Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Lokale inburgerings- en integratiemonitor (LIIM) Vormingsreeks ‘diversiteit in integrale planning’ 11 en 18 december 2012 Jo Noppe Studiedienst van de Vlaamse Regering (SVR)

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Opbouw presentatie 1.Historiek lokale inburgerings- en integratiemonitor (LIIM) 2.Voorstelling LIIM 3.Hoe LIIM gebruiken in integrale planning?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Historiek LIIM 1.Op vraag van minister Keulen: lokale besturen ondersteunen in hun integratiebeleid 2.Rapport Ernst & Young: 81 indicatoren 3.Selectie van 35 indicatoren door SVR en ABB: »Haalbaarheid en relevantie »Geen procesindicatoren »Geen kwalitatieve indicatoren »Geen planlast voor lokale overheden »Set aangevuld met indicatoren over demografie 4.Eerste editie eind 2011, daarna jaarlijkse update

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Voorstelling LIIM 1. Format LIIM •Maximale optie: monitor vergelijkbaar met Stadsmonitor •Haalbare optie: project binnen »Jaarlijks digitaal cijferrapport met resultaten indicatoren per gemeente/stad en vergelijking met groep vergelijkbare gemeenten en met Vlaams gemiddelde »Informatie over definities en bronnen via weblinks »Voor beperkt aantal reeksen: mogelijkheid om zelf bepaalde groepen van gemeenten te selecteren •Eerste editie verschenen eind 2011, daarna jaarlijkse update: nieuwe editie voorzien voor week van 15 december

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Voorstelling LIIM 2. Indicatoren in LIIM over volgende domeinen: »Demografie »Tewerkstelling »Onderwijs »Huisvesting »Welzijn en kansarmoede »Beleidsparticipatie 3. ‘Work in progress’ »Wijzigingen van en aan indicatoren mogelijk afhankelijk van beschikbaarheid van gegevens: cf. oefening KSZ

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Voorstelling LIIM 4. Afbakening doelgroep •Streefdoel is definitie uit Vlaams Integratiedecreet 2009: »huidige en nationaliteit bij geboorte van persoon zelf »huidige en nationaliteit bij geboorte van de ouders •In praktijk wisselende afbakening afhankelijk van beschikbaarheid data, opdelingen op basis van: »huidige nationaliteit persoon zelf »nationaliteit bij geboorte persoon zelf »nationaliteit bij geboorte van de ouders »thuistaal •Opdeling in nationaliteits- of herkomstgroepen: »waar mogelijk: België, Nederland, West- en Noord-Europa, Zuid- Europa Oost-Europa EU, Oost-Europa niet-EU, Turkije, Marokko »of afhankelijk van data: België, EU, niet-EU of andere indeling

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Huidige nationaliteit Nationaliteit bij geboorte Nationaliteit bij geboorte van minstens 1 van ouders % in totale bevolking Vlaams Gewest VreemdelingenVreemd--6,8% Personen van vreemde herkomst VDAB Vreemd -12,1% Personen van vreemde herkomst SVR Vreemd Vreemd (enkel link als persoon nog thuis woont) 14,6% Personen van vreemde herkomst Integratiedecreet Vreemd ?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Voorstelling LIIM 5. VRIND-afbakening voor vergelijkingsgroepen = opdeling van 308 gemeenten op basis van Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen: »2 grootsteden en 11 centrumsteden »19 gemeenten in grootstedelijke rand »20 gemeenten in regionaal stedelijke rand »13 gemeenten in strategisch gebied rond Brussel »21 structuurondersteunende steden »25 gemeenten in kleinstedelijk provinaal gebied »197 gemeenten in buitengebied (overgangsgebied en platteland) 6. Lokeren als voorbeeld »structuurondersteunende stad »Vergelijkingsgroep: Aarschot, Deinze, Dendermonde, Diest, Eeklo, Geel, Halle, Herentals, Ieper, Knokke-Heist, Lier, Mol, Oudenaarde, Ronse, Sint-Truiden, Tielt, Tienen, Tongeren, Vilvoorde, Waregem

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie 1. Vreemdelingen = personen met huidige niet-Belgische nationaliteit Bron: ADSEI op basis van Rijksregister: -Bevolkingsregister: Belgen en vreemdelingen met permanente verblijfsvergunning -Vreemdelingenregister: vreemdelingen met tijdelijke verblijfsvergunning (> 3 maand) -Wachtregister (asielzoekers) wordt niet meegeteld in de bevolkingscijfers -enkel wettelijke bevolking 2. Personen van vreemde herkomst SVR = personen met niet-Belgische huidige nationaliteit of nationaliteit bij geboorte, bij thuiswonende kinderen ook van moeder Bron: berekeningen SVR op basis van Rijksregister, in toekomst KSZ

