Symposium ‘actuele ontwikkelingen in de psychiatrische zorg’ Signalen van ouderenmishandeling 14 april 2008 Mieke van der Hout mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Inhoud van de workshop Introductie Video ‘ACHTER GESLOTEN DEUREN’ Informatie Discussie mediant Centrum Preventieve GGz

Definitie ouderenmishandeling/ontspoorde zorg Handelen of nalaten van handelen door degene die in een persoonlijke en of professionele relatie met de oudere staan waardoor de oudere herhaaldelijk lichamelijke, psychische of materiële schade lijdt en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Omvang Onderzoek 1996: 5,6% van de bevolking > 65 jaar is slachtoffer geweest van een vorm van mishandeling Artikel in Psy nr. 11 2002: Schatting dat 30% van de thuiswonende dementerende ouderen ervaring heeft met mishandeling mediant Centrum Preventieve GGz

Wat is anders bij ouderen? Ontspoorde zorg i.p.v. ouderenmishandeling Oorzaken Vertrouwensband en (wederzijdse) afhankelijkheid Zelden opzet Hulpverleners kunnen ‘dader’ zijn mediant Centrum Preventieve GGz

Vormen van ouderenmishandeling Lichamelijke mishandeling Psychische mishandeling Verwaarlozing Uitbuiting Seksueel misbruik Schending van rechten mediant Centrum Preventieve GGz

Lichamelijke mishandeling Slaan, schoppen, krabben, knijpen Vastbinden aan bed of stoel Mond afplakken, het zwijgen opleggen Extra medicatie geven mediant Centrum Preventieve GGz

Psychische mishandeling Schelden, pesten, beledigen Dreigen, treiteren, intimideren Valse beschuldigingen uiten, liegen Verbaal of non-verbaal vernederen Isoleren, negeren en betuttelen mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Verwaarlozing Onvoldoende eten en drinken Geen persoonlijke hygiëne Geen medische zorg Geen geestelijke zorg Niet voldoende liefde, aandacht en respect bieden mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Seksueel misbruik Lijfelijk contact: aanranding en verkrachting Zonder lijfelijk contact: exhibitionisme, het ongewenst creëren van een seksuele sfeer of confronteren met pornografisch materiaal mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Uitbuiting Stelen en misbruik maken van de goedgelovigheid van de oudere mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Schending van rechten Bewust of onbewust het recht op vrijheid, privacy en zelfbeschikking ontnemen mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Risicofactoren Toegenomen afhankelijkheid Sociaal isolement Machtsverschuivingen Loyaliteitsgevoelens Mate van wilsbekwaamheid Persoonlijke problemen van de mantelzorger/dader mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Signalen bij de oudere Huishouding en verzorging van de oudere dragen sporen van verwaarlozing De oudere geeft onsamenhangende of tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen De oudere krijgt niet de gelegenheid om met de hulpverlener te spreken zonder de aanwezigheid van de mantelzorger De oudere heeft lichamelijke en psychische klachten, zoals blauwe plekken, wonden of contracturen, slapeloosheid, agressie, angst, neerslachtigheid, verwardheid, onrust of apathie mediant Centrum Preventieve GGz

Signalen bij de mantelzorger Totaal gebrek aan ondersteunend sociaal en/of hulpverleningsnetwerk De mantelzorger weigert samenwerking met professionele hulp- en dienstverleners De mantelzorger is onverschillig ten aanzien van het (medische) wel en wee van de oudere De mantelzorger vertoont verschijnselen van overbelasting De mantelzorger schreeuwt of scheldt tegen de oudere in aanwezigheid van de hulpverlener mediant Centrum Preventieve GGz

Problemen bij de aanpak Taboe Loyaliteitsconflicten Wederkerigheid Isolement Schaamte/schuldgevoelens Angst voor de toekomst Angst voor opname mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Wat te doen? Niets doen: Net zo erg als zelf mishandelen Ga vooralsnog uit van twee slachtoffers Te snel handelen kan verkeerd uitpakken Beoordelen i.p.v. Veroordelen Consultatie vragen mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz DOEL = ALTIJD: STOPPEN / VERMINDEREN MISHANDELING DE WEG DAARHEEN HEEFT VELE BOCHTEN mediant Centrum Preventieve GGz

Plan van aanpak in geval van signalen bij de mantelzorger Beoordeel situatie Houdt contact met betrokkenen Onderzoek situatie Luister goed Heb geduld Maak situatie bespreekbaar met alle betrokkenen Inschakelen aandachtsfunctionaris of consultatieteam, overleg en advies vragen Probleemeigenaar aanwijzen mediant Centrum Preventieve GGz

AANPAK VAN OUDERENMISHANDELING IS: MAATWERK & MENSENWERK mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz Meer informatie www.vilans.nl Kies: Vensters Kies: Ouderen Kies: Ouderenmishandeling mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz OUDERENMISHANDELING? JA / NEE ROLSTOELGEBONDEN VROUW (74) MET MS. PARTNER VERZORGT HAAR. ALS HIJ UITGAAT, BIJV NAAR BILJARTCLUB, NEEMT HIJ DE TELEFOON MEE ZODAT ZIJ NIET KAN BELLEN mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz OUDERENMISHANDELING? JA / NEE ALLEENWONENDE DEMENTERENDE MAN. SCHOONDOCHTER DOET DE BOODSCHAPPEN EN HOUDT HUIS SCHOON. ZE GEBRUIKT DE AOW VAN DE HEER VOOR HAAR EIGEN GEZIN mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz OUDERENMISHANDELING? JA / NEE BEDLEGERIGE VROUW (81) TIKT ALTIJD MET STOK OP DE GROND OM HAAR MAN TE ROEPEN. OP AVONDEN MET VOETBAL OP TV KRIJGT MEVR EEN DUBBELE DOSIS OXAZEPAM, DAN STOORT ZE HEM NIET BIJ TV-KIJKEN. mediant Centrum Preventieve GGz

mediant Centrum Preventieve GGz OUDERENMISHANDELING? JA / NEE MAN (75) SLAAT EN KNIJPT HULPBEHOEVENDE ECHTGENOTE (70) ALS ZE NIET GOED MEEWERKT BIJ AANKLEDEN. HIJ DWINGT HAAR OOK WEKELIJKS TOT SEKS OOK ALS ZE AANGEEFT NIET TE WILLEN mediant Centrum Preventieve GGz