‘Als het gaan niet meer gaat’ Chronisch perifeer arterieel vaatlijden Jean Tombeur ZNA-campus Middelheim

Chronisch perifeer arterieel vaatlijden KLASSIFICATIE - DEFINITIES ETIOLOGIE INCIDIENTIE – PREVALENTIE RISICOFACTOREN DIAGNOSE

Chronisch perifeer arterieel vaatlijden 1. Klassificatie Fontaine Asymptomatisch I Claudicatio mild handicaperend IIa IIb Kritische ischemie Nachtpijn, rustpijn Ulcus, gangreen III IV

Chronisch perifeer arterieel vaatlijden Definities: “Chronisch“ perifeer vaatlijden: > 14 dagen Claudicatio intermittens: spierpijn tijdens wandelen Nachtelijke pijn: voetpijn tijdens slaap Rustpijn: voetpijn continu

Chronisch perifeer arterieel vaatlijden 2. Etiologie Atherosclerose: 90-95% Andere: Arteritis: Buerger, SLE,Art. temp, RA,Takayashu, Behçet Post-embolie Thrombose aneurysma Post-vaatchirurgie, PTA Infectieus Post-radiotherapie Post-traumatisch Entrapment Adventitiële kyste Fibromusculaire dysplasie Iatrogeen

Chronisch perifeer arterieel vaatlijden 3. Incidentie – Prevalentie Asymptomatisch vaatlijden (E/A index < 0.9) Asympt : sympt = 3-4 : 1 Claudicatio 3-6% mannen > 60j Rokers: niet-rokers = 3:1 Kritische ischemie 500-1000/jaar/miljoen (europese populatie)

Chronisch perifeer arterieel vaatlijden 4. Risicofactoren (atherosclerose) Leeftijd: exponentiëel Roken: decade vroeger, ernst > pakjaren rookstop: incidentie CI en progressie Diabetes: CI = 2x frequenter 1% HbA1c  risk 26% AHT Cholesterol CRP Hyperviscositeit, -coagulabiliteit Hyperhomocysteïnemie Chronische nierinsufficiëntie

‘Ik heb pijn in mijn been’ ‘Ik kan niet meer gaan’ 5. Diagnose  Differentiële diagnose Claudicatio: Veneuze claudicatio Rug: ischialgie Rug: lumbaal kanaal stenose Orthopedisch: Baker kyste arthritis, bursitis: heup arthritis: enkel

Differentiële diagnose B. Rustpijn Diabetische neuropathie Causalgie (Südeck) Rug: wortelcompressie Perifere neuropathie (chemo, alcohol…) Nachtelijke spierkrampen Arthritis (jicht)

Differentiële diagnose C. Ulcus Veneuze insufficiëntie Diabetische voet Decubitus Pyoderma gangrenosum Osteomyelitis

Diagnose Anamnese Sinds hoelang pijn? Evolutie? - stabiel - toenemend  stenose? - plots  thrombose? 3) Waar pijn? - beide benen  aorta, bi-iliacaal? - bil, heup  iliacaal? - kuit  femoraal? - voet  onderb.vaten? - lateraal  neurogeen?

Anamnese 4) Nevenverschijnselen? - Paresthesieën  neurogeen? - Voosheid  ischemie? 5) Wanneer pijn? - Continu gans been  neurogeen? voet  rustpijn? - Tijdens wandelen <100m: ernstig 100-500m: matig >1000m: licht - Startpijn  arthrose?

Anamnese 6) Maatregelen? -étalage ziekte  claudicatio -voet uit bed, opstaan  rustpijn 7) Risicofactoren: roken, DM, AHT, Cholest. 8) Voorgeschiedenis: coronairlijden, carotis, perifere vaatHK, NI 9) Medicatie

Diagnose 2. Klinisch Onderzoek 1) Inspectie -kleur: houding -capillaire refill -ulcera, gangr, -blue toe 2) Palpatie -t° voeten -abdomen: AAA? -art. pulsaties liezen knieholtes ATP,ADP,AF

Klinisch Onderzoek 3) Auscultatie: souffle? -abdomen -liezen -bovenbenen -knieholtes 4) BD: beide armen (a. subclavia)

Diagnose 3. Doppler 1)Wat? Doppler Klein, goedkoop Snel: screening Geluid Flowcurve (vorm, amplitudo)

Diagnose 3. Doppler 1)Wat? Duplex Groot, duur Tijdrovend: gericht onderzoek Geluid + echo Flowcurve (snelheid cm/sec)

Doppler 2) Waar onderzoeken?  12 plaatsen R/L - AFcommunis - AFsuperficialis - A poplitea - ATP - ADP - A fibularis

Doppler 3) Enkel/arm index = syst. BD onderbeensvat / syst. BD arm normaal> 0.9 Addertjes: - aorta-iliacale stenose: na inspanning - rigiede vaatwand (DM,NI):teen/arm index - a.subclavia stenose

Diagnose van Perifeer art. vaatlijden 4. Imaging 1) Duplex (echo-doppler) 2) Arteriografie (DSA) 3) CT-angiografie 4) MR-angiografie

Imaging Duplexonderzoek Voor: Tegen: -gericht - tijdrovend -goedkoop: 37euro

Imaging 2) Arteriografie (DSA) Voor : -haarscherp Tegen: - invasief - contrast: jodium - embolen - X-stralen: ± 6 mSv - 367 euro

Imaging 3) CT-angio Voor: - niet-invasief - 173 euro Tegen: - contrast: jodium - kalkmasker - metaalartefacten - X-stralen: ± 14 mSv - minder scherp

Imaging 4) MR-angio Voor: -niet-invasief -geen kalkmasker -geen jodium -geen X-stralen Tegen: -minder scherp -metaal -claustrofobie -langdurig -247 euro

CONCLUSIE Als het gaan niet meer gaat…. vasculair? anamnese klinisch onderzoek vaatlabo Doppler, Duplex DSA, CTangio, MRangio VASCULAIR BILAN