Europees Toezicht in de Bankenunie Persbriefing dr. J Europees Toezicht in de Bankenunie Persbriefing dr. J. Sijbrand 25 november 2013 Welkom DNB hecht aan transparantie en treedt graag met de pers in dialoog Belangrijke onderwerp. Voor DNB, Nederlandse samenleving en Europa Afgelopen jaren turbulente tijd, het vertrouwen in banken is geschaad en moet worden herwonnen. De Europese bankenunie zal daaraan een zeer belangrijke bijdrage leveren. Inleiding aan de hand van slides die ook als hand-out beschikbaar zijn Vervolgens is er ruime gelegenheid tot vragen discussie. Naast mij zit overigens DNB-collega Anthony Kruizinga. Hij is goed ingevoerd op dit dossier en speelt ook een belangrijke rol bij de voorbereidende werkzaamheden bij de ECB in Frankfurt.

Bankenunie: meer dan Europees toezicht Doelstellingen bankenunie Doorbreken negatieve wisselwerking overheden en banken Verbeteren grensoverschrijdend toezicht en vertrouwen in banken Verkleinen financiële risico’s belastingbetaler Pilaren bankenunie Gezamenlijk toezicht: Single Supervisory Mechanism (SSM) Gezamenlijk resolutiemechanisme: Single Resolution Mechanism (SRM) Gezamenlijk depositogarantiestelsel: Europees Deposit Guarantee Scheme (DGS) SSM verst gevorderd, maar mogelijke inhaalslag SRM Doelstellingen Bankenunie Doorbreken we de spiraalwerking tussen nationale overheden en banken. Grensoverschrijdend toezicht en resolutie voor grensoverschrijdende banken. Ook meer afstand tussen nationale autoriteiten en hun banken Herstel vertrouwen in banken Centrale afwikkeling van probleembanken verkleint risico’s voor de belastingbetaler Pilaren bankenunie 3 pilaren; gezamenlijk toezicht verst gevorderd maar SRM on it’s way; mogelijk nog dit jaar akkoord Veel hangt van elkaar af: gezamenlijk toezicht zonder gezamenlijke resolutie is onwenselijk In dat geval: wanneer een bank moet worden afgewikkeld de lokale autoriteit en belastingbetaler alsnog opdraaien voor de schade. Die situatie moet vermeden worden, dus waar we kunnen steunen we het proces naar gelijktijdige inwerkingtreding. Tijdslijn: zoals te zien is verschuift de eindverantwoordelijkheid voor het toezicht op de directe banken per november ‘14 naar Frankfurt 2012 2013 2014 j a s o n d f m SSM SRM DGS Commissievoorstel Verordening van kracht Start Commissievoorstel Verordening? Onderhandelingen Richtlijn gaande : harmonisatie nationale stelsels

Kernelementen Single Supervisory Mechanism SSM: samenwerking ECB en nationale toezichthouders SSM betreft prudentieel bankentoezicht (CRR/CRD IV/FicoD) Deelnemende toezichthouders: één autoriteit per deelnemende lidstaat (NL: DNB) Significantie bank bepaalt samenwerkingsvorm ECB – nationale toezichthouders Significante banken ±130 instellingen; 85% balanstotaal van bankwezen eurogebied ECB leidt toezicht via bankspecifieke Joint Supervisory Teams Nationale toezichthouders participeren in JST’s (capaciteit, lokale kennis en expertise) Minder significante banken ±4000 instellingen; 15% balanstotaal van bankwezen eurogebied Nationale toezichthouders voortouw; indirect toezicht ECB (eindverantwoordelijk) ECB kan instructies uitvaardigen en leiding overnemen Horizontaal toezicht Instelling overstijgend toezicht langs thema/expertise Nieuwe on-site toezicht functie Nieuwe toezichtmethodologie en –processen DNB Focus! methodologie wordt vervangen door SSM Risk Assessment System (RAS) DNB SREP-proces wordt SSM SREP-proces SSM: samenwerking ECB en nationale toezichthouders bij toezicht op significante banken De ECB zal direct prudentieel toezicht houden op alle significante banken in de Eurozone -> toezicht op 85% van het totale balanstotaal in de zone ECB zal voor het toezicht gebruik maken van het Europees regelgevend kader en bijbehorende interventiemiddelen mogen inzetten Binnen het SSM behouden nationale toezichthouders dus een belangrijke rol Toezicht op minder significante banken Minder significante banken blijven onder nationaal toezicht vallen Lokale toezichthouder zal aan ECB rapporteren over wijze van toezicht houden en genomen besluiten Joint supervisory teams DNB’ers zullen onderdeel worden van zgn. Joint Supervisory Teams, gecoördineerd door een ECB’er Het JST zal gebruik maken van de lokaal aanwezige expertise en kennis van de bank voor het toezicht Ook kan de ECB besluiten om zogenaamd ‘on-site’ (thema-) onderzoeken te verrichten bij één of een groep banken Horizontaal toezicht Instelling overstijgend toezicht langs thema/expertise Nieuwe toezichtmethodologie en –processen DNB Focus! methodologie wordt SSM Risk Assessment System (RAS) DNB SREP-proces wordt SSM SREP-proces

