De sociale huisvesting in beweging Hubert Lyben, gedelegeerd bestuurder VMSW

inleiding (1) Markt-dimensie Sociale doelstelling sociale huisvesters opereren binnen de spanning tussen ‘vastgoed’ en ‘woning’ vastgoed Markt-dimensie Sociale doelstelling woning permanent moeten ze afwegingen en keuzes maken tussen financiële haalbaarheid (marktdimensie) en betaalbaarheid (sociale dimensie) Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 2 • 21 juni 2007

inleiding (2) deze spanning tussen ‘vastgoed’ en ‘woning’ vinden we bij alle Europese sociale huisvesters terug, en niet in het minst binnen de Europese Unie zelf: Europese Commissie, DG Interne Markt: geen staatssteun, geen concurrentievervalsing, geen marktverstoring Europees Parlement & (deels?) Ministerraad: woonbeleid is geen communautaire materie, subsidiariteit, aanpassing dienstenrichtlijn, sociale diensten van algemeen economisch belang Markt-dimensie Sociale doelstelling vastgoed woning Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 3 • 21 juni 2007

inleiding (3) maar deze spanning is geen geïsoleerd gegeven want ze situeert zich in een complexe sociale, economische én politieke omgeving die bovendien ook zelf in volle verandering is Economisch Sociaal Politiek Markt-dimensie Sociale doelstelling vastgoed woning schema uit Jouko Heino,VVO-Finland & Cecodhas Observatory - Managing social rental housing - Thessaloniki - 8 november 2006 Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 4 • 21 juni 2007

inleiding (4) Politiek regionalisering, decentralisering Economisch Sociaal Politiek Markt-dimensie Sociale doelstelling vastgoed Politiek regionalisering, decentralisering verhoogd democratisch toezicht publieke verantwoording Economisch privatisering afbouw subsidies marktwerking, ook voor (sociale) diensten concurrentie sterker laten spelen globalisering Sociaal demografisch: veroudering, immigratie gezinssamenstelling: verdunning, patchwork families veranderingen in levensstijl woning Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 5 • 21 juni 2007

inleiding (5) de thema’s waarbij ik in deze uiteenzetting wil stilstaan, zijn bijgevolg de groei in de spanning tussen vastgoed en woning en de weerslag daarvan op de externe politieke beleidskeuzes die de sociale huisvesters ondergaan de interne beleidskeuzes inzake beheer en management, waar de sociale huisvesters zelf keuzes (moeten) maken Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 6 • 21 juni 2007

a. de spanning tussen vastgoed en woning de prijsevolutie van bestaande woningen de prijsevolutie van nieuwe woningen de spanning tussen inkomen en woonkost tussenbesluit Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 7 • 21 juni 2007

a. de spanning tussen vastgoed en woning 1. bestaande woningen (1) jaarevolutie woningprijzen 1980-2006 & periodegemiddelden 3 jaar / 13,5% 7 jaar / 9,5% 27 jaar / 6% KBC in De Tijd - 13 juni 2007 + eigen berekeningen Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 8 • 21 juni 2007

a. de spanning tussen vastgoed en woning 1. bestaande woningen (2) evolutie prijsindex kleine en middelgrote woningen 1988-2006 STADIM - Philippe Janssens - Jaarvergadering VMSW - 8 juni 2007 Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 9 • 21 juni 2007

a. de spanning tussen vastgoed en woning 2. nieuwbouw woningen (1) evolutie ABEX en VMSW-kostprijsnorm 1996-2007 Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 10 • 21 juni 2007 pagina 10

a. de spanning tussen vastgoed en woning 2. nieuwbouw woningen (2) VMSW-projecten t.o.v. kostprijsnorm 1996-2007 Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 11 • 21 juni 2007

a. de spanning tussen vastgoed en woning 3. inkomen en woonkost (1) evolutie gemiddelde woonquote 1976-2005 Kristof Heylen & Sien Winters - studiedag Steunpunt Ruimte & Wonen - 9 maart 2007 Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 12 • 21 juni 2007 pagina 12

a. de spanning tussen vastgoed en woning 3. inkomen en woonkost (2) verklaring woonquote / inkomen vs. naakte woonkost 1976-2005 Kristof Heylen & Sien Winters - studiedag Steunpunt Ruimte & Wonen - 9 maart 2007 Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 13 • 21 juni 2007 pagina 13

a. de spanning tussen vastgoed en woning 4. tussenbesluit druk op woningzoekenden (en -hebbenden) neemt enorm toe de omgeving, de samenleving kijkt uit naar een antwoord dit alles heeft zijn weerslag op sociale huisvesters én op de politieke beleidsverantwoordelijken: men moet keuzes maken de keuzes van het beleid (externe keuzes) bepalen de werkruimte voor de SHM’s de keuzes van de SHM (interne keuzes) bepalen de kwaliteit van de invulling van het beleid Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 14 • 21 juni 2007 pagina 14

b. de externe beleidskeuzes volkshuisvesting of sociale (huur-)huisvesting? sociale huisvesting of sociaal woonbeleid? object of subject centraal? centraal of lokaal aangestuurd? wonen of ruimtelijke ordening centraal? Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 15 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 1 b. de externe beleidskeuzes 1. volkshuisvesting of sociale huur-huisvesting? (1) reeds jarenlange discussie in Vlaanderen, cfr. inkomensgrenzen realiteit in Vlaanderen, met 6% van het woningbestand is sociale huisvesting – resultaat van naoorlogs beleid beeld van Europa geeft een enorme verscheidenheid aan Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 16 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 1 b. de externe beleidskeuzes 1. volkshuisvesting of sociale huur-huisvesting? (2) kenmerken van de sociale huisvestingssector in de Europese landen Jouko Heino,VVO-Finland & Cecodhas Observatory - Managing social rental housing - Thessaloniki - 8 november 2006 Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 17 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 1 b. de externe beleidskeuzes 1. volkshuisvesting of sociale huur-huisvesting? (3) maar dit zeer divers Europees beeld tendeert, onder invloed van de Commissie, (onweerstaanbaar?) naar sociale huisvesting: cfr. Nelie Kroes en Nederland (… Zweden, Vlaanderen) cfr. gescheiden boekhouding voor ‘marktoperaties’ cfr. marktwerking voor volkshuisvesting Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 18 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 2 b. de externe beleidskeuzes 2. sociale huisvesting of sociaal woonbeleid (1) sociale huisvesting (i.p.v. volkshuisvesting) neemt niet weg dat het Vlaams beleid, naast sociale huur, ook aandacht heeft voor: gesocialiseerde huur via SVK’s sociale koop via SHM’s en VWF gewaarborgde koop via KM’s waarborgregeling voor hypothecaire ontleners saneringspremies met ruimere doelgroep fiscaal federaal (energie-)beleid voor allen lokaal ondersteuningsbeleid provincies en gemeenten Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 19 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 2 b. de externe beleidskeuzes 2. sociale huisvesting of sociaal woonbeleid (2) gelukkig dus geen institutionele afgrenzing bij sociale huurhuisvesting woonproblemen zijn niet alleen zeer divers maar de betaalbaarheids-vraag raakt steeds meer en meer mensen, ook eigenaars une politique des pauvres = une pauvre politique Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 20 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 3. object of subject centraal? (1) gesubsidieerde woning of wonen door een gesubsidieerde? niet onbelangrijk want deze keuze bepaalt sterk het soort huisvestingsbeleid dat gevoerd wordt gesubsidieerde woning (VL) sociale huisvesting afgezonderde markt lage fin. overheidsinterventie spec. reglementering subsidie woningvragende volkshuisvesting globale gereglementeerde markt hoge fin. overheidsinterventie geen spec. reglementering Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 21 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 3. object of subject centraal? (2) in Vlaanderen is er de aanpak via objectsubsidie wel evolutie naar een zekere combinatie onder druk van (on-)draagbaarheid van het systeem voor de actoren NFS2 = objectsubsidie + subjectgebaseerde