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie 3. In- en uitwijking van vreemdelingen »Binnenlandse in- en uitwijking: binnen België »Buitenlandse in- en uitwijking: vanuit het buitenland »Verandering van register: erkende asielzoekers »Ambtshalve geschrapten »Herinschrijving na schrappingen Bron: ADSEI op basis van Rijksregister 4. Aantal woonwagengezinnen = gezinnen die legaal in België verblijven en die wonen of woonden in een woonwagen of waarvan de ouders dat deden, excl. bewoners van campings of weekendverblijven Bron: telling door Kruispunt Migratie-Integratie

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Huidige nationaliteit Nationaliteit bij geboorte Nationaliteit bij geboorte van minstens 1 van ouders % in totale bevolking Vlaams Gewest VreemdelingenVreemd--6,8% Personen van vreemde herkomst VDAB Vreemd -12,1% Personen van vreemde herkomst SVR Vreemd Vreemd (enkel link als persoon nog thuis woont) 14,6% Personen van vreemde herkomst Integratiedecreet Vreemd ?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken? % bij bijna alle leeftijdsgroepen in Lokeren < Vlaams gemiddelde

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken? Evolutie % vreemdelingen Lokeren: x 0,8 ! Vergelijkingsgroep: x 1,4 Vlaams Gewest: x 1,5

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken? Meer inwijking van vreemdelingen dan uitwijking maar daling aandeel vreemdelingen (zie vorige slide) !

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Huidige nationaliteit Nationaliteit bij geboorte Nationaliteit bij geboorte van minstens 1 van ouders % in totale bevolking Vlaams Gewest VreemdelingenVreemd--6,8% Personen van vreemde herkomst VDAB Vreemd -12,1% Personen van vreemde herkomst SVR Vreemd Vreemd (enkel link als persoon nog thuis woont) 14,6% Personen van vreemde herkomst Integratiedecreet Vreemd ?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken? x 3,2

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken? x 4,1

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren demografie: hoe gebruiken? % bij bijna alle leeftijdsgroepen in Lokeren > Vlaams gemiddelde

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren inburgering 1. Nieuwkomers = personen die die zich recentelijk, voor het eerst en voor langere duur in Vlaanderen komen vestigen: -incl. Belgen die voor het eerst sedert niet langer dan 12 maanden in een gemeente werden ingeschreven -incl. asielzoekers die 4 maanden geleden aanvraag indienden -excl. bepaalde arbeidsmigranten = doelgroep van het Vlaamse inburgeringsbeleid ≠ externe inwijking van vreemdelingen 2. Inburgeraars die zich aanmelden bij onthaalbureau 3. Inburgeraars die een contract ondertekenen 4. Inburgeraars die inburgeringsattest halen Bron: KBI van ABB

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren inburgering: hoe gebruiken? NieuwkomersExterne inwijking van vreemdelingen Lokeren VerschillenEnkel meerderjarigenAlle leeftijden Enkel langdurige verblijven Alle verblijven > 3 maanden Asielzoekers vanaf 4 maanden na inschrijving Asielzoekers pas na erkenning (via verandering van register) Ook Belgen die voor eerst niet langer dan 12 maanden zijn ingeschreven Geen Belgen, enkel vreemdelingen

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren inburgering: hoe gebruiken? Verplichting geldt niet voor EU+, ouderen, ernstig zieken, personen met diploma Belgisch onderwijs…

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren tewerkstelling 1. NWWZ naar herkomstgroep = aantal niet-werkende werkzoekenden 2. Jobloze schoolverlaters naar herkomstgroep = aantal niet-werkende werkzoekenden in de wachttijd Bron: VDAB -herkomst gebaseerd op huidige en oorspronkelijke nationaliteit van de persoon zelf -naar de ouders wordt niet gekeken! Toekomst: nieuwe indicatoren via KSZ

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Huidige nationaliteit Nationaliteit bij geboorte Nationaliteit bij geboorte van de ouders % in totale bevolking Vlaams Gewest VreemdelingenVreemd--6,8% Personen van vreemde herkomst VDAB Vreemd -12,1% Personen van vreemde herkomst SVR Vreemd Vreemd (enkel link als persoon nog thuis woont) 14,6% Personen van vreemde herkomst Integratiedecreet Vreemd ?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren tewerkstelling: hoe gebruiken? ≠ werkloosheidsgraad per herkomstgroep! = % NWWZ van elke herkomstgroep in totaal aantal NWWZ

