren

Inventarisatie Vragenlijst Landschapselementen (bos, laanbomen, bermen, natuurterreinen, sloten, stedelijk groen) Biomassa via inzameling Biomassa van agrariërs Zonne-energie Windenergie

Resultaat Inventarisatie Houtige biomassa Bos Totaal 160 ton (374 m3) Laanbomen Brand/ vezel hout 1.500 ton (119 009) (3.500 m3) Tak en top hout 1.360 ton (3.200 m3) Sloophout B 1.106 ton (2.500 m3) Sloophout C 306 ton (700 m3)

Resultaat Inventarisatie Niet-houtige biomassa Bermen 940 ton Sloten 199 ton Plantsoen afval 5 ton Bladafval 100 ton Tuin afval 551 ton (529 ton wordt compost) Mest 9800 m3 Overjarig hooi 156 m3

Resultaat Inventarisatie Bron Volume (m3) Vermeden aardgas (m3 per jaar) CO2 besparing (ton per jaar) Vermogen ketel (kWhth) bij 2500 vollast uren Investerings-kosten (euro) Bos 140 13 000 20 50 9 000 – 10 000 Laanbomen (totaal) 6 640 620 000 1 100 2 200 340 000 – 680 000 Laanbomen waterschapRivierenland 3 500 330 000 590 180 000 – 390 000 Sloophout B 2 500 230 000 420 800 100 000 – 220 000 Sloophout C 700 65 000 120 200 40 000 – 70 000

Conclusie Inventarisatie Meer houtige biomassa Genoeg gegevens huidige keten Genoeg houtige biomassa Case ontwikkelen E-Land keten model toepassen

Conclusie Inventarisatie Belangstelling Voorstellen: melkpoederfabriek Vreugdenhil (Gorinchem) asfaltproductie Hoogblokland B.V. (Giessenlanden) zwembad

E-Land Keten Model Wat kan het? Welk resultaat geeft het? People Planet Profit Alleen hout

Beetsterzwaag

Keten Keuze Zwembad De Duikelaar Warmtevraag 1.500 MWh per jaar binnenbad & buitenbad Stedelijk groen + laanbomen Hardinxveld-Giessendam Laanbomen Gorinchem Landschappelijke beplanting agrariërs

Keten Keuze Agrariërs: Gemeente Hardinxveld-Giessendam: €50 per ton besparing van transport naar Dordrecht (18 km) besparing verwerkingskosten (± € 22,50 per ton) aardgas kosten

Keten Keuze Referentie CV <-> Houtketen 50% van gemeentelijk onderhoud 50% van landschappelijk onderhoud

Resultaat E-Land People

Resultaat E-Land People Totaal 660 uur oogst 241 uur; onderhoud ketel 104 uur projectbegeleiding 52 uur transport agrariërs 40 uur opslag 29 uur

Resultaat E-Land Planet Referentie CV: 326,5 ton CO2 per jaar Bij verbranding (321,4) Houtketen: 48,0 ton CO2 per jaar Bij houtketel (33,6) Oogst agrariërs (8,2) Oogst gemeenten (6,4)

Resultaat E-Land Profit 50% gemeentelijk onderhoud + 50% landschappelijk onderhoud; 100% gemeentelijk onderhoud; 100% landschappelijk onderhoud. Verdienruimte: €27.414 €52.166 €10.128

Resultaat E-Land Profit Gevoeligheidsanalyse invloed prijs houtketel op kostprijs warmte invloed voorbewerkingkosten gemeentelijk biomassa op kostprijs warmte

Resultaat E-Land Profit

Resultaat E-Land Profit

Conclusie Warmtevraag voorzien Houtketen haalbaar & duurzaam Voldoen aan NTA 8080:2009 is mogelijk Bijdrage aan doelstelling Advies: lokale initiatieven ontwikkelen en ondersteunen

Aanbevelingen Concrete actiepunten opstellen Samenwerkingen: initiatieven ontwikkelen + ondersteunen; onderhoud aan landschappelijke beplantingen stimuleren; logistiek systeem ontwikkelen. Dataprogramma voor totaal beeld Mogelijkheden niet-houtige biomassa onderzoeken

Samenvatting Inventarisatie Case E-Land Conclusie: haalbaar + duurzaam

Vragen ? Bron: Landschapsbeheer Zuid-Holland