actorsubsidie echte huursubsidie (slechts) in (zeer) beperkt aantal gevallen maar echt fundamenteel omkeren van de politieke keuze is m.i. niet haalbaar (betaalbaar) Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 22 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 4. centraal of lokaal aangestuurd? (1) vroeger exclusief centraal (federaal, later regionaal) gefinancierd, gereglementeerd én gestuurd initiatiefrecht van de actoren bleef beperkt tot doen of niet doen keuze van de locatie VWC zette (1995) gemeente als lokale regisseur voorop in Europa globaal een grotere verantwoordelijkheid bij actoren trend naar meer decentrale aanpak zet zich door in Europa overdracht patrimonium staat  lokale besturen (Portugal 1999) overdracht integrale woonbevoegdheid Bund  Länder (Duitsland 2006) Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 23 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 4. centraal of lokaal aangestuurd? (2) ook al zet VWC de gemeente als lokale regisseur voorop is de realiteit (vooralsnog) anders liggen de noodzakelijke competenties niet steeds bij gemeente nieuwe programmatiemethode uit BBB voorziet wel in voorafgaande insteek van gemeenten (lokaal woonplan) en (deels) ruimte voor lokale prioriteitlegging (kaderbesluit) vrije beleidsruimte voor Vlaamse actoren blijft zeer beperkt: concept verantwoordelijkheid binnen geobjectiveerde financieringsnormen maar kaderbesluit “objectiveert” huurprijs (maar is imperatief en laat geen ruimte voor SHM) Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 24 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 4. centraal of lokaal aangestuurd? (3) aantal sociale huurwoningen per arrondissement begin 2007 GIS en Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 25 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 4. centraal of lokaal aangestuurd? (4) % aandeel doelgroep sociaal huren / bevolking per arrondissement begin 2007 Kristof Heylen & Sien Winters - studiedag Steunpunt Ruimte & Wonen - 9 maart 2007 + berekeningen Kennisbeheer VMSW en presentatie GIS VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 26 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 4. centraal of lokaal aangestuurd? (5) dekkingsgraad sociale huurwoningen / doelgroep per arrondissement (def 2 steunpunt R&W) gecombineerd met grootte huur-SHM’s (begin 2007) Kristof Heylen & Sien Winters - studiedag Steunpunt Ruimte & Wonen - 9 maart 2007 + gegevens en berekeningen Kennisbeheer VMSW en presentatie GIS VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 27 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 4. centraal of lokaal aangestuurd? (6) zonder centrale aansturing komen we nooit tot een correcte spreiding van de sociale huurwoningen i.f.v. de rechthebbenden blijft de problematiek van de stadsrand onopgelost vraag is dus niet of maar wel hoe de centrale aansturing plaatsvindt: sensibiliserend ondersteunend belonend verplichtend sanctionerend dit wordt m.i. dé vraag in de nieuwe programmatiemethodiek Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 28 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 5 b. de externe beleidskeuzes 5. betaalbaar wonen of ruimtelijke ordening centraal? (1) de voorbije jaren ingrijpende verschuivingen in RO-beleid: woonuitbreidingsgebieden: van gereserveerd voor de overheid in het kader van ‘een sociaal woonbeleid’  ‘een woonbeleid’  een zuiver RO-beleid van ruimtelijke maatregelen die focussen op ‘actoren voor een wett. gedefinieerde doelgroep’  ‘kenmerken van de woning i.f.v. mogelijkheden van de doelgroep’ van ‘subject’ naar ‘object’ in Vlaanderen, waar het grondbezit sterk gespreid is, kent het RO-beleid geen echte hiërarchie van belangen, laat staan van initiatiefnemers: in het Vlaamse RO-beleid is de overheid een rechtsonderhorige zoals een andere Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 29 • 21 juni 2007

