Naar en nieuwe balans in het wonen WoON-congres 2013 Kathrin Becker BZK Berry Blijie ABF 11 april 2013

Uitkomsten in vogelvlucht Wat gaan we doen: Wat is het WoON Uitkomsten in vogelvlucht Sessie 1 kopers en huurders Stellingen Jan Brouwer Gert Middelkoop Reacties uit de zaal

(à 3) trends 3 3

De 6 uitgangspunten van het WoON Uitgevoerd door CBS in samenwerking met DG WB directe link tussen beleid en statistiek Steekproefontwerp aangepast aan onze informatiebehoefte wie, wat, waar: maatwerk voor beleidsvragen Netto respons in opdracht van BZK 40.000 garantie betrouwbaarheid en nauwkeurigheid resultaten Vragenlijst (CAWI CATI CAPI) inhoud DG WB breed: meerdimensionale verbanden Verrijking met registerbestanden (GBA, Belastingdienst, ed) hoogwaardige kwaliteit gegevens en goedkoop Gemeenten kunnen meeliften met het onderzoek eenheid van taal tussen gemeenten en corporaties en tussen lokale partijen en het rijk 4 4

X 70.000 De Module Woningmarkt Wilt u meedoen met een heel belangrijk onderzoek? X 70.000 5

meerdimensionale verbanden en ontwikkelingen worden zichtbaar. Samenstelling huishouden Sociaal-economische kenmerken Kenmerken huidige woning kwaliteit en prijs Beperkingen / zorgbehoefte / ouderen Functioneren VvE’s onderhoud Tevredenheid woning (meerdere aspecten) Tevredenheid woonomgeving Voorzieningen in de buurt Mobiliteit woon/werk Energetische kwaliteit / energiegedrag WoON: meerdimensionale verbanden en ontwikkelingen worden zichtbaar. Verhuisgeschiedenis cq gerealiseerde verhuizingen kwaliteit en prijs Verhuiswensen en verhuisredenen Feitelijk verhuisgedrag T+1 t/m 4 6 6

Gebruikersplatform WoON Iedereen kan gebruik maken van het WoON!

Huishoudens 9

Huishoudens Huishoudens naar leeftijd en huishoudensamenstelling, 2002 en 2012 (absoluut) Type huishoudens naar netto besteedbaar inkomen (verdeling, grenzen gebaseerd op quintielen) 10

Woningvoorraad Gestabiliseerd 11 Ontwikkeling woningvoorraad naar eigendomsvorm, 1986-2012 (absoluut) Gestabiliseerd Ontwikkeling omvang totale woningvoorraad (huur en koop) naar reële WOZ-waardeklasse (2009-2012) (uitsluitend woningen gebouwd voor 2009) 11

Woningvoorraad Meergezinswoningen steeds vaker 3 kamers 57% van eengezins-woning heeft 5 kamers 12

Huishoudens en woningvoorraad Eigendom en prijsklasse woning per besteedbaar inkomensklasse huishouden (verdeling) Eigendom en prijsklasse woning per huishoudensamenstelling (verdeling) 13

Woonduur neemt toe

Stelling: Woonduur In 1986 woonde bijna 40 procent van de huishoudens van 65 jaar en ouder langer dan 20 jaar in hun woning. In 2012 is dat percentage gestegen naar 60%. Waar of niet waar? NIET waar > het percentage is nu 52%

Sessie 1: Huur en Koop Ontwikkeling prijzen Samenstelling voorraad Bewoners Woonlasten Doelgroepen huurbeleid / Risico restschuld Blik op de toekomst

Huur: Gemiddelde huur 2009-2012: +5% boven inflatie Wettelijk maximale huurverhoging ~ inflatie Oorzaken: woningverbetering, nieuwbouw/sloop, huurharmonisatie

Huur: samenstelling voorraad (steeds) meer appartementen 1986: 48% / 2012: 56% Prijsopbouw: meer dure huur boven liberalisatie: 2006: 7% > 2012: 12%

