een scenario-studie voor Nederland in 2040

Inhoud presentatie achtergrond en opzet studie uitgangspunten demografie en economie wonen, werken en mobiliteit; afname druk? grote steden, klimaatverandering; urgentie? landbouw en natuur; kansen en bedreigingen? conclusies

Achtergrond en opzet WLO studie nieuwe LT scenario’s voor de fysieke omgeving; consistent met economische scenario’s (Four futures of Europe en Vier vergezichten op Nederland) hoe werken demografie en economie door in thema’s als wonen, werken, mobiliteit, landbouw, energie, milieu etc na eerdere CPB studie EFO (1997) nu gezamenlijke studie CPB, MNP en RPB, met langere tijdshorizon, nieuwe aandachtsvelden (grote steden, water) doel: in kaart brengen te verwachten ontwikkelingen bij trendmatige voortzetting huidige beleid en signaleren van beleidsopgaven basis voor vervolgstudies naar oplossingsrichtingen en beleidspakketten

Gebruik van scenario's Scenario’s goed instrument om onzekerheid in kaart te brengen Twee sleutelonzekerheden internationale samenwerking: bereidheid om samen te werken vs soevereiniteit en eigen identiteit druk op publieke sector: terugtredende overheid vs innoverende overheid

Vier scenario’s internationaal publiek privaat nationaal STRONG EUROPE GLOBAL ECONOMY publiek privaat REGIONAL COMMUNITIES TRANSATLANTIC MARKET nationaal

Demografie en economie groei bevolking neemt af; met wellicht een omslag; omvang bevolking in 2040 varieert tussen 16 en 20 miljoen grijze druk (65+ als fractie 20-64 jarigen) neemt toe van 22% tot meer dan 40% meer individualisering en eenpersoonshuishoudens BBP in 2040 hoger, van 133 tot 221 (basis 2001=100)

Bevolking

Ruimtevraag groei ruimtevraag voor wonen en werken vlakt af, soms zelfs omslag woningproductie tot 2020: 30.000 – 120.000 woningen per jaar tot 2040: 15.000 – 105.000 woningen per jaar natuur en recreatie vragen veel ruimte gaat ten koste van landbouwareaal

Ruimtevraag

Mobiliteit congestie groeit in meeste scenario’s niet meer na 2020 redenen: bestaand programma voor weguitbreiding wordt uitgevoerd (NoMo) en verzadiging bij autogebruik goederenmobiliteit groeit verder congestie blijft vooral Randstedelijk probleem

Bereikbaarheid

Congestieontwikkeling GE 2020

Ontwikkeling grote steden omvang en samenstelling migrantenstroom bepalende factor aandeel allochtonen stijgt en ligt in 2040 tussen 40 en 50% kans op ongunstige samenstelling arbeidsaanbod met relatief veel laagopgeleiden en omvang huishuishoudens neemt af meer eenpersoonshuishoudens meer vraag naar appartementen langzame tempo aanpassing woningaanbod is probleem bij tegengaan uitstroom hoge inkomensgroepen

Demografie in de grote steden

Milieu zonder sterk internationaal klimaatbeleid blijven CO2 emissies stijgen emissies van overige milieuverontreinigende stoffen kunnen beheerst blijven (ontkoppeling) luchtkwaliteit verbetert, maar door vergrijzing neemt effect op gezondheid toe

Emissies broeikasgassen CO2-emissie overstromingsrisico

Fijn stof problematiek

Overstromingsgevaar en wateroverlast door klimaatverandering neemt kans op overstromingen en wateroverlast toe op termijn verdergaande maatregelen nodig (tov PKB Ruimte voor de Rivier) kosten daarvan plus ruimtelijke reservering relatief bescheiden na 2040 grotere problemen met waterhuishouding, zeker als verstedelijking en glastuinbouw in laag Nederland toenemen

Overstromingsgevaar

Landbouw en natuur aandeel landbouw in BBP en aantal werkenden in landbouw dalen bij verdere liberalisering groeit melkveehouderij en krimpt akkerbouw dat levert spanning met milieu en landschap; biodiversiteit in landelijk gebied achteruit areaal natuur neemt fors toe tot 2020 (EHS en recreatiegroen) kwaliteit van natuur en landschap hangen vooral af van ruimtelijke inrichting

Belangrijkste bevindingen groei en samenstelling bevolking verandert de komende decennia; bepaalt toekomstige druk op leefomgeving ontwikkeling immigratie daarbij belangrijkste factor kans op krimp; in meeste scenario’s dalen arbeidsaanbod en werkgelegenheid na 2020 toename druk op fysieke omgeving vlakt af illustratie mobiliteit, wonen, werken gevaar voor overinvestering sommige knelpunten urgenter illustratie: grote steden, CO2, overstromen