Ketenzorg model en handvatten ir. Michiel van Hees CQ procesmanagement GGZ-Nederland themamiddag ketensamenwerking 16 juni 2009

Opzet Korte introductie over ketenzorg Introductie ketenzorgmodel Casus verslavingsreclassering Casus dementie Handvatten ter verbetering

Wat is ketenzorg? Bij ketenzorg werken verschillende instanties samen om zo efficiënt mogelijk kwalitatief goede zorg aan een bepaalde cliëntengroep te kunnen verzorgen. Bij deze samenwerking willen zorgaanbieders de professionele kwaliteitsaanpak -welke zorg heeft de cliënt nodig?- en de bedrijfsmatige aanpak -hoe kan deze zorg cliëntgericht worden georganiseerd?- met elkaar verbinden. (Bron: CQ procesmanagement & Kubiek)

Wat is ketenzorg? Een keten is een samenwerkingsverband tussen partijen die zowel zelfstandig als afhankelijk van elkaar functioneren omdat ze volgtijdelijke handelingen uitvoeren gericht op een afzonderlijk doel. (Bron: INK)

Wat is ketenzorg? 'zorgverlening waarbij verschillende partijen met verschillende doelstellingen hun krachten bundelen om de kwaliteit van leven van een groep cliënten te verbeteren uitgaande van een nieuwe, gezamenlijke doelstelling.‘ (Bron: Vilans)

Wat is ketenzorg? Belangrijkste elementen: Verschillende instanties/ organisaties Werken samen Rondom één clientendoelgroep

Waarom ketenzorg Aantal chronisch zieken neemt toe Complexiteit van de zorgvraag neemt toe Meerdere zorgverleners betrokken Verplicht (voor dementie) Waarborgen van: de samenhang van de zorg (transparantie) de kwaliteit voor de patiënt

Waarom ketenzorg? Verschillende invalshoeken (vb dementie): Cliënt kwaliteit van leven Mantelzorger draaglast Financiers prijs Instelling kwaliteit / kosten

Wanneer ketenzorg? Diabetes COPD En binnen GGZ onder meer over: Dementie Verslaving Autisme

Ketenzorg toepassen Het werken binnen ketenzorg heeft invloed op: Financiering Informatie Organisatie Besturing Proces Doel

Ketenzorg toepassen Afhankelijk van hoe ver je bent met je keten krijg je andere vraagstukken.

Ketenzorg toepassen CQ Ketenzorgmodel Afdeling georiënteerd   Instelling georiënteerd Doelgroep georiënteerd Netwerk georiënteerd Keten georiënteerd Doel o Doel gericht op goed uitvoeren van zorg Doel samenwerking gericht op goed uitvoeren van zorg Doel gericht op behandel effect Doel samenwerking gericht op eigen behandeleffect Doel samenwerking gericht op totale behandeleffect Proces Producten zijn bekend Gelijke producten over hele instelling Producten per doelgroep in samenhang bekend Product per keten in samenhang bekend Eén zorgpad Processen zijn bekend Instellingsproces bekend Processen binnen instelling per doelgroep bekend Onderlinge processen bekend Eén logistiek model Minimale bekwaamheid personeel bekend Aanbod relevante partners is bekend Sociale kaart van regio is bekend Sociale kaart van regio is per doelgroep bekend Zorgdiensten van keten partners zijn per doelgroep bekend Zorgdiensten van instelling en ketenpartners vormen een logisch geheel Besturing Gericht op productie Idem + gericht op rendement Idem + gericht op cliëntenlogistiek en behandeleffect Gericht op win-win situaties Gericht op maatschappelijk rendement: - QoL cliënt / systeem - Financiën Organisatie Job shop Samenwerkende Job shop Flow Samenwerking in flow Eén flow Specialisme opgesplitst in doelgroep Zeggenschap ligt (deels) buiten de instelling Informatie (over cliënt) Dossier op afdelingsniveau Eén dossier in instelling Eén dossier specifiek naar doelgroep Dossier met relevante gegevens van netwerk partners Automatische koppeling en uitwisseling dossier binnen de zorgketen Eén MIS MIS per doelgroep MIS met relevante gegevens van netwerk partners Ketenindicatoren Financiën Product afspraak per afdeling gerealiseerd Substitutie tussen afspraken mogelijk Zorgverkoop: zorgdiensten koppelen aan financiering Afstemmen financiering over gehele zorgketen Integrale afspraak ©

