1

Bijna elke maand sterft een kind tijdens zijn slaap in de opvang Bijna elke maand sterft een kind tijdens zijn slaap in de opvang. Jij kan dit zelf mee helpen voorkomen! 2

Preventiemaatregelen 3

Rugligging Niet roken Toezicht Niet te warm Veilig bed en bedmateriaal Geneesmiddel? Dokter! 4

Rugligging: wat? Leg een baby altijd op zijn rug te slapen. - Uitzondering: medisch attest. - Uitzondering: oudere baby die zichzelf vlot omdraait. 5

Rugligging: waarom? op wiegendood. Buikligging vergroot het risico op wiegendood. Vanuit zijligging rolt een kind makkelijk op zijn buik. 6

Niet roken: wat? Roken is verboden in lokalen waar kinderen worden opgevangen. 7

Niet roken: waarom? Roken in de opvang is wettelijk verboden. Nicotine schaadt de gezondheid van het kind. 8

Toezicht: wat? Hou geregeld toezicht. - Laat een kind wennen. - Leg een kind tot 6 maanden bij voorkeur in de leefruimte. - Wees extra waakzaam tijdens de eerste opvangdagen en na langere afwezigheid. - Zorg voor rust en regelmaat. 9

Toezicht: waarom? Je kan sneller ingrijpen. Verhoogde wekrespons: verkleint het risico op wiegendood. Eerste opvangdagen = stressvolle situatie  verandering slaappatroon  vergroot het risico op wiegendood 10

Niet te warm: wat? Zorg dat een kind het niet te warm krijgt: goede combinatie van: - kamertemperatuur - bedtextiel - kleding 11

Niet te warm: waarom? Warmtestuwing vergroot het risico op wiegendood. 12

Veilig bed en bedmateriaal: wat? Bed en wieg Matras Bedtextiel Kleding Knuffel en doekje Fopspeen Mobile 13

Bed en wieg: wat? EN 716 (bed) en EN 1130 (wieg) én 4 spijlenwanden latten-, raster- of geperforeerde bodem  of checklist op www.kindengezin.be Niet veilig ･ rustbed vóór leeftijd van ong. 18 mnd ･ reisbed, reiswieg, speelpark, enz. 14

Bed en wieg: waarom? Veilig bed of veilige wieg verkleint het risico op: - wiegendood - verstikking - valongeval - ophanging - knellen 15

Matras: wat? Past perfect in bedkader Voldoende stevig Ademend: vraag na bij de producent Dikte matras aangepast aan wieg of bed ! EN 597 niet voldoende (ontvlambaarheid)‏ 16

Matras: waarom? Veilige matras verkleint het risico op: - wiegendood - verstikking 17

Bedtextiel: wat? Slaapzak: - goed passend - gecentreerd met armsgaten - dikte aangepast aan kamertemperatuur OF Laken en deken: - feet to foot Matrasbeschermer: - ademend (bv. molton)‏ 18

Bedtextiel: wat niet? Geen dekbed tot 1 jaar Geen kussen tot 2 jaar Geen bedrandbeschermers Geen muggengaas Geen fixatieriemen 19

Bedtextiel: waarom? Veilig bedtextiel verkleint het risico op: - warmtestuwing > wiegendood - verstikking 20

Kleding: wat? Aangepast aan de kamertemperatuur Geen muts Geen linten Geen slabbetje 21

Kleding: waarom? Aangepaste kleding verkleint het risico op: - warmtestuwing > wiegendood - verstikking - ophanging 22

Knuffel of doek: wat? Niet slapen met kussenachtige knuffel of grote doek Vanaf 6 maanden emotionele waarde van knuffel: knuffel wegnemen zodra kind slaapt knuffel zichtbaar voor het kind vanuit bed 23

Knuffel of doek: waarom? Slapen met kussenachtige knuffel of grote doek vergroot het risico op: - warmtestuwing > wiegendood - verstikking - valongeval (knuffel als opstap)‏ 24

Fopspeen: wat? Slapen met fopspeen kan: MAAR - geen fopspeenketting gebruiken - fopspeen niet fixeren aan bedrand - fopspeen regelmatig vervangen 25

Fopspeen: waarom? Niet fixeren aan bedrand  vergroot het risico op verstikking Slijtage > loskomende stukken  vergroot het risico op inslikken of verstikken 26

Geneesmiddel: wat? Geef nooit op eigen initiatief: geneesmiddelen homeopatische middelen Vraag altijd medisch advies voor de ziekte die het kind doormaakt: doktersattest of attest van de apotheker of notitie van de dokter of apotheker in heen-en-weerschriftje of kindboekje 27

