Van bescherming naar zelf-organisatie De meervoudige betekenis van meisjeswerk Mieke Nolf

Werken met meisjes in Vlaanderen anno ‘13 Wat willen meisjes? Meisjes geven aan dat ze de jongens in de groep vaak te dominant vinden. Willen ‘ruimte om zichzelf te kunnen zijn’ gecombineerd met af en toe gemengde activiteiten. Realiteit: ‘Gemengde’ jeugdwerkingen met maatschappelijk kwetsbare jongeren bereiken in de realiteit voornamelijk jongens. En meisjeswerkingen in het defensief want ‘niet-meer-van-deze-tijd’.

Youth Working with Girls and Women in Community Settings Janet Batsleer Manchester metropolitan University, UK 2013 Youth and community work

Vaststelling Meisjeswerk is bedreigend Meisjeswerk wordt bedreigd ROJM Mechelen

Geschiedenis meisjeswerk UK 1890: Clubs for working Girls (Maude Stanley) Risk and danger Van straat houden (concern and control) Voorbereiden op rol als vrouw (koken, naaien) Zelfbeeld “Our work with many girls is to help them find out their own powers and to raise them more in their own estimation, for if a girl is stupid the fact of being thought so will put out even the small spark of intelligence that remains in her” (p 9)

Maude Stanley Profiel begeleidster en afstand-nabijheid: “We have had the experience of a lady as a superintendent and also one of the same class of the girls and we do not recommend either one or the other as absolutely the best; the essential is to find a woman with great friendliness, love for the girls, warm sympathy, order and liveliness, who will never be tired or who rather will never let her feelings, mental or physical, interfere with the work of the club.”(p9)

‘70 –’80: ontvoogding 1970: maatschappelijke discussies over seksualiteitsbeleving, individuele keuzevrijheid, doorbreking rolpatronen,… Organisaties enten zich op nieuwe begrippen als autonomie, collectieve actie en zelf-organisaties (tegen paternalisme) 1982: Girls are powerful Meisjeswerkers proberen perspectief van meisjes op de wereld te begrijpen Zoeken een taal om te spreken over discriminatie Onderwijs en (degelijk betaald) werk worden thema’s Meisjes = mensen met mogelijkheden

1990 of 1890? ‘90: Girls at risk => focus op preventie: terug naar bescherming en opvoeding Beleidsfocus: mensen individueel sterker maken > 2001: maatschappelijk debat: hoe omgaan ten aanzien van verschil en diversiteit? Multiculturalisme: ‘leven en laten leven’ Monoculturalisme: ‘aanpassen of vertrekken’ => Ruimte voor meisjes onder druk

Ruimte voor meisjes onder druk? Dominant idee: co-educatie Maar: meisjes presteren beter in meisjesscholen, jongens in gemende. Dus: co-educatie in wiens belang? Vooral ruimte van “allochtone” vrouwen onder druk? Bv: meisjeswerking versus meisjeschiro Staat bij themagericht werken exclusief werken met meisjes minder onder druk? Kras Steunpunt Sport, Antwerpen

Hoe ziet die ruimte voor meisjes er uit Hoe ziet die ruimte voor meisjes er uit? de betekenissen van meisjeswerk (spectrum) Met aan de ene kant “gescheiden” werking: Meisjes afschermen van de gemengde werking, werking voor meisjes Professional is bezorgd om de meisjes en weet van goed zou zijn voor hen (liefdadigheid) Activiteiten die bij leeftijd passen en hen niet in moeilijkheden brengen Preventie, bescherming en opvoeding

En aan de andere kant van het spectrum: de ‘autonome’ meisjeswerking: Werking is exclusief voor meisjes, maar niet gescheiden van de wereld. Bruggen naar andere groepen, maatschappelijk debat. Werking met, voor en van meisjes. Relatie begeleiding-meisjes: niet hiërarchisch, solidariteit, geven en terugkrijgen Niet gericht op bescherming maar op uitdagingen en verandering Verbindt het lokale met het globale

De betekenissen van meisjeswerk Methode/ activiteiten kunnen soms dezelfde zijn! Je kunt geen uitspraak doen over ‘meisjeswerkingen’ in het algemeen Werkingen positioneren zich vaak niet expliciet op ene of andere zijde van het spectrum, mengvorm afhankelijk van de persoon van de meisjeswerk(st)er, assertiviteit van de meisjes, historiek… Mode-ontwerp bij Vzw Jong meisjeswerking De Brugse Poort

Waarom meisjeswerk? Individuele doelen: meisjes de kans geven om elkaar te ontmoeten (zonder jongens of mannen), de kans om vriendschappen te ontwikkelen en wederzijds te ondersteunen, een veilige omgeving waar zelfzekerheid en vaardigheden kunnen ontwikkeld worden, een omgeving waar vragen kunnen gesteld worden. Buurtgerichte ‘community’ doelen: meisjes de kans geven om in de buurt of community een rol of functie op te nemen, samen te werken met andere organisaties en mee aan het welzijn van de buurt te werken. Meisje als persoon (rechten, gelijkwaardigheid) Meisjes als community makers (samenwerkers)

Individu, community, samenleving “Habiba en Dominique probeerden de twee groepen te laten samenwerken tot één voorstelling. Het werd een soort medley van indrukken, sferen en situaties waar al gauw toch een link duidelijk werd: de concurrentie met jezelf en de wereld rondom je. Een voorstelling over mooi of lelijk, over vrienden of vijanden, over graag zien of graag gezien willen worden, over arrogante prinsessen en charmante barbietrutten.” Recensie van “Barbietrut” theaterproject van Het Meisjeshuis vzw Jong 2006

Methode: kleinschalig groepswerk ‘Zinvolle’ en ‘bruikbare’ vrijetijdsbesteding in groep Levensverhalen: gelijkenissen en verschillen (bv droom-meisjes) Intergenerationeel: het verhaal van mijn moeder Belang van relaties, groepen en netwerken Wat kunnen we veranderen/ wat ligt buiten onze macht Jong Gent in Actie, kleinschalig groepswerk sluit aan bij de traditie van verenigingen waar armen het woord nemen.

Levensverhalen en biografische competenties (Munchmeier) “Het boek is klaar, dialoog en discussies zullen worden uitgelokt. Voor sommigen zal het een motivatie zijn om de lang vergeten droom terug levend te maken. Het heeft de meisjes in ieder geval geïnspireerd en ze hebben goesting naar meer. Er heerst een grote intimiteit bij de meisjes, taboeonderwerpen worden aangesneden… Ze zijn geboeid en gegroeid maar bovenal gesterkt om keuzes te maken en ervoor te gaan!” Meisjesdromen/ droommeisjes vzw Jong

Kenmerken ‘autonome’ meisjeswerking Vertrekken vanuit autonomie van de meisjes: meisjes als subject Openheid: vrijwilligheid, nieuwe contacten Actieve participatie: van deelnemer naar deelhebber Vanuit sterktes en noden van meisjes (geen vast curriculum) Dialoog over inhouden en doelen Informeel, flexibel, zoektocht proces - product verhouding Private troubles, public issues Netwerking

Uitdagingen voor het meisjeswerk Het persoonlijke – het sociale – het politieke Levensverhalen: bewust worden van je eigen auto-biografie, zelfbewustzijn Verhalen worden kwesties, van hieruit ontstaat beweging Meisjeswerkster = ‘functionele vriendin’ Seksualiteitsbeleving belangrijk thema in de meisjeswerking. Ondersteuning meisjeswerk(st)er! Diversiteit tussen maatschappelijk kwetsbare meisjes: verbinding, gemeenschappelijke thema’s zoeken.