Toepassen ketenzorgmodel Aan de hand van een tweetal casussen: Verslavingsreclassering Dementie

Casus verslavingsreclassering

Casus verslavingsreclassering Betrokken organisaties: Verslavingsreclassering Verslavingszorg Maatschappelijke opvang Politie Justitie Gemeente

Casus verslavingsreclassering Strafrechtketen Onderzoek en advies O & A O & A O & A O & A Taakstraf traject Drangtraject Traject in detentie . Dwangtraject Zorgketen

Casus verslavingsreclassering Doel: Er is een gemeenschappelijk doel: Terugdringen van recidive door verslaafde justitiabelen toe te leiden naar zorg. Wordt niet door alle ketenpartners als dusdanig beleefd -> Fase 1: afdeling georienteerd

Casus verslavingsreclassering Proces: Proces is per afdeling georganiseerd. Overdrachten tussen afdelingen/ instellingen niet uitgelijnd. Wel is van elkaar bekend wat de producten zijn. -> Fase 1 / 2: afdeling/ instelling georienteerd

Casus verslavingsreclassering Besturing: Besturing is gericht op halen productie Geen inzicht in rendement over keten -> Fase 1: afdeling georienteerd

Casus verslavingsreclassering Organisatie: Proces is per afdeling georganiseerd rondom specialismen -> Fase 1: afdeling georienteerd

Casus verslavingsreclassering Informatie: Informatie wordt in verschillende systemen bewaard en beperkt uitgewisseld. Binnen de instelling is niet één dossier over de client maar meerdere. -> Fase 1: afdeling georienteerd

Casus verslavingsreclassering Financiering: Financiering is in compartimenten verdeeld Zorg Verslavingsreclassering Justitie -> Fase 1: afdeling georienteerd

Casus verslavingsreclassering

Casus verslavingsreclassering Ontwikkeling gericht op verbetering fase 1 -> fase 2. Eerst intern ontwikkelen Vervolgens afstemming met ketenpartners Verbeterpotentieel: Minder problemen bij logistieke afstemming Besturing die meer aansluit bij halen strategie organisatie Betere toegang tot informatie over client Volledigere financiering van producten

Casus dementie

Casus dementie Betrokken organisaties: GGZ Thuiszorg V&V Alzheimer Nederland Ouderenwerk Huisartsen Neuroloog

Casus dementie: 0-meting

Casus dementie Verbeteren van ketenzorg dementie: Beginnen vanuit de inhoud Van inhoud naar samenwerken Van samenwerken naar prestatie

Stap 1: De inhoud van zorg Zorgpad wordt beschreven vanuit de inhoud. Professionals aanspreken op hun inhoudelijke expertise. Voordeel: betrokken professionals hebben hetzelfde beeld van de zorg en ondersteuning. Techniek: zorgpad Proces inrichten

Zorgpad Een zorgpad beschrijft stapsgewijs in de vorm van een processchema het zorgtraject voor een specifieke cliëntengroep. Hierdoor ontstaat voor alle betrokkenen een helder beeld van het zorgtraject dat de cliënt doorloopt, inclusief taken, beslissingscriteria en werkwijzen. Om dat te bereiken maken we gebruik van zorgpaden en effectmeting. Eerst maar beginnen met het eerste, wat is een zorgpad?

Invoeren zorgpad Het zorgpad wordt continu verbeterd (P – D – C – A) Taakafspraken Evaluatie Eigen behaalde resultaten Externe ontwikkelingen Verbeterde afspraken Om dat te bereiken maken we gebruik van zorgpaden en effectmeting. Eerst maar beginnen met het eerste, wat is een zorgpad?

Zorgpad De juiste dingen Het juiste moment De juiste zorgverlener

Casus dementie

Bevindingen stap 1 Dubbelingen Gaten Intake, behandelplan, zorgadvies en bemiddeling. Gevolg: inefficiëntie en verwarring voor de cliënt. Gaten Ontbrekende zorg/ondersteuning: activiteiten- begeleiding thuis, opname mogelijkheid, respijtzorg. Gaten in proces: één duidelijke ingang, delen van informatie tussen hulpverleners.

Stap 2: Van inhoud naar samenwerken Afstemmen: Doel Proces Besturing Organisatie Informatie Financiën

Stap 2 – Bevindingen 1 Samenhang tussen verschillende producten van organisaties is duidelijker. 2 Gezamenlijke doelen geformuleerd. Ook hier is de inhoud leidend. 3 Inhoud van zorg heeft consequenties voor financiering (bv. HH2 ipv alfahulp). 4 Informatie uitwisselen: format om meest gevraagde informatie te delen.

Casus dementie Doel: Er zijn gemeenschappelijke doelen op gebied van: - beschikbaarheid zorg - inrichting proces - te behalen behandeleffecten -> Fase 4: netwerk georiënteerd

Casus dementie Proces: Proces van betrokken organisaties bekend Één gezamenlijk zorgpad Overdrachten tussen afdelingen/ instellingen afgesproken. Minimale bekwaamheid medewerkers bekend -> Fase 4/ 5: netwerk/ keten georienteerd

Casus dementie Besturing: Besturing is gericht op halen productie en rendement Volgende stap richting sturen op logistiek en behandeleffect -> Fase 2: instellings georienteerd

Casus dementie Organisatie: Organisatie binnen betrokken instellingen op elkaar afgestemd. Nog geen volledige organisatie naar doelgroepen -> Fase 2: instellings georienteerd

Casus dementie Informatie: Informatie wordt bij elke instelling in één dossier bewaard. Beperkte uitwisseling van informatie -> Fase 2: instellings georienteerd

Casus dementie Financiering: Financiering vanuit inhoud zorg, substitutie binnen instellingen mogelijk Volgende stap afspraken maken voor gehele keten. -> Fase 3: doelgroep georienteerd

Casus dementie: 0-meting

Casus dementie: 1-meting

Stap 3 : van samenwerken naar prestatie Gezamenlijke keten dementie: Voorspellen toekomstige vraag & aanbod Afstemming financiering Afstemming netwerkindicatoren/prestaties

Stap 3 - Bevindingen (1) Vraag & aanbod: Grote capaciteitsvraag, maar niet overal hetzelfde. Financiering Netwerkindicatoren / prestatie-indicatoren

Pijn/ND Westland Delft Lans. MD

Casus dementie: verblijf

Casus dementie: casemanagement Geschatte inzet per client: 15 uur netto/ 30 uur bruto Bron: zorgketen dementie Amsterdam

Stap 3 Bevindingen (2) Vraag & aanbod Financiering: Rol financiers Invloed op inkoopbeleid zorgkantoren en gemeentes Netwerkindicatoren / prestatie-indicatoren

Casus dementie: financiering Extramurale AWBZ ZZP DBC WMO/gemeente

Casus dementie: financiering Voorbeeld: zorgdiagnostiek Uitgevoerd door GGZ: DBC (evt. extramuraal) Uitgevoerd door Thuiszorg: gemeente (evt. extramuraal) Uitgevoerd door V&V: extramuraal Overigens meestal niet betaald

Casus dementie: financiering Verschillende financiers: Gemeente Zorgkantoor: extramuraal en ZZP Zorgverzekeraar: DBC Met financiers om de tafel om lange termijn financiering zorgpad te realiseren.

Stap 3 Bevindingen (3) Vraag & aanbod Financiering Netwerkindicatoren / prestatie-indicatoren: Niet zomaar gaan meten

Netwerk / prestatie-indicatoren Beschrijven van de zorg en doelen niet voldoende? Welke invalshoek is belangrijk? Welk doel wil de keten bereiken? Waar kan en wil de keten op sturen?

Samenvatting Ketenzorgmodel: hulpmiddel voor bepalen welke fase de keten zich nu bevindt en wat de logische vervolg stappen zijn voor de ontwikkeling van de keten Zorgpad: hulpmiddel om, vanuit de inhoud van zorg, ketenpartners samen te laten werken Vraagontwikkeling: hulpmiddel om, vanuit de inhoud van zorg, de voorspelling van de zorgvraag te visualiseren

Vragen? m.v.hees@cqp.nl