Promotie van sport, fysieke activiteit en gezond bewegen Sport & gezondheid Uitdagingen? Actoren? Christophe Delecluse Faculteit bewegings- en revalidatiewetenschappen KU Leuven

Begrippen: Sport & Gezondheid Sporten - Fysieke Activiteit - Bewegen Fitheid Van prestatie tot functionaliteit Risicofactoren Chronische aandoeningen Gezondheid Fysiek mentaal

Fysieke activiteit versus Fysieke fitheid DEEL 1 Fysieke activiteit versus Fysieke fitheid

Epidemiologische studie 4 niveaus van activiteit

Conclusies (1) Wie zeer weinig beweegt, heeft meest kans op ziekte of vroegtijdig overlijden

Conclusies (2) Hoe fitter, hoe gezonder en hoe meer levenskwaliteit

zeer belangrijke conclusie Wie weinig beweegt kan mits een kleine inspanning een stuk gezondheid terugwinnen

AANBEVELING Alle volwassenen dienen drie- tot vijfmaal per week gedurende 30 minuten per dag matig fysiek actief te zijn. De totale actieve tijd kan bekomen worden door oefenperiodes van 10 minuten te accumuleren.

Hoe belangrijk is Fysieke FITHEID uithouding kracht

Mortaliteit volgens fitheidsniveau (Meyers et al., Circulation 2003)

Mortaliteit bij verschillende risicofactoren volgens fitheidsniveau (Meyers et al., NEJM 2002)

Onderzoek toont aan dat Lage fitheid een even hoge risicofactor is als: roken, hoge cholesterol, hoge bloeddruk Hoge fitheid is een gedeeltelijke bescherming tegen de andere risicofactoren bv overgewicht

Fysieke fitheid Kan op een korte termijn opgebouwd worden Fysieke fitheid verhogen is een prioritaire doelstelling bij een bewegingsprogramma

Trainingsaanpak versus Lifestyle- benadering DEEL 2 Trainingsaanpak versus Lifestyle- benadering

Bewegingspromotie niet-sporters activeren en liefst ook fitheid verbeteren Sport-benadering Trainen Fitheid opbouwen Lifestyle-benadering Fysieke activiteit - integreren in levensstijl Minimum drempels

Cardiotraining Krachttraining Trainingsaanpak Cardiotraining Krachttraining

Recrutering Doelgroep: personen die niet sporten en onvoldoende fysiek actief zijn Recrutering vertrekt vanuit infosessies rond ‘gezonde levensstijl’ Mensen overtuigen tot deelname is geen onoverkomelijk probleem

Effecten na 6 maanden Verhoogd ‘mentaal welbevinden’ na enkele trainingssessies Uithouding en kracht verbeteren na enkele weken Effect op risicofactoren (gezondheid) is zelfs na 6 maanden relatief beperkt: Lichaamssamenstelling Hypertensie Cholesterolwaarden …

na 6 maanden.. Participatie aan het fitnessprogramma is zeer hoog (weinig drop-out) Groot enthousiasme en algemene tevredenheid op het einde van het programma Gigantische drop-out na de begeleidde interventie

Trainingsaanpak: beperkingen Drop-out -> niet-zelfredzaam Juiste doelgroep bereikt (gezondheidsgeoriënteerd)? Gezondheidsdoelstellingen nog niet volledig bereikt

Focus op gedragsverandering op vlak van fysieke activiteit Lifestyle benadering Focus op gedragsverandering op vlak van fysieke activiteit

Op zoek naar de juiste doelgroep Op zoek naar lange termijn-effect Lifestyle benadering Op zoek naar de juiste doelgroep Op zoek naar lange termijn-effect

Lifestyle-benadering via BEWEGINGSCOACHING De efficiëntie van BEWEGINGSCOACHING nagaan op vlak van : Beleving: tevredenheid, drop-out Levenskwaliteit: Mentaal welbevinden Fysieke fitheid Gezondheid

Effecten na 1 jaar lifestyle-benadering Toename in fysieke activiteit ? ↑ stappenteller bij lifestylebenadering Toename van fysieke fitheid? Uithouding ↑ Kracht ↑ (functioneel) Effecten op gezondheidsrisico’s? Zeer beperkt, bij fitness en lifestyle Effecten op psycho-sociaal functioneren? Positiever zelfbeeld Hoger zelfwaarde-gevoel

Effecten na 1 jaar bewegingscoaching Hoe ervaarden de deelnemers dit programma? Weinig drop-out (volledig jaar) Globaal tevreden – zeer tevreden na 1 jaar Nood aan sociale ondersteuning!!!

Lifestyle-benadering versus Fitnesstraining Grotere toename fysieke activiteit Minder efficiënt ifv fitheid Vergelijkbare effecten op: gezondheid mentaal welbevinden Gelijke nood aan sociaal en professioneel kader Grotere toename in ‘sportieve’ zelfredzaamheid Grotere kans op lange termijn effect?

