EGO Expertisecentrum Gezondheid Ouderen KENNISCENTRUM VOOR GEZONDHEIDSBEVORDERING BIJ HET OUDER WORDEN AVANS HOGESCHOOL, LECTORAAT GERONTOLOGIE DRS. LOWIE VAN DONINCK PROJECTLEIDER GROEN!PLUS BRUGGE, 20 FEBRUARI 2010

Verloop presentatie 1.Het ouder worden in cijfers 2.Beelden bij het ouder worden 3.Gezonder ouder worden 4.Consultatiebureaus voor ouderen 5.Enkele Tips bij het gezonder ouder worden

From One Cell to 100 Million Million

Progress Through the Stages of Life Then 20 80 40 60 Age Now

Evolutie levensverwachting In 2008 was de levensverwachting bij geboorte 78,0 jaar voor mannen 82,3 jaar voor vrouwen Verschil = 4,3 jaar De resterende levensverwachting op 65 -jarige leeftijd is 16,5 jaar voor mannen 19,9 jaar voor vrouwen

50/50/50 Tegen 2050 zal 50 % van de bevolking 50 jaar of ouder zijn

Genetische leeftijd Vleermuis 39 jaar Bosmuis 3 jaar Canadese den ~5000 years Walvis 200 jaar 120 jaar 59 jaar Dahlia anemoon eeuwig

Insulin/Insulin Growth Factor Signalling and Lifespan in Mice 2004 2006

stay healthy and disease-free for longer Long-lived mutant mice stay healthy and disease-free for longer Preservation of Glucose homeostasis Immunity (T cells) Motor function Mutant Delayed onset of Osteoporosis Cataracts Ulcerative dermatitis

Professor Abrey de Grey

De onderzoeksprogramma’s veranderen: Ons genetisch materiaal voorspelt slechts 20-25% van onze levensverwachting. De andere 75-80% kunnen worden verklaard met behulp van leefstijlfactoren. De verbanden tussen de twee vragen nog veel onderzoek.

Beelden bij het ouder worden…

Beelden bij het ouder worden…

HEALTHY AGEING

Aanbevelingen De demografische evolutie behoeft dwingende beleidsmaatregelen, gezondheidszorg is hierbij een essentieel element Er dient dringend meer geïnvesteerd te worden in gezondheidspromotie en ziektepreventie Er is behoefte aan een inclusief beleid waarbij het gezondheidsthema in alle beleidsdomeinen geïntegreerd wordt. Een Europees beleid omtrent Gezond ouder worden is de hoeksteen van een gezondheidsbeleid, waarbij het toevoegen van gezonde levensjaren belangrijker is dan een stijgende levensverwachting.

Wereldgezondheidsorganisatie Gezond zijn is meer dan de afwezigheid van ziekte Gezondheid is een lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden (+spiritueel) Gezondheid gaat om een dynamisch evenwicht tussen Een individu en de anderen Verleden en toekomst Teleurstellingen en verlangens

Kwetsbaar evenwicht

Belangrijkste topics : Pensioen en pre-pensioenfase Sociaal kapitaal Geestelijke gezondheid Omgeving Voeding Fysische activiteit Valpreventie Middelenmisbruik : alcohol en nicotine Middelenmisbruik : medicatie Preventieve gezondheidszorgsystemen

Geriatric Giants Hypertensie Hart-& vaatziekten Overgewicht Diabetes Mellitus Hypercholesterolaemie Kanker Dementie Depressie

Sneaky dwarfs overgewicht alcohol/roken/ medicijnen osteoporose inactiviteit vallen zintuiglijke stoornissen sociaal isolement angst incontinentie zingeving huisvesting veiligheid vervoer zieke mantelzorg Sneaky dwarfs

Engelbewaarders Genetisch Gehuwd / samenwonend Hoge opleiding Hoog inkomen Religie /spiritualiteit Voldoende bewegen Actief sociaal netwerk Werk /maatschappelijke participatie Beschikbaarheid mantelzorg Huisdier

SALUTOGENESE Duizenden en duizenden hebben ziekten bestudeerd, bijna niemand heeft gezondheid bestudeerd. (A.Davis) Bijna elke ziekte heeft zijn eigen TV-show.(H.Martron) Sense of coherence De samenhang in je leven Voorspelbaarheid, structuur De moeite waard De vaardigheden om de situatie te beïnvloeden (Anthonovsky, Unraveling the mystery of health)

Gezonder ouder worden = alle beleidsdomeinen Education Regional Development Innovation and E-health Employment Policies Sustainable Development Healthy Ageing Policies Economic Policy (Lisbon Agenda) Research Pensions