Geneesmiddel: waarom? Sommige geneesmiddelen veroorzaken een diepere slaap of vergroten het risico op wiegendood. bv.: hoestsiroop 28

Gebruik van hulpmiddelen 29

Hulpmiddelen: wat? Stel geen vertrouwen in hulpmiddelen die wiegendood zouden voorkomen. bv.: - babyfoon met alarm - fixatieriemen - rolletjes of wigjes Uitzondering: cardiorespiratoire monitor op medisch voorschrift 30

Hulpmiddelen: waarom niet? Vals veiligheidsgevoel Slapen met hulpmiddelen vergroot het risico op: verstikking - ophanging 31

Communicatie met de ouders 32

Als ouders het anders willen: wat? Als ouders verkeerde slaapgewoonten hebben aangeleerd, kan dat voor slaapproblemen zorgen in de opvang. 33

Als ouders het anders willen: tips Aanpak: - toelichten bij inschrijving (folder) - opnemen in huishoudelijk reglement Ouders: - aanmoedigen in aanleren veilige slaapgewoonten vanaf de geboorte - samen verkeerd aangeleerd gedrag afleren Open communicatie en positieve sfeer 34

Als ouders het anders willen: foute argumenten ‘Vroeger adviseerde Kind en Gezin de buikligging.’ ‘Op de kraamafdeling werd mijn kind op de buik of op de zij te slapen gelegd.’ ‘Mijn kind slaapt rustiger op de buik.’ ‘Ik ben bang dat mijn kind, als het op de rug slaapt, zal stikken in zijn braaksel.’ 35

Kind en Gezin de buikligging Vroeger adviseerde Kind en Gezin de buikligging Advies van voor 1980 Sinds 1980: verband wiegendood en buikligging aangetoond  Kind en Gezin promoot rugligging Daling overlijdens door wiegendood: van 112 in 1993 naar 30 in 2006 36

37

Op de kraamafdeling werd mijn kind op buik of zij te slagen gelegd De eerste dagen na de geboorte is het risico op wiegendood heel klein. Sommige kraamafdelingen passen de preventiemaatregelen niet toe. Kind en Gezin dringt hier toch op aan omwille van hun voorbeeldfunctie. 38

Mijn kind slaapt rustiger op de buik Klopt MAAR Geen veilige slaap op de buik: ander slaappatroon minder luchtcirculatie te warm lagere wekrespons 39

Ik ben bang dat mijn kind, als het op de rug slaapt, zal stikken in zijn braaksel Het risico op verstikking is zelfs kleiner bij rugligging dan bij buikligging. 40

Wat als het toch misloopt? 41

wat als je ongerust bent over een kind? Als het toch misloopt: wat als je ongerust bent over een kind? Volg vooraf een opleiding reanimatie en fris die regelmatig op. Maak het kind zachtjes wakker.  Schudden is schaden! Hersenbeschadiging, doofheid, blindheid en overlijden 42

wat bij overlijden en ongevallen? (1)‏ Als het toch misloopt: wat bij overlijden en ongevallen? (1)‏ Ondanks de preventiemaatregelen kunnen niet alle overlijdens en ongevallen voorkomen worden. 43

wat bij overlijden en ongevallen? (2)‏ Als het toch misloopt: wat bij overlijden en ongevallen? (2)‏ Crisisprocedure en stappenplan binnen handbereik! modeldocumenten op www.kindengezin.be emotioneel: zorg voor jezelf en alle betrokkenen 44

Wat bij overlijden en ongevallen? (3)‏ Als het toch misloopt: Wat bij overlijden en ongevallen? (3)‏ Meld een gevaarsituatie aan je dossierbeheerder: Kind en Gezin: - evalueert veiligheid kinderen - beantwoordt vragen + geeft advies - kan inspectie sturen - beslist over erkenning of attest van toezicht geen crisisaanpak 45

Wat bij overlijden en ongevallen? (4)‏ Als het toch misloopt: Wat bij overlijden en ongevallen? (4)‏ Politie en parket - kunnen langskomen: - na noodoproep - op verzoek van ouders, medewerkers, hulpverlener - onderzoeken situatie: - verdacht overlijden? - strafrechtelijke feiten? 46

Wat bij overlijden en ongevallen? (5)‏ Als het toch misloopt: Wat bij overlijden en ongevallen? (5)‏ Kind en Gezin en parket werken onafhankelijk van elkaar. 47

Door het opvolgen van deze eenvoudige preventiemaatregelen kan je kinderlevens redden. Kind en Gezin dankt jou voor je dagelijkse inzet. 48

Nog vragen? Kind en Gezin-Lijn: 078 150 100 E-mail: via contactpagina op www.kindengezin.be 49