Doorbreken van omstandigheden! “Er bestaan geen omstandigheden in het leven waar een mens niet aan gewend kan raken , zeker wanneer hij ziet dat deze omstandigheden overal om hem heen worden aanvaard”. (Lev Tolstoj in Anna Karenina) Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

De omstandigheden van mensen met sociale en psychische beperkingen. Bewoners verkeren vaak in zorgelijke en armoedige omstandigheden door hun geestelijke gezondheidsproblemen en daaruit voortkomende beperkingen. Sociale en maatschappelijke ontwikkelingen (context) zijn mede oorzaak van deze geestelijke gezondheidsproblemen (van Os, Romme, Escher). GGZ met markt denken en ziekte model helpt hen niet uit deze omstandigheden. Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Ziekte model zet mensen op achterstand! Markt Steeds meer diagnoses en labels Patiënten Steeds meer producten Behandelen – medicijnen Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Heft in eigen hand: zelfregie en zelfsturing? Zelfregie maakt verborgen krachten en mogelijkheden in mensen vrij, soms met verbazingwekkende resultaten. De essentie zit in het vrijmaken van kennis, ervaring en motivatie die mensen al in zich hebben, maar die ernstig verwaarloosd en tot dan niet of nauwelijks gebruikt worden. Sleutel is dat mensen meer verantwoordelijkheid krijgen. Ze worden uitgedaagd om hun ervaring, hun kennis en kracht te gebruiken. Mensen voelen zich mede-eigenaar van de processen en werkzaamheden waar ze aan deelnemen en zijn trots op de resultaten. Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Gevaar van zelforganisatie. Vergroot ongelijkheid als er geen ondersteuning wordt geboden. Relatief welgestelden en ondernemende mensen pakken het zelfinitiatief gemakkelijker op. Kwetsbare mensen met beperkingen laten de mogelijkheden en kansen liggen (Justus Uitermark). Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Cliënt en bewoners Gestuurd Werken Mensen met sociale en psychische beperkingen ondersteunen bij het doorbreken van omstandigheden? Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Möte: een integrale kijk op zelfsturing. Zelfsturende buurtmodel Duurzame structuur Zelfregie en zelfbeheer Meedoen en empowerment Recombineren Proces vanuit basis en onderdeel resultaat Buurt en buurteconomie als basis Training en scholing op maat Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Kwetsbare mensen extra ondersteunen Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Kleine inzet, grote resultaten Facilitator enterprise stimuleert de actie in de participants enterprise Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Kantelen van professionals De sleutel tot verandering? Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Proces als onderdeel van het resultaat! Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Wat kan het opleveren? Mensen met beperkingen doen van meet af aan mee. Mensen met beperkingen zetten zich in voor de buurt. Mensen groeien door fouten en successen. Zorgvoorzieningen worden sociaal en economisch deel van de buurt! Instellingen schakelen de buurt in voor diensten! Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Cliënt en bewoners gestuurd werken is weerbarstig in de praktijk Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Voorbereiden. Wees bewust van instellingscultuur en beleid (paradox). Begin altijd een initiatief vanuit de groep cliënten/bewoners. Top-down doodt initiatief! (Almere) Stel als instelling de kaders vast waarbinnen kan worden gewerkt (strategisch/ tactisch/ operationeel). Spreek geen eindproducten af en maak duidelijk dat het proces onderdeel is van het resultaat. Iedereen in het project heeft steeds gelijke informatie, maak afspraken over communicatie (cliënten/bewoners bijna altijd in ander informatie circuit). Schep geen valse verwachtingen, neem ruim de tijd voor het proces en geef aan dat de ondersteuning tijdelijk is. Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Verkennen Informeer professionals in buurt/organisatie over de cliënt/bewoners gestuurde werkwijze (www.bosenlommerwerkt.nl) Werf via de professionals een groep cliënten en/of bewoners die al een min of meer actieve rol hebben in organisatie of buurt. Deze sleutelfiguren staan aan het stuur, professionals nemen direct een faciliterende rol. Werf via de sleutelfiguren een grotere groep cliënten of bewoners. Ondersteun de sleutelfiguren bij het motiveren en interesseren van andere cliënten en bewoners. Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Verdiepen Breng de buurt en/of wijk in kaart met de bewoners (community mapping) Help de groep deelnemers met het verhelderen van wensen en ideeën (brainstorm bijeenkomsten). Ondersteun de groep bij het maken van een communicatieplan. Bevorder oriëntatie op ontwikkelingen elders en bezoek naar wens projecten in het land. Benadruk: Mislukken of fouten maken is inherent aan het proces. Daar leer je van!! Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Kaart van de buurt Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Vormgeven Ondersteun de groep bij het uitwerken van project- en/of businessplannen. Ondersteun de groep bij het inventariseren van de faciliteringsbehoefte. Ondersteun bij de scholing en training (OW) Ondersteun bij het maken van een financieringsplan. Ondersteun de groep bij het kiezen van een sturingsvorm. Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

..het vermogen om een grootschalige en complexe organisatie te runnen: Het enige wat succes dan in de weg staat is… ..het vermogen om een grootschalige en complexe organisatie te runnen: taakverdeling, planning, coördinatie, samenwerking, leiderschap, administratie, communicatie, management, etc Wij zijn gewend om te organiseren voor en projecten te realiseren en niet om steeds en in alles het organiserend vermogen van de mensen zelf te stimuleren. Het gaat dus niet om de uitkomst, maar om het proces. Een proces waarin je jezelf als professional steeds probeert overbodig te maken. Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Verankeren Ondersteun de groep bij het implementeren van het door hen zelf gekozen sturingsmodel. Ondersteun de bewoners met het vinden van een duurzame financiering. Stimuleer overdracht van ervaringen naar derden. Bespreek met de groep welke ondersteuning zij wensen. Professionals trekken zich volgens afspraak terug. Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Waar is ervaring in MO en GGZ? Diep water collectief (www.diepwater.nl) Woongroep KAOS IJburg Amsterdam Stichting Cliënt Gestuurde Initiatieven en Projecten Amsterdam (www.scipweb.nl) Netcliënten (www.netcliënten.nl) Umah Hai Driebergen (www.umah-hai.nl ) Je eigen stek (www.jeeigenstek.nu ) website in ontwikkeling Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Waar is ervaring in wijken? De Meevaart Community (www.meevaart.nl) De nieuwe Jutter, Utrecht (www.denieuwejutter.nl) Townships Zuid Afrika (www.kwanda.org ) Lukas Community/BuurtBizz (Amsterdam Nieuw West) Bos en Lommer werkt i.o. (www.bosenlommerwerkt.nl ) Duurzaam Soesterkwartier (www.duurzaamsoesterkwartier.nl) Zorg coöperatie Hoogeloon (www.zorgcooperatie.nl) Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012

Contact en meer informatie Voor meer informatie: kees.onderwater@planet.nl info@benvenneman.nl en www.werkenindewijk.nu Leids congresbureau KO/BV 12 december 2012