Overdracht arbeidsmarktbevoegdheden naar de regio’s Uitdagingen van de zesde staatshervorming Peter van der Hallen

Wat komt (ondermeer) over Maatregelen rond arbeidsmarktbeleid (gericht op bevorderen “tewerkstelling”) Maatregelen rond opleidingsbeleid w.o. Betaald Educatief Verlof, Industrieel Leerlingwezen Dienstencheques Focus vandaag: “tewerkstellingsbeleid”

Tewerkstellingsmaatregelen?? Doel: via “financiële prikkel” werkgever aanmoedigen om werkzoekende (met bepaalde kenmerken) aan te werven Technieken? (ministeriële) ‘banenplannen’ (‘Smetbanen’, ‘Rosetta’, Monica’s) en bv GESCO (ter vervanging van BTK, DAC,… al of niet gecombineerd met RSZ verminderingen (doelgroep of structureel) Premie (bv RVA-premie kinderopvangtoeslag) Geactiveerde uitkering Wervings -en opleidingssubsidies (bv IBO) …

Doelgroepverminderingen Bijzondere wet 6de STH De gewesten krijgen “volledige bestedingsautonomie voor de overgehevelde budgetten verbonden aan de doelgroepverminderingen” Ze kunnen de overgehevelde middelen “naar goeddunken” gebruiken voor “verschillende vormen van arbeidsmarktbegeleiding” RSZ, RSZPPO, RVA, POD Maatschappelijke integratie blijven instaan voor technische uitvoering

Doelgroepverminderingen Bijzondere wet 6de STH: Structurele RSZ verminderingen blijven federaal Federaal mag geen nieuwe doelgroepen meer invoeren noch bestaande doelgroepregelingen wijzigen na de overdracht Gewesten mogen enkel RSZ verminderingen toekennen in functie van “eigen kenmerken werknemers” (nadeel compenseren). “Verminderingen mogen geen concurrentietool tussen gewesten in het leven roepen “

Wat zijn (RSZ) doelgroepverminderingen?? = forfaitaire RSZ-vermindering voor de werkgever gedurende een aantal kwartalen; bovenop (+) de structurele patronale lastenvermindering (= korting van +- 400E kwartaal. Vaak gelden er forfaits, bvb 1.000 en 400 EUR per kwartaal. Welk forfait van toepassing is, en hoelang het wordt toegekend, variëert in functie van de doelgroep.  ‘sectorale’ kortingen Toekenningscriterium=plaats van tewerkstelling

Welke doelgroepverminderen komen over? Jonge werknemers: Doelgroepvermindering tijdens tewerkstelling van bepaalde categorieën jongeren tot 18 jaar. Doelgroepvermindering tijdens tewerkstelling van bepaalde categorieën jongeren tot 26 jaar Doelgroepvermindering kansarme jongere  Oudere werknemers: Doelgroepvermindering voor werknemers vanaf 54 jaar Mentor-vermindering Herstructureringen: Doelgroepvermindering bij de aanwerving van een werknemer ontslagen in het kader van een herstructurering Sectoraal: Baggersector, sleepvaart, koopvaardij Kunstenaars Onthaalouders Huispersoneel GESCO

Geactiveerde uitkeringen  Langdurige werkzoekenden:  Activa Doorstromingsprogramma's (WEP) Sociale inschakelingseconomie (SINE) Leefloongerechtigden: Artikel 60/61 Langdurige werkzoekenden PWA* ( beambten en werking komen over, indien gewesten continueren ook de ‘uitkering’)

RVA - Premies Volgende premie-systemen komen over Opleidingsuitkeringen, stageuitkeringen Werkhervattingstoeslag Jongerenbonus non profit Mobiliteitstoeslag Kinderopvangtoeslag Premie beroepsopleiding

Startbaanovereenkomsten Overdracht van de projecten ‘startbanen’ die beantwoorden aan maatschappelijke behoeften - (vb Vlaanderen’jo-jo projecten en projecten verkeersveiigheid)

Samenwerkingsovereenkomsten Worden opgezegd Middelen worden overgedragen

Middelen? Middelen komen over onder vorm van “globale dotatie” Grootte-orde?? Koffiedik kijken want federale overheid zal 3 jaar (2014,2015,2016) ‘deel inhouden’ als vorm van gewestelijke bijdrage aan overheidssanering. Voor arbeidsmarktbeleid zou dit een vermindering kunnen inhouden van 831 mio €

Middelen (in mln€)??? Ramingen SERV Vlinder Akkoord SERV- raming. VL WA BHG totaal doelgroepkortingen 687,3 763,1 54,0% 31,8% 14,2% oudere werknemers 338,0 348,0 60,2% 23,1% 16,7% jonge werknemers (incl. risicogroepen) 145,0 162,0 63,6% 27,5% 8,9% langdurig werklozen 155,0 206,4 35,2% 49,4% 15,4% overige doelgroepkortingen 49,3 46,7 57,2% 33,9% specifieke sectoren 33,1 34,0 63,7% 16,0% 20,3% onthaalouders 14,2 13,9 76,4% 22,6% 1,1% Kunstenaars 14,3 15,4 41,3% 14,8% 43,8% overige specifieke sectoren 4,6 4,8 98,5% 0,8% 0,7%

Middelen (in mln €???) Ramingen SERV banenplannen 1.018,2 1.097,4 43,2% 48,0% 8,8% Gesco RSZ 291,5 294,3 23,4% 61,1% 15,6% Gesco RSZPPO 240,9 318,3 45,0% 50,9% 4,0% Gesco Trekkingsrechten 485,8 484,8 54,0% 38,2% 7,8%