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren onderwijs 1. Deelname aan kleuter, lager en secundair onderwijs naar thuistaal = leerlingen die wonen in de gemeente naar thuistaal ≠ leerlingen die naar school gaan in de gemeente Thuistaal is niet Nederlands als de leerling in het gezin met niemand of enkel met moeder, vader of broers/zussen Nederlands spreekt. 2. Schoolse vertraging in lager en secundair onderwijs naar thuistaal 3. Deelname aan volwassenonderwijs naar nationaliteitsgroep Bron: departement OND

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren onderwijs: hoe gebruiken?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren onderwijs: hoe gebruiken?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren onderwijs: hoe gebruiken? lager

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Sociale indicatoren 1. Toegang tot sociale huisvesting = aantal huurders en kandidaat-huurders per nationaliteitsgroep Bron: VMSW 2. Sociale bijstand = aantal personen met (equivalent) leefloon per nationaliteitsgroep Bron: POD MI 3. Geboorten in kansarme gezinnen = aantal geboorten in kansarme gezinnen naar herkomst van de moeder Bron : Kansarmoede-index van Kind en Gezin 4. Problematische opvoedingssituatie: geschrapt

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Huidige nationaliteit Nationaliteit bij geboorte Nationaliteit bij geboorte van minstens 1 van ouders % in totale bevolking Vlaams Gewest VreemdelingenVreemd--6,8% Personen van vreemde herkomst VDAB Vreemd -12,1% Personen van vreemde herkomst SVR Vreemd Vreemd (enkel link als persoon nog thuis woont) 14,6% Personen van vreemde herkomst Integratiedecreet Vreemd ?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Sociale indicatoren: hoe gebruiken?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Sociale indicatoren: hoe gebruiken?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Huidige nationaliteit Nationaliteit bij geboorte Nationaliteit bij geboorte van minstens 1 van ouders % in totale bevolking Vlaams Gewest VreemdelingenVreemd--6,8% Personen van vreemde herkomst VDAB Vreemd -12,1% Personen van vreemde herkomst SVR Vreemd Vreemd (enkel link als persoon nog thuis woont) 14,6% Personen van vreemde herkomst Integratiedecreet Vreemd ?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Sociale indicatoren: hoe gebruiken?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren beleidsparticipatie Deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen = aantal personen met vreemde nationaliteit dat zich als kiezer heeft ingeschreven bij de gemeenteraadsverkiezingen en % t.o.v. het aantal potentiële kiezers Potentiële kiezers: = alle EU-burgers + alle niet-EU-burgers die minstens 5 jaar ononderbroken hoofdverblijfplaats hebben in België Ingeschreven kiezers: = potentiële kiezers die voor 1 augustus 2006 een aanvraag om als gemeenteraadskiezer erkend te worden hebben ingediend Let op: personen die de Belgische nationaliteit hebben verworven zijn sowieso stemgerechtigd en zitten dus niet in deze cijfers! Bron: ADIB

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Huidige nationaliteit Nationaliteit bij geboorte Nationaliteit bij geboorte van minstens 1 van ouders % in totale bevolking Vlaams Gewest VreemdelingenVreemd--6,8% Personen van vreemde herkomst VDAB Vreemd -12,1% Personen van vreemde herkomst SVR Vreemd Vreemd (enkel link als persoon nog thuis woont) 14,6% Personen van vreemde herkomst Integratiedecreet Vreemd ?

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Indicatoren beleidsparticipatie: hoe gebruiken? Totaal Lokeren: 4,6% (in 2012: 3,3%) Totaal Vlaams Gewest: 16,0% (in 2012: 13,1%)

Vlaamse Overheid Studiedienst van de Vlaamse Regering Boudewijnlaan Brussel Afsluitende bemerkingen 1.Afbakening doelgroep »definitie uit Vlaams Integratiedecreet voorlopig nergens gehaald »In praktijk wisselende afbakening afhankelijk van beschikbaarheid data. Let op met interpretatie en rapportering van de cijfers! Bekijk aandachtig de weblinks! 2. ‘Work in progress’ »Wijzigingen van en aan indicatoren mogelijk afhankelijk van beschikbaarheid van gegevens: cf. oefening KSZ »Alle suggesties welkom: