DUAAL LEREN Volgende powerpoint kan gebruikt worden om een eerste maal met leerlingen te spreken over een duaal gtraject en een eerste maal te inventariseren hoe ze staan tegenover leren op school en leren op de werkvloer. Deze powerppoint kan aangepast worden naar eigen noden. De oefeningen waarvan sprake die deze powerpoint begeleiden zijn terug te vinden op de website van DUOplus. Bronvermelding achtergrondafbeelding

Stellingen Juist: Groen Fout: Rood Elke leerling heeft een rode en groene fiche nodig, die hij of zij in de lucht kan steken bij elke stelling. Als leerkracht lees je de stellingen voor en de jongeren antwoorden door de fiche omhoog te steken.

Duaal leren is hetzelfde als deeltijds leren en werken.

Fout Voltijds onderwijs Het is leren op school en werkervaring opdoen in een stage Deeltijds leren en werken = deeltijds onderwijs Leren op school en werken op de werkplek Duaal leren = voltijds onderwijs ! Het is leren op school en leren op de werkplek

Ik kan zelf kiezen of ik start met duaal leren.

Juist Je mag inderdaad zelf kiezen, maar er wordt door de klassenraad een advies gegeven In het schooljaar dat voorafgaat aan een duale opleiding Na je screening bij een aanbieder voor de aanloopfase Screenen= kijken of je geschikt bent door verschillende personen (leerkracht, leerlingbegeleider, CLB, …) op verschillende momenten op verschillende manieren (vragenlijst, observatieoefening, praktijk, …) Er wordt gekeken naar motivatie en arbeidsattitudes. Het advies dat door de KR gegeven wordt voor duaal leren in het jaar dat voorafgaat aan een duale opleiding is verplicht (voor alle jongeren in een arbeidsmarktgerichte richting of een richting met dubbele finaliteit, jongeren hebben ook het recht hier naar te vragen) maar niet bindend, ideaal kadert het in de algemene leerloopbaanbegeleiding van de jongere. Dit wil zeggen dat de jongere ook tegen het advies in kan kiezen om naar een duale richting te gaan. Daar kan echter bij twijfel gekozen worden om de arbeidsattitudes van de jongere opnieuw in te schalen en een advies uit te schrijven voor een aanloopfase. Dit advies is wel bindend. Dit betekent dat de jonger eerste een traject aflegt waarin hij werkt aan technische vaardigheden, arbeidsattitudes of een intensieve sollicitatietraining volgt. Inschrijven in de aanloopfase betekent wel dat er voor de leerling een doorstroom naar een duale richting voor ogen gehouden wordt.

Ik moet al een goede lasser of elektricien zijn om te kunnen starten in duaal leren

Fout In principe heb je geen voorkennis nodig, moet je nog niet kunnen lassen of alles weten over elektriciteit. Je leert immers op de werkvloer. Maar het is wel belangrijk om de juiste ingesteldheid te hebben. Wanneer een jongere echt over onvoldoende basiskennis beschikt om te kunnen starten in een bepaalde richting kan er ook voor gekozen worden om deze jongere een advies te geven voor de aanloopfase waarin hij/zij eerste zijn/haar technische kennis intensief en kortdurend bijspijkert om te kunnen starten met leren op de werkvloer.

Wat ik doe op school en op de werkvloer staat los van elkaar

Fout In het begin van het schooljaar wordt afgesproken wat je op de werkvloer kan leren en wat er op school aangeleerd wordt, er zijn regelmatig overlegmomenten tussen jou, je leerkracht/trajectbegeleider en de mentor op werkvloer. Wat daar gezegd wordt zal meegenomen worden naar de klassenraad, die uiteindelijk zal beslissen of je slaagt. De competenties die een jongere moet verwerven op de werkvloer en op school zijn vastgelegd in een standaardtraject. Dit is een soort leerplan gebaseerd op de beroepskwalificaties uit het domein arbeid en de leerplannen uit onderwijs. Dit standaardtraject wordt vertaald in een lijst met competenties die verdeeld worden over school en de werkplaats. Een intensief overleg tussen school en het bedrijf zorgt ervoor dat de jongere leert op school en op het bedrijf. In een traject waarin een jongere tewerkgesteld is voor minimaal 20 uur op de werkvloer is de mentor op de werkplaats verantwoordelijk voor het aanleren van 60% van de arbeidscompetenties, zowel op technisch vlak, beroepstechnisch vlak en gedragsmatig vlak. De ‘softskills’. De mentor zal deze ook beoordelen op de werkvloer. De mentor heeft ook het recht om aanwezig te zijn op een evaluerende klassenraad, of hij kan zich laten vertegenwoordigen door de trajectbegeleider/praktijkleerkracht.

Ik behaal hetzelfde diploma als in het voltijds onderwijs

Juist Je kan je diploma secundair onderwijs behalen, net als de leerlingen in het voltijds onderwijs. Je kan ook (deel)certificaten behalen als je een deel van de opleiding hebt afgewerkt. De leerling behaalt ook beroepskwalificaties die relevant zijn om op de werkvloer betekenis te hebben. Duale trajecten zijn flexibele leertrajecten waarin heel wat mogelijkheden tot individuele leerpaden ingeschreven zijn in het decreet. Ze bieden jongeren de kans om op eigen tempo aan een onderwijskwalificatie en/of beroepskwalificatie te werken. Duale trajecten kunnen ook modulair georganiseerd worden wat betekent dat de traditionele cesuur in juni kan losgelaten worden in het belang van het leertraject van de leerling.