Huur: bewoners Huur steeds meer domein van lage inkomensgroepen: (oudere) alleenstaanden en eenoudergezinnen

Huur: woonlasten en woonquote Door daling bijkomende woonuitgaven stijging totale woonuitgaven beperkt Inkomen gedaald > sterke toename netto huurquote (alle voor inflatie gecorrigeerd)

Stelling: goedkope scheefheid Het aantal huishoudens met een inkomen hoger dan 33.000 euro in gereguleerde huurwoningen is gestegen. Waar of niet waar? Inkomen volgens het aangkondigde IAH Gereguleerd : alle huurwoningen met een huur onder de lib grens Niet waar! Daling van 94.000! (volgende dia)

Doelgroepen huurbeleid en gereguleerde voorraad > 33.000 in gereguleerde huur: - 94.000 Alternatief: vrije sector huur (+50.000) en koop (+107.000) < 33.000: toename alle segmenten – o.a. gevolg van inkomensdaling Inkomen tot 33.000 Inkomen boven 33.000

Koop: sterke prijsdaling Grote verandering t.o.v. afg. 25 jaar Verschuiving prijsklassen Gemiddelde verkoopwaarde (voor inflatie gecorrigeerd )

Koop: verandering samenstelling Koop = domein van eengezinswoningen Verandert sinds begin 21e eeuw langzaam (‘98: 90% / ‘12: 85%)

Koop: bewoners Omgekeerde plaatje van huur Huishoudens hoger inkomen (vanaf 35.000 netto): tweeverdieners (oudere paren, gezinnen met kinderen)

Koop: woonlasten en woonquote Stijging netto woonuitgaven (+5%) gecorrigeerd door daling bijkomende woonuitgaven (-3%) Daling inkomens minder groot dan bij huur (-3%), o.a. daardoor stijging quotes lager dan bij huur (alle voor inflatie gecorrigeerd)

Stelling: Totale woonquote eigenaarbewoners Onderscheiden naar huishoudsamenstelling en leeftijd (jonger/ouder dan 45 jaar) is de woonquote van jonge paren (<45 jaar) in een koopwoning de afgelopen 10 jaar het hardst gestegen.  Waar of niet waar? Let op: woonquote inclusief bijkomende woonlasten! NIET waar: hun totale woonquote is gestegen van 22 naar 25% (+ 17%); daarmee zitten ze op het NL gemiddelde van eigenaarbewoners Oudere alleenstaanden (>45 jaar) en oudere paren (>45 jaar) is harder gestegen; resp. 25 en 21 %

Koop: woonquote eigenaar bewoners NIET waar: hun totale woonquote is gestegen van 22 naar 25% (+ 17%); daarmee zitten ze op het NL gemiddelde van eigenaarbewoners Oudere alleenstaanden (>45 jaar) en oudere paren (>45 jaar) is harder gestegen; resp. 25 en 21 % > daaronder veel gepensioneerden en weduwen

Koop: (risico op) restschuld Verhouding restschuld vs. woningwaarde neemt toe Nog belangrijker: aantal huishoudens met een negatieve restschuld (2012: 570.000) Risico wanneer men (noodgedwongen) woning moet verkopen Verdeling klassen Gemiddelde verhouding schuld/waarde

Restschuld: risicogroepen Aflossingsvrije of (gedeeltelijk) aflossingsvrij Huishoudens die de afgelopen 10 jaar hun woning gekocht hebben

Stelling: Risicogroepen Het aandeel 35- tot 55-jarigen van alle huishoudens met een potentiële restschuld is anno 2012 minder dan 35 procent. Waar of niet waar? Niet waar; dit aandeel is meer dan de helft (51%)

Stelling is niet waar Aandeel 35-55 jarigen = 51%

Blik op de toekomst Jan Brouwer (ABF Cultuur) Gert Middelkoop (Bureau Middelkoop)