M OBILITEIT … EEN STAND VAN ZAKEN TransitieNetwerk Vlaanderen, Skilling Up

H OE VERPLAATSEN WE ONS ? 54,3 50,8 Vlaams Gewest

M OBILITEITS WEETJES (1) Bij de start van de eerste oliecrisis waren er in België een goede 2 miljoen wagens op de baan. Ondertussen zijn er bijna 6 miljoen auto’s ingeschreven in ons land, en elk jaar komen er nog bij. Het aantal kilometers dat deze personenwagens rijden neemt ook alsmaar toe. Meer dan kilometer per jaar en per wagen, in totaal in België dus een 80 miljard kilometer.

A ANTAL AUTO ’ S Aantal wagens per duizend inwoners (2007: 470)

A ANTAL AUTO ’ S PER HUISHOUDEN – (2001) 1 huishouden op 4 zonder auto 20,1 1,0 BelgiëDe 5 grootsteden 23,3 2,3 54,3 10,8 37,4 50,8

M OBILITEITSWEETJES (2) De bezettingsgraad van de wagens daarentegen neemt verder af. Waar je in 1970 in elke wagen gemiddeld nog 1,7 inzittenden kon vinden, is dit nu iets minder dan 1,4 personen. Het aantal wagens op de baan zal tegen 2030 met nog eens 36 procent toenemen en de gemiddelde snelheid tijdens de spits zal met 23 procent dalen. (prognose van planbureau die geen rekening houdt met mogelijke transities)

V ERPLAATSINGEN MINDER DAN 5 KILOMETER …

H OE EFFICIËNT IS DE AUTO ?

M OBILITEITSWEETJES (3) Het verkeer in België eist jaarlijks bijna 1000 verkeersdoden, 7000 zwaargewonden en lichtgewonden. De concentraties van fijn stof, waarvan ruim een derde rechtstreeks een gevolg is van het autogebruik, zorgen ervoor dat de levensverwachting van de Vlaming met minstens acht maanden wordt ingekort. Naast het fijn stof zijn er ook problemen van geluidsoverlast, lichthinder en verkeersagressie.

M OBILITEITSWEETJES (4) Totaal aantal wagens wereldwijd: ondertussen meer dan (achthonderd miljoen) Jaarlijks worden ongeveer 52 miljoen nieuwe auto’s geproduceerd en verkocht. Bekijk hier de huidige stand:

M OBILITEIT EN OLIE 80 tot 95 % van alle transport gebeurt door middel van olie Vrachtverkeer (diesel) Autoverkeer (diesel, benzine) Vliegtuigen (kerosine) Boten (zware diesel) Verhoging van prijzen en/of vermindering van aanbod heeft grote gevolgen op transport Voedselvoorziening Import van textiel, speelgoed, elektronica, en heel veel andere producten Vervoer van personen (zakenreizen, vakantie en toerimse…)

CONCLUSIES Huidige mobiliteitsmodel is onhoudbaar  Grote milieuschade  Aanslag op eindige grondstoffen bij productie en gebruik  Zware effecten op gezondheid en welzijn van grote groepen mensen van: ‘mijn auto is mijn vrijheid’ naar ‘mijn vrijheid zonder auto ’

M OGELIJKE OPLOSSINGEN... Overstappen op alternatieven Vergroten capaciteit (maar...) Slimme kilometerheffing Minder wagens, kleinere wagens, zuiniger wagens, Andere brandstoffen (maar agro-diesel en ethanol onder vuur) DUS: drastische maatregelen, drastische wijziging van mentaliteit...

Anders rijden (ecodriving) Anders kopen IN AFWACHTING

E EN AUTO NODIG ? Fiets Bus Trein Te voet Maar ook Taxi Carpoolen (ook binnen het gezin) Autodelen Cambio

W ELKE A UTO ? Groot of klein? Statusangst? Benzine, diesel, gas of...  

E CODRIVING Ecologisch rijden = Economisch rijden Minder CO 2 goed voor het milieu onze portemonnee

UITLAATGASSEN CO 2 => broeikasgas CO => hoofdpijn, duizeligheid NOx => longbeschadiging, zure regen Koolwaterstoffen (KWS) => kanker, ozon Fijne deeltjes => longbeschadiging, kanker Sportieve rijstijl = toename van 20 tot 800 % !!!

Beetje trager Veel zuiniger Snelheid

Anders schakelen 2000 toeren 5 e !! S CHAKELEN

R IJDEN OP GELUID ? T OERENTELLER = BOORDINSTRUMENT !

