Ervaringen met EC / Roet Sef van den Elshout

Overzicht Overzicht Waarom roet/EC Stand van zaken instrumentarium Voorbeelden van de inzet van roet voor analyses van maatregelen Bestuurlijke bruikbaarheid

Waarom EC/roet Fijnstof: deken met weinig lokale gradiënten Verkeer: gezondheidrelevant stof maar in µg/m3 zeer kleine bijdrage Verkeersmaatregelen zijn gezondheids-relevant maar Doen weinig voor halen van normen Gezondheidseffect slecht te kwantificeren Lastig verhaal voor bestuurders

EC is relatief meer verhoogd door verkeersemissies dan PM2.5 en PM10 4

EC hogere contrasten EC: goede indicator voor verkeer Duidelijke relatie met verkeersemissies (beter dan PM10 en veel beter dan PM2.5) Door veel lagere achtergrond verkeersbijdrage zeer goed zichtbaar Met modellen en metingen goede analyse van effecten van verkeersmaatregelen mogelijk – vergelijk alternatieven Andere lokale bron: haarden

Opbouw volgens GCN 2012 (Velders et al)

Instrumentarium voor EC Voor operationele inzet van EC zijn nodig: Metingen, om modellen te controleren, de GCN te ijken; Emissie Factoren, om verkeersscenario’s door te kunnen rekenen; GCN, voor het totaaloverzicht. 1 is beperkt beschikbaar, daardoor blijft 3 nog wat onzeker Verkeersscenario’s zijn nu goed mogelijk

Absolute EC concentraties iets te hoog - Systematische overschatting absolute concentraties - Oorzaak nog onduidelijk  inzet op vergelijken verkeersalternatieven

Geeft EC/Roet nu in de praktijk meer info dan fijn stof? Voorbeelden: Roet <> NO2 (NSL) Schat gezondheidseffecten Snelheidsverhoging (opvullen norm) <> gezondheid RO, plaats van school Uitkomsten bestuurskundigonderzoek

NO2 monitoringstool: Hoever is de concentratie in de straat verwijderd van de grenswaarde? (R’dam 2010)

Aantal inwoners met effect >1 maand op basis van EC

Effect 50% minder verkeer op basis van EC en van PM10 NB: Rekenen voor een hele stad nu nog niet zomaar mogelijk voor iedereen. Komt mogelijk volgend jaar via de rekentool Gezondheidseffect (maanden)

Inwoner aantallen en blootstelling Gebied Noord + Zuid Holland Rotterdam Amsterdam Bevolking 6.000.000 590.000 700.000 Levensverwachting effect >=2 maanden door onderliggend wegennet PM10 6.700 1.100 2.800 Roet 250.000 39.500 7.400 Levensverwachting effect >= 2 maanden door rijkswegen 9 6 43.000 9.400 1.600 Levensverwachting effect >= 2 maanden door wegverkeer 9.300 1.500 3.800 401.000 75.000 98.000

Stadssnelwegen Rotterdam: “de Ruit” 14

Effect 80 km/h maatregel op A13 Meetpunt DCMR op 20 m oost: Snelheidverhoging gemeten: ~ 0,15 μg/m3 (berekend (TNO) ~ 0,125 μg/m3) Opvullen tot NO2 norm ‘mag’ (IenM), maar levensverwachtingverlies: 0 - 1 maand, voor 8 500 mensen TNO

NIEUWBOUW DORPSSCHOOL ROZENDAAL – RO voorbeeld GGD advies algemeen: voorzieningen voor gevoelige groepen niet binnen 300 meter van de snelweg te bouwen, onafhankelijk van de vraag of aan de grenswaarden wordt voldaan; Het realiseren van gevoelige bestemmingen op minder dan 100 meter wordt sterk afgeraden; niet te bouwen direct langs drukke wegen, waarbij ‘druk’ gedefinieerd is als een verkeersintensiteit van meer dan 10.000 motorvoertuigen per etmaal. Gedegen onderzoek nodig Onderzoek vergelijking locaties Berekeningen zelfde conclusies  Nieuwe locatie ongeschikt

Relatieve belang van luchtvervuiling - 1 Balans van de Leefomgeving 2012:

Relatieve belang van luchtvervuiling - 2 In 320 van de 415 gemeenten in Nederland komen de ambulances te vaak te laat bij levensbedreigende situaties. Dat blijkt uit een analyse van de aanrijtijden van 1,3 miljoen ambulanceritten in 2010 en 2011 door de researchredactie van RTL Nieuws. Ambulances moeten bij levensbedreigende situaties binnen een kwartier ter plekke zijn. Afgesproken is dat ambulances in 95 procent van de gevallen binnen die norm blijven. Ambulances leiden tot bestuurlijke commotie (o.a. vragen in Friesland, Maasluis, Goeree, enz.) en tot acties o.a. VGGM (uitbreiding posten). In de zwaarste categorie ritten (A1) is 93,3% binnen 15 minuten aanwezig. Stel dat dat 5% slechter wordt en (worst case) dat elke verslechtering meteen een sterfgeval oplevert. Het landelijke levensverwachting effect is dan maximaal 0.7 maand. Vergelijk met ca 400000 inwoners in Noord- en Zuid-Holland die meer dan 2 maanden levensverwachtingverlies door verkeer hebben. effect levensverwachting = [0.05*478000 ritten*80/2 (halve levensverwachting)]/16.8 miljoen (inwoners)

Nut roet indicator Verwachting: betere parameter vergelijken verkeersalternatieven Mogelijkheid lucht issues te vertalen naar gezondheid en zo (meer) aandacht te krijgen voor onderwerp Onderzoek bruikbaarheid roetindicator http://www.academischewerkplaatsmmk.nl/ufc/file2/hgm_internet_sites/unknown/63dfdb9efbc3dcedc7ba04a303d2e963/pu/01_Onderzoeksrapport_Bestuurlijke_Bruikbaarheid_van_een_Roetindicator.pdf

Reacties roet indicator Bruikbaar instrument, biedt nieuwe inzichten maar … Hoe groot is de beleidsruimte? → beperkt tot 2015, halen van normen al opgave Hoe onzeker is de stap die ik neem? → Nu nog te onzeker: uitbreiding roetmeetnet, communicatie onzekerheidsmarges en aanpassing levensduur. Hoe urgent is het probleem? → Schadelijkheid bekend, hoe schadelijk niet. Weging kan uitkomst bieden. Kan ik het verschil maken? → Nog onduidelijk: betere scenario’s nodig, evenals kaart met achtergrondconcentraties

Reacties roet indicator Hoe verhoudt lucht zich tot andere risico factoren (hart- en vaatziketen, overgewicht, roken) kosten baten, urgentie, ….De info is nu voor roet aanwezig maar nog niet voor andere aspecten. Het instrument is volgens de informanten in theorie goed bruikbaar, maar de gezondheidsinformatie uit de roetindicator leidt nog niet tot een andere beoordeling van de ernst van het luchtkwaliteitsprobleem. De bestuurlijke ambitie wordt nu slechts in geringe mate beïnvloed door kennis over roet en gezondheid.

Discussie Wat is er verder nodig om met de roetindicator aan de gang te gaan? Meer ‘reclame’ / dialoog is nodig om praktische bruikbaarheid roetindicator onder de aandacht te brengen? Met wie, hoe organiseren we dat?

Contact Sef van den Elshout Sef.vandenelshout@dcmr.nl Specifiek bestuurlijk onderzoek roetindicator vandersluis@fsw.eur.nl ic.walda@Rotterdam.nl