Rob Hollander, afdelingshoofd PPC-A Tijl Huygen, psychiater PPC-A Zorg voor Personeel Rob Hollander, afdelingshoofd PPC-A Tijl Huygen, psychiater PPC-A

Inleiding Schets FOBA – PPC Focus vandaag op crisisinterventie Schets FOBA-populatie Schets medewerkers: twee bloedgroepen Parallelle processen

FOBA – een wereld apart Landelijke psychiatrische crisisinterventie voor gehele GW Top van pyramide Mega ‘grande psychiatrie’ Crisis in PI: interactie gedragsstoornis (vanuit psychiatrische stoornis) van gedetineerde en onmachtige omgeving Patiëntencategorieën Crisis = werkelijk nieuwe kans

Vervolg FOBA Crisisinterventie: altijd fijnzinnig, maar lijkt soms veterinaire psychiatrie Meeste crises zijn in 2 weken bezworen Stabilisatie: fine tuning van begeleiding Doorplaatsing naar ketenpartner ‘die ermee verder kan’ (soms: ‘moet’! APZ’en willen vaak niet) Carrière-perspectief essentieel FOBA: expertise-centrum Zeer recent: verdubbeling capaciteit  penitentiair psychiatrisch centrum

Behandelen of opsluiten? In principe complementair! Populatie met lage compliance, hoog gevaar en vaak matige tot slechte prognose Sterke holding environment en containment noodzakelijk, over langere tijd! In GGZ vaak niet meer voorhanden

Behandelen of opsluiten? Op werkvloer: dagelijks dilemma! Ernstig incident met schade aan personeel of gevaar voor derden Rol As I? Rol As II? Aangifte? LAA? Binnenhouden? Centrifugale vs centripetale dynamiek (uitsluiten vs insluiten) FOBA: twee bloedgroepen (beheers  zorg)

FOBA-populatie Man, 27 jaar, affectief en pedagogisch verwaarloosd, psychotische stoornis plus cluster-B-persoonlijkheidstrekken Dubbele carrière: vanaf 14e jaar druggebruikend en toenemend delinquent, bekend in jeugdzorg, vanaf 18e jaar in psychiatrie bekend Zowel delinquentie als psychiatrisch beeld verharden; na drie opnames APS op as-II Zorgwekkende zorgmijder; opnames eindigen in weglopen of weg-sturen ‘Slechte hechter’; wereldbeeld: ‘onbetrouwbaar’; dialogische positie: ‘nee-zegger’

Overige kenmerken Doorgaans slechte compliance Moeite met hechting Forse gedragsproblemen: dreigen, intimideren, dealen, stelen, aanranden, maar ook meer sneaky discrimineren, denigreren, uittesten Gewend/besloten te zwijgen over wezenlijke zaken c.q. nooit geleerd daarover te spreken

Vervolg kenmerken Allochtonen vaak ontworteld en/of (ernstig) getraumatiseerd [vroege marker] Niet alleen uit familie/gezin, maar ook uit peer-groep gevallen [vroege marker] Idealen/existentieel perspectief verloren Druggebruik heeft (mede) functie als laatste autonomie: gevoel van controle over zelf en omgeving

Vervolg kenmerken Lastig gedrag is ook protest tegen ziekte/lot (Nieuwe) identiteit van opponerende, tegen alles ‘nee’ zeggende patiënt Hoge krenkbaarheid Zelfwaardering in feite laag ‘Destructive entitlement’ (Nagy): het zich toegeëigende recht op destructief gedrag

De medewerkers: werkvloerthema’s Werkvloer: frontsoldaten Risicovol bedrijf: in FOBA eenmaal per tien dagen beschadigd personeelslid Zeer gemotiveerd (Achilleshiel!) Tegenoverdracht aan de orde van de dag (koffie i.p.v. thee, etc.) Imposante verdringing mogelijk Primair proces: specifiek karakter, Chinese druppel, uitholling Noodzakelijke competenties

Vervolg werkvloerthema’s Innerlijk conflict: ‘zorgen’ staat haaks op temmen/strijden/grenzen stellen Macropathologie van patiënten jaagt micro-pathologieën personeel aan Narcistisch probleem: onverdraaglijk dat patiënt ‘niks met jou wil’ Personeel wordt verleid tot persoonlijke narcistische strijd - verwoestend voor behandelrelatie Echt gesprek of begrijpen van diepere betekenis oppositioneel gedrag komt niet tot stand

Vervolg werkvloerthema’s Heftige splitting binnen team t.a.v. beleid (hoe permissief/restrictief/repressief) Negatieve tegenoverdracht (angst, ergernis, walging, haat) verdrongen of verzwegen Reductionisme in denken, voelen en handelen (balans slaat door van begrijpen naar ingrijpen) Burn out, verbittering, teleurstelling, cynisme en leegloop liggen op de loer In GGZ: neiging tot liever niet opnemen c.q. zo kort mogelijk c.q. uitstoting

Vervolg werkvloerthema’s Veiligheid: kun je rekenen op jezelf? Veiligheid: kun je rekenen op je pieper? Veiligheid: kun je rekenen op je collega’s? Veiligheid: kun je rekenen op je baas? Veiligheid: kun je rekenen op de staf? Veiligheid: kun je rekenen op de directie? Veiligheid: kun je rekenen op ‘daarboven’?

Parallelle processen Verplaatsing van dynamiek/energie/emotie naar andere systemische lagen met regressie Voorbeeld: BPS (instabiliteit)  ‘good/bad’-feeling  splitting op teamniveau Psychopaat: angstinductie  verdringing of verzwijging  andere splitting op teamniveau Verplaatsing vaak sterk vermomd!

Parallelle processen Dieper parallel proces: verwaarlozing en zelfverwaarlozing Lange termijn gevolgen: uitgeblust raken, burn out, frequent kort verzuim, cynisme, vertrek Achilleshiel van de hulpverlener en van zorgorganisaties Gevaarlijke blinde vlek, ook van leidinggevende

Parallelle processen Cultuur van zeer frequent (formeel en informeel) overleg is essentieel (ook: humor!) Investeren in personeel: bij/nascholing, constructieve functioneringsgesprekken, modeling, duale aansturing Ook: adequaat personeelsbeleid bij ‘minus-varianten’ FOBA: intervisie/supervisie op alle niveaus

Do’s & Don’ts In opleiding meer aandacht aan gespreks- en bejegeningsvaardigheden besteden Gericht aannamebeleid personeel Deskundigheidsbevordering m.b.t. ‘As-II-gedrag’ Fysieke en mentale weerbaarheid

Vervolg Do’s & Don’ts Thema’s als trauma’s, zingeving en existentieel perspectief leren adresseren Leren ‘het niet persoonlijk te maken’ Oog krijgen voor/bespreken van eigen zwakke plekken (intervisie/supervisie) Overweeg ongewone interventies (b.v. peer-groep bij behandeling betrekken) Externe consultatie vragen bij dead locks

Vervolg Do’s & Don’ts Duale aansturing (door alle lagen heen) Grens normale, gezonde teamdynamiek af van parallelprocessen met regressie Waakzaam op (zelf)verwaarlozingsprocessen bij medewerkers Calamiteitenopvangteam Verontachtzaam effect Chinese druppel niet!