ANTICIPEREN  Remmen = verkwisten  Uitbollen !!  in 5 e !!  Schakelen na hindernis!

V ELE KLEINTJES...

A NDERE ACTIES Beperken vrachtverkeer  Kiezen voor lokale en seizoensgebonden voeding  Minder gadgets en nauwelijks gebruikte spullen kopen Beperken eigen verkeer  Wonen in stad of dorpskern  Werken in de buurt waar je woont ( verplaatsingen)

Reizen en vakantie

ENKELE CIJFERS In 2006 zijn er 850 miljoen internationale aankomsten (omzet van 585 miljard euro) Van alle vakantieverplaatsingen gebeuren er 46% met het vliegtuig en 43% met de wagen. United Nations World Tourism Organisation, Tourism Highlights Edition 2007, Groei van de sector, 3 tot 5% per jaar

VLIEGEN Nu 2 tot 3% van alle broeikasgassen Zwaardere impact door grote hoogte (x 2,7) Verdubbeling vliegverkeer verwacht tegen 2030 Geen taksen maar subsidies Tellen (nog) niet mee in nationale quota voor de broeikasgasemissies Chicago conventie (1994) Open Skies akkoord VS-Europa (= prijsdaling en 10% extra passagiers) OPTIES: groei afremmen, vliegreizen via quota...

B ROEIKASGASSEN ( VLIEGTUIG, H/T, PER PERSOON ) BestemmingkmTon Riga28841,02 Minsk31841,13 Tanger37381,29 Dar Es Salaam144743,88 Guatemala City182084,91 Ho Chi Minh198305,34 De Gemiddelde CO2-uitstoot per Belg per jaar voor: Mobiliteit3,12 ton CO2 Energieverbruik in huis3.75 tonCO2

M ETEN IS WETEN

32 COMPENSEREN MET C OMPEN CO2 gedragen door gerenommeerde milieu- en Zuid-Noord NGOs: WWF, , EcoConsomation, Klimaatcoalitie, enz. België’s enige non-profit compensatie-organisatie, met de laagste administratiekosten (10%) en het hoogste percentage van het compensatie-bedrag dat direct in projecten wordt geinvesteerd (90%) Het meest rigoreuze system op de Belgische markt ter berekening en compensatie van CO2-uitstoot bewust investeren in veelbelovende initiatieven in Afrika Referentie voor alle investeringen: de Gold Standard = garantie voor kosten-efficiëntie, transparentie en externe controle. Projecten gefocused op bosaanplant komen niet aan bod, omdat de netto CO2-compensatie daarvan onzeker is (= WWF beleid).

33 I NVESTERINGS - MOGELIJKHEDEN : Energieverbruik elders verminderen bvb: meer efficiënte electriciteits-opwekking, spaarlampen Energiegebruik mét CO 2 -uitstoot vervangen door energie- gebruik zónder CO 2 -uitstoot bvb: diesel-generator vervangen door waterkracht- centrale Toename energiegebruik zónder (of met zeer lage) CO 2 - uitstoot bvb: electrificering dorpen in Africa, opwekking met windmolens Klimaat-neutrale (toename van) energiegebruik bvb: bio-energie – jatropha in verwoestijnende gebieden CO 2 -”captatie” behouden / vergroten bvb: bestaand bos beschermen, nieuw bos aanplanten

34 I NVESTERING IN BOSSEN : PRO EN CONTRA PRO: Bossen & andere vegetatie zetten CO 2 om in zuurstof = „capteren“ CO 2 ⇒ CO 2  Bossen voorkomen erosie ⇒  bodemvruchtbaarheid & voedselproductie, temperen extreme klimaatverschijnselen = zéér belangrijk ter garantie van livelihood CONTRA: Netto-CO 2 -vermindering = ± 0: bij verrotten/verbranden komt veel CO 2 vrij = “ carbon sinks ” = op lange termijn geen vermindering Investering in bosbehoud = voorkomen dat het nóg erger wordt, verder niets. Conclusie CompenCO2 : Alleen investeren in bossen als onderdeel van verbetering livelihoods in ontwikkelingslanden.

R UIMERE I MPACT VAN REIZEN Ecologisch: voorbereiding, verplaatsing, verblijf, vervoer ter plekke, afval, water, activiteiten, natuur, biodiversiteit… Sociaal: sociale aspecten van alle tussenschakels, contact ter plaatse,… Economisch: naar waar gaat de winst, wat gebeurt met deviezen,…

CONCLUSIES Er is nog veel werk aan de winkel, Voor overheden Voor bedrijven Voor consumenten en burgers Tijd voor vragen