Middelen (in mln €) Ramingen SERV RVA (excl. winwin) 225,8 287,6 46,6% 44,4% 9,0% oude werklozen 28,7 38,2 76,7% 19,9% 3,4% Individuele beroepsopleiding 47,9 47,5 66,9% 27,7% 5,4% langdurig werklozen excl DSP , excl winwin 122,3 175,7 37,2% 52,0% 10,8% pm langdurig werklozen excl DSP, incl winwin 438,0 629,3 Doorstromingsprogramma's 24,6 24,1 27,3% 60,6% 12,1% overige RVA 2,3 2,1 44,3% 51,0% 4,7% Rest 1.972,5 2.019,6 58,6% 28,8% 12,5% activering leefloners (art 60/61) 138,7 235,3 42,8% 32,4% 24,8% controle beschikbaarheid 38,0 40,1 39,9% 46,5% 13,7% PWA (beambten en werking) 35,0 32,2 50,5% 42,7% 6,8% betaald educatief verlof 83,9 65,3% 23,8% 10,9% loopbaanonderbreking 79,0 89,5 66,6% 29,1% 4,3% Loopbaanonderbreking onderwijs 82,0 44,4 75,3% 21,4% 3,3% dienstencheques 1.444,0 1.434,7 61,0% 27,4% 11,6% overige 71,95 59,5 47,4% 41,5% 11,1%

Uitdagingen Overdracht regelen: hoe?? Eerste fase: continuïteit en rechtszekerheid borgen, overnemen wat bestaat? Tweede fase: eigen beleid ontwerpen?

Eigen beleid? Opletten voor: Europa Neveneffecten Techniciteit Bijzondere financieringswet , addertjes onder het gras

Europa Europese staatssteunregels Selectief Beperkt in de tijd Proportioneel (in verhouding tot wat je wil bereiken)

Neveneffecten Substitutie: de gesubsidieerde doelgroep verbetert zijn kans ten koste van een andere niet-gesubsidieerde doelgroep Deadweight: ook zonder subsidie zou doelgroep aangeworven zijn (“meeneemeffect”) Stigma: met die doelgroep moet iets fout zijn..

Techniciteit RSZ, RVA operatoren! RSZ: plaats tewerkstelling RVA: woonplaats Facturatie ‘technische prestaties’? Koppelen aan de aanwerving/instroom en doorstroom opvolgen!? Tijdelijk van aard door degressief maken (voordeel daalt met tewerkstellingsduur)? Selectief (specifieke groep) welke?? Koppelen aan bv. loonhoogte, werkloosheidsduur, scholingsniveau,…?? Combineren met opleidingsverplichting?? Ook impact van gedrag (wervingsgedrag werkgever, zoekgedrag werknemer) opvolgen??

Financieringswet, addertjes Bijzondere financieringswet Overdrachtsregeling is veel ingewikkelder dan Vlinderakkoord liet uitschijnen ‘Financiële ‘manna’ ingeperkt door bijdrage aan saneringsverplichtingen opgelegd door overheid en beperkte koppelingen aan evolutie bruto binnenlands product (bbp)

Dotatie arbeidsmarktbeleid (1) (SERV) Basisbedrag € 4.436 mln in 2013 € 3.953 mln excl trekkingsrechten € 434 mln voor 90% trekkingsrechten € 48 mln voor 10% trekkingsrechten die niet vermeld worden Vlinderakkoord: € 4.010 mln in 2011 (excl win-win) Eigen raming: € 4.272 mln in 2011 (excl win-win) Beperkte stijging? Quid raming dienstencheques? Deel exclusief trekkingsrechten aanpassen aan inflatie en 100% bbp om tot basisbedrag 2015 te komen, vervolgens 90% van nemen en verhogen met € 434 mln (trekkingsrechten) Basisbedrag 2015 = € 4,2 mld

Dotatie Arbeidsmarktbeleid (2)(SERV) Dotatie in 2015 (€ 4,2 mld) bestaat uit drie delen Basisdotatie (€ 3,5 mld) Deel opgenomen in andere dotatie (ongeveer € 500 mln) Deel te financieren via verkeersboetes (ongeveer € 200 mln) Basisdotatie in 2015 verminderd met € 831 mln omwille van sanering overheidsfinanciën (recurrent) Verdeelsleutel verschillend naargelang financieringsbron Basisdotatie: fiscale capaciteit (63,2%) Tweede dotatie: 50,33% Verkeersboetes: plaats van inning (momenteel onduidelijk) Overgangsbedrag: onduidelijk

Arbeidsmarktbeleid (3)(SERV) Evolutie van dotaties Basisdotatie en tweede dotatie: 2016: inflatie en 100% bbp Basisdotatie in 2016 opnieuw verminderd met € 831 mln (bovenop inspanning van € 831 mln in 2015, dus in totaal € 1.662 mln inspanning) Vanaf 2017: inflatie en 55% bbp (voor zover beperkt tot 2,25%) Beperkte koppeling aan bbp (55% ipv 70%) leidt tot bijkomende saneringsinspanning van ongeveer € 8 mln in 2017 Vermindering van basisdotatie voor sanering in 2015 en 2016 leidt ook tot minder sterke groei van voorzien in vlinderakkoord Verkeersboetes Inflatie per hypothese In Vlinderakkoord sprake van totaliteit middelen gekoppeld aan deel van bbp-groei