Deel 3 hoe bereiken we de cruciale doelgroep? onvoldoende fysieke actief sedentair

zeer belangrijke conclusie Wie weinig beweegt kan mits een kleine inspanning een stuk gezondheid terugwinnen

Problematiek De minst actieven in beweging krijgen, levert de grootste winst op… Sedentaire personen actief krijgen – moeilijk maar haalbaar via andere communicatiekanalen en benaderingen Verder toegelicht door Filip Boen via aangepaste programma’s Verder toegelicht door Ingrid Peeters

Alternatieve benadering Recrutering via andere sectoren: gezondheidssector – sociale sector Gezondheidssector is zich steeds meer bewust van het belang van bewegen in het kader van preventieve gezondheidszorg

Uitdagingen Gezondheidssector en sportsector spreken nog niet steeds dezelfde taal Professionele expertise binnen de sportsector Samenwerking tussen sectoren kan tot een grote meerwaarde leiden

SPORT EN BEWEGEN VOOR OUDEREN. MET ALLE SPELERS ROND DE TAFEL Situering en kader Marc Theeboom (VUB) - Christophe Delecluse (K.U.Leuven)

Achtergrond Vernieuwd beweeg- en sportbeleid voor ouderen. Een duurzame en actieve levensstijl ontwikkelen en/of onderhouden.

DOELGROEPEN DOELSTELLINGEN Hoe? ACTOREN RANDVOORWAARDEN

Fysiek welzijn Mentaal welzijn Sociale aspecten Preventie/gezondheid Doelstellingen/motieven Fysiek welzijn Preventie/gezondheid Behoud: fitheid  functionaliteit, zelfredzaamheid Mentaal welzijn Genieten, ontspannen  preventie Sociale aspecten Sociale contacten, zingeving Integratie

DOELGROEPEN DOELSTELLINGEN Hoe? ACTOREN RANDVOORWAARDEN

Typologie Uit het Delphi-onderzoek blijkt:  gediversifieerd beleid nodig  aandacht voor 5 groepen ouderen Vereenzaamde ouderen Allochtone Financieel zwakkere Niet-actieve Actieve

DOELSTELLINGEN Actieve ouderen Niet-actieve Vereenzaamde Allochtone Financieel zwakkere Hoe? Wie? ‘aanbod op maat’ ACTOREN samenwerking RANDVOORWAARDEN

Aanbod Aanbieders: Lokaal – provinciaal – landelijk Vanuit verschillende sectoren

Actoren Uni- & Recreatieve sportfederaties en OSV Senioren- sportfederaties Lokale sportdiensten Regionale sportdiensten Welzijnssector Gezondheids- sector Sociale sector

Senioren- sportfederaties Samenwerking actieve ouderen Uni- & Recreatieve sportfederaties Senioren- sportfederaties Lokale sportdiensten Regionale sportdiensten Welzijnssector Gezondheids- sector Sociale sector

Samenwerking niet-actieve ouderen Uni- & Recreatieve sportfederaties Senioren- sportfederaties Lokale sportdiensten Regionale sportdiensten Welzijnssector Gezondheids- sector Sociale sector

Samenwerking kansengroepen Uni- & Recreatieve sportfederaties Senioren- sportfederaties Lokale sportdiensten Regionale sportdiensten Welzijnssector Gezondheids- sector Sociale sector

DOELSTELLINGEN Actieve ouderen Niet-actieve Vereenzaamde Allochtone Financieel zwakkere Hoe? Wie? ‘aanbod op maat’ ACTOREN samenwerking RANDVOORWAARDEN

DOELSTELLINGEN Actieve ouderen Niet-actieve Vereenzaamde Allochtone Financieel zwakkere Hoe? Wie? ‘aanbod op maat’ ACTOREN samenwerking Toegankelijkheid Begeleiding Communicatie

Toegankelijkheid en aanbod Hoe kan het beweeg- en sportaanbod beter afgestemd worden op de noden en verwachtingen van de verschillende profielen van ouderen? Wat is er? Knelpunten? Oplossingen?

Toegankelijkheid en aanbod Knelpunten: Weinig aangepaste producten ifv de noden Nood aan structureel aanbod en afstemming Niet elke oudere wordt bereikt Nabijheid, bereikbaarheid Sportinfrastructuur en materiaal Kostprijs Kwaliteit dienstverlening

DOELSTELLINGEN Actieve ouderen Niet-actieve Vereenzaamde Allochtone Financieel zwakkere Hoe? Wie? ‘aanbod op maat’ ACTOREN samenwerking Toegankelijkheid Begeleiding Communicatie

Begeleiding Welke vormen van omkadering voor aanmoediging en begeleiding zijn aangewezen voor de diverse groepen van ouderen? Wat is er? Knelpunten? Oplossingen?

Begeleiding Knelpunten: Opleidingen en statuten Middelen Sportgekwalificeerde begeleiders Professionele medewerkers Vrijwilligers

DOELSTELLINGEN Actieve ouderen Niet-actieve Vereenzaamde Allochtone Financieel zwakkere Hoe? Wie? ‘aanbod op maat’ ACTOREN samenwerking Toegankelijkheid Begeleiding Communicatie

Communicatie Hoe worden ouderen het best bereikt? Welke communicatiestrategieën moeten gevolgd worden? Wat is er? Knelpunten? Oplossingen?

Communicatie Knelpunten: Bereiken Motiveren Informeren