Beoogde SSM-organisatie ECB Governing Council Supervisory Board DG I Direct toezicht DG II Direct toezicht DG III Indirect toezicht DG IV Horizontaal toezicht Secretariaat SSM voor ECB substantiële organisatie-uitbreiding Begin 2014: oprichting Supervisory Board Voorzitter Vice-voorzitter (ECB Executive Board lid) Vier ECB-vertegenwoordigers Landenvertegenwoordigers (één per deelnemende lidstaat) Vier nieuwe Directoraten Generaal: 1000 FTE additionele formatie (800 FTE toezicht; 200 FTE ondersteuning) Werving senior management ver gevorderd Daarna top-down bemensing vacatures JST coördinatoren (+ ondersteuning) in DG I en DG II Indirect toezicht in DG III Horizontaal toezicht (DG IV) grootste DG met afdelingen als on-site toezicht, beleid, quality assurance, modelbeoordeling, strategie, etc.) Besluitvorming en organisatie van het SSM bij de ECB Voor directe toezicht flinke organisatie-uitbreiding bij de ECB Twee Directoraten directe, één directoraat indirecte toezicht en één directoraat voor de horizontale ondersteuning ca. 800 nog aan te nemen toezichthouders en staf. Hoogste besluitvormende orgaan is Supervisory Board Stempelprocedure met Governing Council ECB, In Supervisory Board vertegenwoordigers van lokale toezichthouders en 4 ECB’ers De voorzitter van de SB wordt benoemd voor vijf jaar. Een vice-voorzitter wordt uit de ECB’s Executive Board aangesteld.

Gevolgen voor DNB, Nederlandse banken, andere instellingen Behoorlijk impact op DNB als onderdeel van het Mechanisme: Organisatie: hoe het beste samen te werken binnen Joint Supervisory Teams? On-site toezichtfunctie belangrijke vernieuwing voor DNB. Governance: ECB heeft het laatste woord, zeker voor de significante banken Mensen: DNB’ers vertrekken naar ECB, maar toezichtwerk blijft Veranderingen in toezichtmethodologie en –processen DNB krijgt medeverantwoordelijkheid voor bankentoezicht in gehele eurozone Voor Nederlandse banken, significant én minder-significant Nieuwe toezichtmethode voor beoordeling en beheersing risico’s Toezichtrapportage: meer data, via DNB naar ECB Primaire voertaal Engels Toezichtkosten geheven door ECB Andere Nederlandse instellingen Niet-prudentiële bankentoezichttaken blijven nationaal: gedragstoezicht AFM prudentieel toezicht DNB op verzekeraars, pensioenen bestrijding witwassen/terrorismefinanciering Waar relevant moeten uitvoerders van deze taken gaan samenwerken met ECB: hiervoor moeten afspraken worden gemaakt Impact op DNB SSM majeure impact op DNB in alle opzichten: governance, toezichtmethoden, organisatie-inrichting, mensen Goede mensen zullen vertrekken maar alle vertrouwen dan toezicht op kwalitatief hoog niveau blijft Toezicht blijft gedurende transitiejaar gewoon doorgaan Governance: enerzijds kunnen we (inderdaad) niet meer volledig zelfstandig besluiten over toezichtzaken Anderzijds meer invloed op toezicht binnen Eurozone; dus directe invloed bij andere landen Netto eerder toename invloed dan verlies Impact op banken Nieuwe toezichtmethoden, nieuwe mensen, nieuwe datarapportages Documenten en voertaal = Engels Toezichtkosten zullen ook geheven gaan worden door de ECB Precieze systematiek moet nog uitgewerkt Kosten naar ECB betekent niet automatisch minder kosten voor DNB Andere NL autoriteiten Veel zaken blijven nationaal, maar NL autoriteiten en toezichtterreinen krijgen wel te maken met SSM MoU’s met o.a. AFM en DNB op toezichtterreinen waar de ECB geen mandaat heeft, maar wel raken aan prudentieel toezicht

De Comprehensive Assessment Doorlichting bankbalansen Gezamenlijke exercitie ECB en lokale autoriteiten binnen overeengekomen kader met minimum-kwaliteitseisen Ondersteuning door onafhankelijke externe experts Doel: transparantie bevorderen en (markt-)vertrouwen versterken Drietrapsraket Broad risk assessment - Analyse van belangrijkste risico’s aan de hand van SSM-toezichtmethodologie RAS Asset Quality Review – kapitaaldrempel van 8% Common Equity Tier 1 Stresstest – in samenwerking met EBA Doorlichting bankbalansen Een van de grootste prioriteiten gedurende transitiejaar Groot ‘we can not fail’ gevoel bij ECB en alle NCA’s Gezamenlijke exercitie: minimum kwaliteitscriteria centraal vastgesteld Ondersteuning, zowel centraal als lokaal door externe partijen Voor specifieke expertise Om geloofwaardigheid en onafhankelijkheid aan de exercitie toe te voegen CA beoogt transparantie te bevorderen en (markt-)vertrouwen te versterken Drietrapsraket Risk assessment om de belangrijkste risico’s in kaart te brengen Asset Quality Review Kapitaaldrempel 8% CET1 (4,5% wettelijke minimumeis, 2,5% capital conservation buffer, 1% significantie-opslag Stresstest ism EBA Kapitaaldrempel voor en na stress nog niet vastgesteld Dit keer geloofwaardiger door grote reikwijdte (incl. staatspapier), lessons learned uit vorige ST’s en volgt op risico-analyse en AQR 7 NL’se banken ondergaan het CA Resultaat Geconstateerde kapitaaltekorten zullen moeten worden aangevuld of de betreffende bank gaat in resolutie Aanvullen in volgorde: privaat, bail-in, bail-out door overheid, ESM Discussie over noodzakelijke backstops wordt in Brussel gevoerd, waar we kunnen dringen we erop aan dat deze er moeten zijn