b. de externe beleidskeuzes 5 b. de externe beleidskeuzes 5. betaalbaar wonen of ruimtelijke ordening centraal? (2) de (lokale) overheid heeft nochtans de mogelijkheid gecreëerd (gekregen) om middelen gericht in te zetten in kader van een echt grond- en pandenbeleid om zo ruimte te verwerven/ontsluiten voor sociale huisvesting: de Autonome Gemeentebedrijven (AGB’s) (en de grondregies) door een gericht optreden kan door AGB’s een maatschappelijke meerwaarde gerealiseerd worden die kadert binnen en uitvoering geeft aan een lokaal vastgelegde visie op gewenste ruimtelijke ordening en ontwikkeling dit betekent m.i. ook dat als een lokaal bestuur een SHM mee wil inschakelen in haar ROntwikkelingsbeleid (bv. via voorbeeld- of signaalfunctie) zij de meerkost moet compenseren Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 30 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes klein of groot? zuiver of gemengd? eigen werkgebied of concurrentie? bouwen of beheren? alleen verhuren of meer? betaalbare woning of betaalbaar wonen? interne controle of extern toezicht? Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 31 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes VOORAF de echt vrije ruimte voor het maken van deze keuzes is beperkt maar toch, meestal zijn er hetzij (nog maar?) beleidsoriëntaties hetzij beleidsopties met (een zekere?) vrijheid van invulling ze laten in alle geval (momenteel?) toe hét (een?) verschil te maken Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 32 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 1. klein of groot? (1) de juiste vraag? … neen … en toch … te combineren met … blijft zeer relevant beweging van schaalvergroting is gestart na oprichting VHM (rapport Guns, maatregelen Waltniel) beweging zet zich (stilletjes) verder gemiddeld patrimonium 2000: 1150 woningen 2006: 1480 woningen Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 33 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 1. klein of groot? (2) aantal huurwoningen per SHM begin 2007 GIS en Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 34 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 1. klein of groot? (3) sectorevolutie aantal sociale huurwoningen en sh-woningen/SHM 1996-nu Kennisbeheer VMSW + eigen berekeningen Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 35 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 1. klein of groot? (4) toename schaalgrootte = 30% op 10 jaar = gecombineerd resultaat voor de helft ten gevolge van nieuwbouw (- verkopen) voor de helft ten gevolge van fusies hoe dan ook, nog steeds 15 met minder dan 500 huurwoningen 24 met minder dan 1000 huurwoningen Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 36 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 2. zuiver of gemengd? (1) de meerwaarde van gecombineerde huur-koop-projecten is reëel in relatie tot gemeenten: soms louter psychologisch soms ook dé hefboom om een project te realiseren in relatie tot gemeente en samenleving: verhoogd draagvlak voor sociaal wonen Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 37 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 2. zuiver of gemengd? (2) Spreiding en aard van de SHM’s medio 2007 GIS en Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 38 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 2. zuiver of gemengd? (3) aantal gemengde maatschappijen neemt toe 1996: 1 nu: 10 (+2 = 12) aantal zuivere koopmaatschappijen neemt af 1996: 23 nu: 13 (-2 = 11) evolutie verschillend Westen – Oosten (O+W-VL + Br vs. Ant + Limb) gecombineerd te bekijken met schaalgrootte (vorig punt) gemengde maatschappijen staan alleszins sterker in lokaal overleg want vormen één aanspreekpunt voor ruimer aanbod Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 39 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 3. eigen werkgebied of concurrentie? (1) tot nog niet zo lang geleden: afgebakende en (liefst) uniek toegewezen werkgebieden ideeën rond uitwisseling patrimonium (obstakel registratie opgelost) concurrentie invoeren is controversieel: onderling opbod (verwerven gronden) en ‘bezig met zichzelf’ uniek aanspreekpunt voor gemeenten verdwijnt leidt (mogelijkerwijze?) tot (partij-)politieke keuzes maar in sommige gemeenten gebeurt niets sommige SHM’s hebben een zeer lage activiteitsgraad Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 40 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 3. eigen werkgebied of concurrentie? (2) gemeenten zonder bijkomende sociale huurwoningen 1997-2006 GIS en Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 41 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 3. eigen werkgebied of concurrentie? (3) aangroei huurpatrimonium per SHM 2002-2006 GIS en Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 42 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 3. eigen werkgebied of concurrentie? (4) evolutie budgetten en vastleggingen op IP-VMSW 2002-2007 databeheer afdeling projecten VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 43 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 3. eigen werkgebied of concurrentie? (5) zwakke activiteit (om welke reden ook) en niet realiseren van investeringsbudget verplicht na te denken over concurrentie aanleiding vormen ook: gevolgen van fusies (vnl. huur en koop) op werkgebieden vragen n.a.v. aanbieding voorkooprecht door grondenbank-VLM tegelijk is er de (vooralsnog beperkte) concurrentie-realiteit van gemeenten en OCMW’s via SBR PPS op initiatief van overheid CBO op initiatief van VHM/VMSW en de vraag om ‘te mogen concurreren’ van private initiatiefnemers Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 44 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 3. eigen werkgebied of concurrentie? (6) aandeel IP, SBR-SHM, marktlening, eigen middelen, SBR-nietSHM, CBO en PPS in globaal per jaar vastgelegde middelen 2002-2006 databeheer afdeling projecten en kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 45 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 4. bouwen of beheren? (1) eigenlijk zou de opdracht moeten zijn: bouwen én beheren maar financiële situatie van sommige SHM’s noopt tot voorzichtigheid inzake nieuwbouw: sterke investeringen in een nabij verleden (o.m. Domus Flandria) niet sluitend karakter van actueel NFS1 tegelijk verplicht staat van patrimonium sommige SHM’s om hierop (quasi) exclusief te focussen na jaren immobilisme want (als globaal beeld van de volledige sector) moeten we vaststellen dat de jaarlijkse renovatie-inspanning te klein is i.f.v. patrimonium Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 46 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 4. bouwen of beheren? (2) opgeleverde huurwoningen per gemeente 2000-2006 GIS en Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 47 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 4. bouwen of beheren? (3) geïnvesteerde bedragen in renovatie sh-woningen per gemeente 2000-2006 GIS en Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 48 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 4. bouwen of beheren? (4) geïnvesteerde bedragen in renovatie sh-woningen per gemeente 2000-2006 met overlay van regio’s waar geen nieuwbouw plaats vond GIS en Kennisbeheer VMSW Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 49 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 5. alleen verhuren of meer? (1) hoe ver reikt de sociale en maatschappelijke opdracht van sociale verhuurders? algemene trend: focus op kernopdracht van kwaliteitsvol verhuurder eerstelijnsopdracht netwerking met en doorverwijzing naar gespecialiseerde instanties bijzondere relatie met (sociale dienst van) OCMW’s Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 50 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 5. alleen verhuren of meer? (2) deze algemene trend mag niet verwonderen opdracht van ‘sociale integratie’ die huisvesters in andere landen opnemen stelt zich niet in dezelfde mate relatieve omvang van onze projecten over het algemeen zeer beperkt bij ons meerkost in kleinschalige invulprojecten (ab initio) Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 51 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 6. betaalbare woning of betaalbaar wonen naakte huur vormt steeds beperkter deel van totale woonkost groeiend aandeel woonlasten, energie, nutsvoorziening, … naar globale benadering Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 52 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 6. betaalbare woning of betaalbaar wonen? aandacht nodig voor beperking woonlasten demarches naar de energieleveranciers met oog op speciale tariefvoorwaarden voor sociale huurders energiebesparende investeringen belang van en aandacht voor neemt toe baanbrekende en betekenisvolle initiatieven worden gepropageerd en nemen toe specifieke (éénmalige?) subsidies worden opgezet stringente (huur-)regelgeving (onmogelijkheid voordeel te delen) werkt remmend op ruime toepassing Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 53 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 7. interne controle of extern toezicht? (1) tot voor kort in Vlaanderen: voogdijsituatie vraag naar interne controle en extern toezicht eerder incidenteel momenteel: vraag naar (belofte tot) grotere autonomie (responsabilisering): gaat in wezen samen met twee zaken interne controle als ingebouwde borgstelling door de vennootschap extern toezicht als opgelegde toetsing door de overheid dus niet zozeer of/of dan wel en/en Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 54 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 7. interne controle of extern toezicht? (2) twee parallelle vaststellingen: gelet op de belangrijke maatschappelijke opdracht (en de vele gelden) rijst tegelijk een vraag naar publieke verantwoording naar de gemeenschap binnen de sector hebben we de positionering als vorm van benchmarking: evolueren we naar een publieksontsluiting (cfr. onderwijs, ziekenhuizen) van de positionering Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 55 • 21 juni 2007

c. de interne beleidskeuzes 7. interne controle of extern toezicht? (2) twee parallelle vaststellingen: gelet op naar een meer klantgerichte werking rijst tevens de vraag naar structurele betrokkenheid van de huurders binnen de sector hebben we hiermee weinig/geen ervaring indien ze er al is, eerder occasioneel, (renovatie-)project- of probleemgebonden evolueren we naar een structurele klantenbetrokkenheid? (cfr. opnieuw onderwijs, ziekenhuizen) Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 56 • 21 juni 2007

d. ter afronding zeker niet alles aan bod, duidelijk is wel dat er beweging zit in de sociale huisvesting, in Vlaanderen, maar ook elders de toekomst van de sociale huisvesting (deel a) de sociale huisvesting van de toekomst (deel b) de sociale huisvester van de toekomst (deel c) Sociale huisvesting in beweging • Hubert Lyben • slide 57 • 21 juni 2007