Twee voorbeelden Kangoeroewonen Consultatiebureau voor ouderen

Kangoeroewoningen in Malle ‘VAN ZORGVISIE NAAR BOUWONTWERP’

Kangoeroewoningen Malle

Kangoeroewonen Twee winnaars Ouderen kunnen langer zelfstandig blijven Jongeren kunnen over een betaalbare woning beschikken

CONSULTATIE BUREAU VOOR OUDEREN CBO CONSULTATIE BUREAU VOOR OUDEREN

Definitie van een CBO Een globale en periodieke screening van ouderen met als doel : Beeld krijgen van gezondheidsrisico’s Adviezen geven i.v.m. met behoud en verbeteren van gezondheid Wegwijs maken in de vele voorzieningen die er voor ouderen zijn

Aantal CBO’s Van een 15-tal in 2006 tot meer dan 100 eind 2009 !! Wet publieke gezondheid (WPG) artikel 5a : gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de ouderengezondheidszorg Behoefte ? Hype ? Wetenschappelijk onderbouwd ? Kritiek Tweede kamer ? Bereiken van de kwetsbare ouderen Ondermaatse adviezen

Quickscan Vilans Ouderengezondheidszorg op lokaal niveau (11/2009) De preventieve zorg is erg versnipperd, er is geen globale aanpak Er is behoefte aan meer interventies gericht op : Voorkomen van eenzaamheid Vroegsignalering van dementie Beweegprogramma’s Valpreventie Overmatig gebruik van slaap- en kalmeermiddelen Alcoholmisbruik Vroegsignalering van angst en depressie

Quickscan Vilans Ouderengezondheidszorg op lokaal niveau (11/2009) De preventieve zorg is erg versnipperd, er is geen globale aanpak Er is behoefte aan meer interventies gericht op : Voorkomen van eenzaamheid Vroegsignalering van dementie Beweegprogramma’s Valpreventie Overmatig gebruik van slaap- en kalmeermiddelen Alcoholmisbruik Vroegsignalering van angst en depressie

Quickscan Vilans Ouderengezondheidszorg op lokaal niveau (11/2009) Er is behoefte aan : Detectie en bereiken van risicogroepen Wijkgerichte aanpak, laagdrempelig Betere samenwerking tussen verschillende organisaties Sturing van de gemeenten Structurele financiering

Quickscan Vilans over ouderengezondheidszorg op lokaal niveau (11/2009) Cijfers : Rapportcijfer ouderen over CBO : 8.3 25 % van de ouderen die naar het CBO komen zijn kwetsbare ouderen 75 % van de adviezen worden opgevolgd

CBO Focus ligt niet op wat de ouderen niet meer kunnen, maar op wat zij nog wel kunnen Aandacht voor de aanbodzijde : kennis van de lokale sociale kaart Plaats van de technologie Insteek : Hoe kan ik zo lang mogelijk zelfstandig en onafhankelijk blijven leven Prettig ouder worden kan ook mét ziekte (sense of coherence) SALUTOGENESE

GEZONDER OUDER WORDEN

Leefregels 1.Zorg dat u steeds één of meer doelen heeft om u op te richten. 2.Bewaar uw gevoel voor humor, relativeer en probeer niet lang boos te zijn. 3.Beweeg tenminste 5 x per week een half uur. 4.Zorg voor voldoende slaap. Regelmaat is hierbij belangrijk.

Leefregels 5.Probeer te leren van verliezen, teleurstellingen en tegenslagen 6.Koester echte vriendschappen en onderhoud deze contacten. 7.Denk regelmatig aan alles waar u dankbaar voor of trots op bent. 8.Streef er naar om te zorgen voor mensen of dieren.

Leefregels 9.Wees matig met alcohol en eten. Kies voor gevarieerde voeding met veel groenten en fruit en rijk aan vezels. Vis! 10.Rook NIET ! 11.Leer genieten van de kleine, mooie dingen van het leven. 12.Aanraken en aangeraakt worden, plaats voor intimiteit en seksualiteit. 13.Wees eerlijk met jezelf en tegenover anderen. 14.Plaats je leven in een ruimere context

Lectoraat GERONTOLOGIE "Ageing is like climbing a mountain. You get out of breath but you have a magnificent view" (Ingmar Bergman) The project and the recommendations are extensive, both with respect to numbers and contents. However, with help and support from you, other different groups of people and organisations, we hope and believe we will succeed in order to fulfil the goal of the Health Ageing project: to promote healthy ageing in later life stages. Thank you! Kenniscentrum EGO AGZ Lectoraat GERONTOLOGIE