Een ethiek van ecologische verbondenheid: strijd of verzoening? Stijn Bruers “Liefde verbrandt niemand, ze verbrandt zichzelf. Daarom zal ik vreugdevol lijden, zelfs tot de dood.” (Gandhi) Dag van de Filosofie, 2009

De grootste uitdaging: Ecologische rechtvaardigheid 1) Twee grote problemen. De diepe kloof tussen arm en rijk is een ernstige onrechtvaardigheid in de menselijke samenleving. 30.000 doden per dag. De massale uitsterving van niet-menselijke soorten is een ecologische crisis. 30 extincties per dag. Daarom moeten we menselijke gelijkwaardigheid (rechtvaardigheid) respecteren zonder het ecologisch draagvlak van de aarde te overschrijden.

Ecologische rechtvaardigheid CO2-uitstoot Belg: 12 ton/jaar Gemiddeld wereldburger: 5 ton/jaar Maximum toegelaten (2030): <2 ton/jaar Ecologische voetafdruk Belg: 5 ha Gemiddelde wereldburger: 2,2 ha Maximum toegelaten: <1,8 ha

Ecologische rechtvaardigheid A = B x C x D A = Aanslag op de Aarde B = Bevolking C = Consumptie (per persoon) D = Druk (per eenheid geconsumeerd product) Doel 1: A < E E = Ecologisch draagvlak (biocentrisch) Doel 2: C rechtvaardig verdelen

Ecologische rechtvaardigheid 2) Technologische ontwikkeling (D dalen) is niet voldoende om beide dringende problemen op te lossen, want de vereiste “wonder”technologie moet -biologisch-fysisch realiseerbaar zijn, -financieel-economisch haalbaar zijn, -ecologisch duurzaam zijn, -ethisch verantwoord zijn, -en ze moet zeer snel ontwikkeld worden.  Bewezen ???

Ecologische rechtvaardigheid 3) Overconsumptie en overbevolking bestrijden (daling van B en C) is ook noodzakelijk om deze problemen op te lossen. -> minder geboortes en minder consumptie -> eigen keuze *rechtvaardige voorwaarden creëren voor een vrijwillige zwangerschapsbeperking *rechtvaardige voorwaarden creëren voor een vrijwillige overschakeling op milieuvriendelijke strategieën om onze basisbehoeften te vervullen (geen luxe)

Ecologische rechtvaardigheid 4) Ecologische rechtvaardigheid impliceert een zoektocht naar een samenleving en een economie gebaseerd op een ethiek van biocentrisch altruïsme. Dit gaat niet zonder een diepgaande spirituele transformatie en een wezenlijk gevoel van verbondenheid met alle kwetsbare leven!

Het hoogste morele ideaal: Biocentrisch altruïsme 1) Vergroot de morele gemeenschap Gelijkwaardigheid, Geen discriminatie, geen onderdrukking Egocentrisme (egoïsme, hebzucht) Etnocentrisme (racisme, seksisme, klassisme,…) mensenrechten feminisme socialisme Antropocentrisme (speciësisme, menselijke arrogantie) dierenrechten, veganisme Pathocentrisme Biocentrisme

Biocentrisch altruïsme Biocentrisme: Alle leven staat centraal en is in principe gelijkwaardig. Altruïsme: ons onvoorwaardelijk inzetten om alle kwetsbare leven zo goed mogelijk te beschermen Leven is heilig: onderschat nooit de intrinsieke waarde (het tegengestelde van nutswaarde voor de mens) van elk levend wezen.

Biocentrisch altruïsme Recht op waardig leven: het basisrecht van mens, dier en natuur -Geen levende wezens (planten,…) doden voor onze luxebehoeften -Geen voelende wezens (bewuste subjecten) gebruiken (objectiveren) voor onze luxe én basisbehoeften Alle voelende wezens (bewuste subjecten) hebben het basisrecht om niet louter als middel (gebruiksvoorwerp of object) te dienen voor de doelen (behoeften) van moreel verantwoordelijke mensen”

“Alle levende wezens worden vrij en gelijk in waardigheid geboren” “Alle voelende wezens hebben het basisrecht om niet louter als middel (gebruiksvoorwerp of object) te dienen voor de doelen (behoeften) van moreel verantwoordelijke mensen” (artikel 1 van de Universele Verklaring van de rechten van de dieren) “Alle levende wezens worden vrij en gelijk in waardigheid geboren” (artikel 1 van de Universele Verklaring van de rechten van het leven)

Biocentrisch altruïsme 2) Respecteer diversiteit: tussen mensen, culturen, soorten, ecosystemen. Bescherm biodiversiteit (soorten, landschappen, ecosystemen,…) en inheemse volkeren. Bescherm kwetsbare, zeldzame of bedreigde soorten, want alle soorten zijn gelijkwaardig

Biocentrisch altruïsme 3) Ontwikkel een gevoel van universele liefde verbondenheid en mededogen met alle leven, zelfs met mensen die hoogst immorele handelingen doen. Deze liefde is zoals de onvoorwaardelijke zorg van een moeder voor haar kinderen: zelfs als haar zoon de meest verschrikkelijke dingen doet houdt ze nog steeds diepgaand van hem en zal ze hem proberen te helpen om zijn immoreel gedrag te stoppen.

Biocentrisch altruïsme 4) Bevrijd uzelf van uw ego, uw bezittingen, persoonlijke verlangens en negatieve gevoelens (hebzucht, jaloezie, schuld, ongeduld, ontevredenheid, haat, woede, frustraties, angsten en zorgen). Gebruik de universele liefde om kracht te winnen voor deze innerlijke bevrijding en zelfbeheersing. Dit geeft een vreugdevol lijden (diepe vreugde door de verbondenheid en de innerlijke vrijheid, en lijden ten gevolge van het inzien van de tragedies in deze wereld).

Ecologische en morele Zelfrealisatie Ecologische Zelfrealisatie Leven liefhebben levensrechten en waardigheid Morele Zelfrealisatie Tegenstanders liefhebben vergeving en verzoening Ethiek van universele verbondenheid Vreugdevol lijdende universele liefde Resultaat: biocentrisch altruïsme, een actieve toewijding om alle bedreigde leven te beschermen, met zorg en moed en zonder egoïsme en hebzucht. Maar hoe? Met geweld? Verzoening is zelden te verzoenen met geweld…

Ethiek van universele verbondenheid en Liefde intrinsieke waarde, rechtvaardigheid, niet-discriminatie, gelijkwaardigheid Levenskunst (spiritualiteit) innerlijke bevrijding van gehechtheden en negatieve emoties. Verbondenheid Individu gericht Collectief gericht egocentrisme ego antropocentrisme culturele diversiteit biocentrisme biologische diversiteit Zelfrealisatie Ecologische Zelfrealisatie Leven liefhebben levensrechten en waardigheid Eros Morele Zelfrealisatie Tegenstanders liefhebben vergeving en verzoening Agape verbondenheid/vrijheid vreugde/ lijden, mededogen Ethiek van universele verbondenheid en Liefde eenheid/andersheid egoïsme/altruïsme Onvoorwaardelijke dienstbaarheid, zorg, bescherming van leven, sociaal engagement, geweldloosheid en doeltreffendheid

Heiligt het doel de middelen??? De moeilijkheid in de strijd om leven te redden: Effectieve geweldloosheid Heiligt het doel de middelen??? Sommige doelen heiligen misschien sommige middelen. 1) Onderschat nooit de slechtheid van geweld. Geweld is leven kwetsen, doden of beschadigen (fysiek geweld), denken of spreken met haat of minachting, een persoon beledigen, ergeren of provoceren (emotioneel geweld), het risico op negatieve gevolgen verhogen of het afzien van het geven van hulp aan bedreigd leven.

Effectieve geweldloosheid 2) Onderschat nooit de goedheid van het beschermen van leven. We moeten bescheiden blijven bij het beoordelen van de toegestane hoeveelheid van geweld van onze acties.

Effectieve geweldloosheid 3) Streef naar effectiviteit en geweldloosheid. Als beide idealen niet verzoenbaar lijken te zijn, dan moeten we ons laten gidsen door ons gevoel van medelevende, universele liefde. Dit houdt in dat we altijd zowel slachtoffers als daders moeten benaderen met het gevoel alsof het onze beste vrienden zijn, wat ze ook doen.

Effectieve geweldloosheid 4) Bescherm het morele zelf van daders. Het morele zelf is het meest waardevolle aspect van een mens. Iets immoreel doen beschadigt het morele zelf. Een dubbele taak: universele liefde vereist dat we niet alleen slachtoffers beschermen tegen het geweld van daders, maar ook dat we daders beschermen tegen hun eigen morele zelfvernietiging.

Spiritualiteit en politiek “Het enige wat het kwaad nodig heeft om te zegevieren, is dat goede mensen niets doen.” (Martin Luther King)

Naar een ethiek van verbondenheid “Het enige wat het kwaad nodig heeft om te zegevieren, is dat goede mensen niets doen.” (Martin Luther King) Biocentrisch Altruïsme www.biocentrisme.net (samenvatting + extra teksten) Universele Liefde. Naar een ecologische, spirituele levenskunst. De Odyssee van Medeleven. De walvisstrijd en mijn inzet voor mens, dier en natuur. www.boekscout.nl (uitgeverij) Contact: stijn.bruers@gmail.com

Open vragen Is spiritualiteit ook politiek? Hoe gaan we om met verdriet, frustraties, angsten,…? (gids voor het geluk) Wat is ‘ecologische rechtvaardigheid’? Hoe ver moeten/kunnen we gaan in ‘biocentrisch altruïsme’? Is ‘verzoening’ te verzoenen met geweld?