Ik verdien soms geld als ik duaal leren volg

Juist OAO: overeenkomst van alternerende opleiding - minimum 20u/week op de werkvloer - betalend (€453-539) - bijvoorbeeld Lassen-constructie en Elektrische installaties SAO: stageovereenkomst alternerende opleiding - minder dan 20u/week op de werkvloer - niet betalend Afhankelijk van het aantal uur dat je tewerkgesteld bent op de werkvloer zal je een vergoeding krijgen of niet. Deze vergoeding is minder dan het toegestane maximum voor jouw ouders om nog in aanmerking te komen voor kinderbijslag. Voorlopig moet je nog opletten als je hierbij nog gaat werken in de vakanties omdat je dan meer verdient dan het toegestane maximum. Je volgt als leerling duaal wel de vakantieregeling dit geldt voor voltijds onderwijs (tenzij er in beaalde gevallen andere afspraken werden gemaakt met je werkgever) Hoe langer je werkt in een duale opleiding hoe hoger je vergoeding wordt. Zo zal je het tweede jaar meer verdienen dan het eerste.

Als ik in het midden van het schooljaar stop met duaal leren, kan ik enkel terecht in het deeltijds leren en werken

Fout Je kan terug naar het voltijds onderwijs, al zal het wat moeilijker zijn om je terug aan te passen aan vijf dagen per week op de schoolbanken. Maak dus een goeie keuze! Het leerplan van een duale richting en dat van een voltijdse richting zijn niet zo heel veel verschillend van elkaar. Normaal gezien kan je terug aansluiten in de voltijdse richting. Niet elke school biedet echter de duale EN de voltijdse variant van een opleiding aan. Mochten er na deze vragen bij de leerlingen nog vragen zijn waar je geen antwoord op weet mag je ze altijd verzamelen en dan geven we jullie (of de klas) hierop feedback. Een interessante site met nagenoeg alle up to date info over duaal leren is https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/nl/duaal-leren of www.werkplekduaal.be Als er vragen zijn waar jullie geen antwoord op kunnen geven, mag je deze verzamelen en dan proberen wij antwoorden te geven (aan jullie of in de klas).

Als ik een duaal traject volg mag ik geen vakantiejob meer doen?

JUIST EN FOUT ! Opgepast.. Deze vraag is niet zo simpel te beantwoorden. Je moet met een aantal dingen rekening houden Hoeveel je in totaal verdient (OAO en vakantiejob) Je mag niet meer verdienen dan € 541,09 per maand (kinderbijslaggrens) om het recht op kinderbijslag niet te verliezen of geen belastingen te moeten betalen Waar je werkt (bij dezelfde werkgever of bij een andere dan vermeld in je contract) en met welk contract je werkt (OAO, SAO, DAC) VRAAG HIEROVER ZEKER EERST INFO AAN EEN TRAJECTBEGELEIDER BETAALT DE LEERLING BELASTINGEN? Een inkomen dat de leerling verdient in een kalenderjaar moet de leerling het volgende kalenderjaar aangeven bij de belastingen door een belastingbrief in te vullen. Als een leerling in 2018 (inkomstenjaar) werd opgeleid met een OAO, moeten de vergoedingen daarvan aangegeven worden bij de belastingen in 2019 (aanslagjaar). Ook andere inkomsten (zoals studentenarbeid, onderhoudsgeld, ...) van de leerling tellen mee. Als van het inkomstenjaar 2018 alle maandelijkse leervergoedingen, vakantiegeld, inkomsten uit studentenarbeid, onderhoudsgeld,... worden opgeteld, en daarvan de forfaitair beroepskosten worden afgetrokken, komt men aan het totaalbedrag dat bepaalt of de leerling wel of geen belastingen betaalt. Is dit totaalbedrag niet hoger dan €7730 netto, dan betaalt de leerling geen belastingen voor aanslagjaar 2019 (inkomstenjaar 2018). Meer info vind je op de site van FOD Financiën https://financien.belgium.be/nl/particulieren/gezin/student/belasting#q2 Wat met het kindergeld? Kinderbijslag is onvoorwaardelijk gegarandeerd tot 31 augustus van het jaar waarin de leerling 18 jaar wordt. Daarna moet de leerling aan voorwaarden voldoen om nog recht te hebben op kinderbijslag. Zo moet de leerling aantonen dat hij of zij studeert en is er een kinderbijslaggrens. Deze kinderbijslaggrens is op dit moment 541,09 euro per maand Iedere maand. Iedere maand dat de leerling meer verdient dan de kinderbijslaggrens, wordt het recht op kinderbijslag geschorst en krijgt de leerling voor die maand geen kindergeld uitbetaald.. Als een leerling een OAO contract combineert met een vakantiejob dan is er een groter risico dat hij/zij boven deze kinderbijslaggrens zal uitkomen en dus het recht op kinderbijslag en het niet betalen van belastingen zal verliezen… Hiermee moet dus wel rekening gehouden worden. Ook zijn er specifieke beperkingen voor het doen van een vakantiejob in het bedrijf waar je ook reedsd een OAO of SAO contract hebt gedurende het schooljaar. Deze combinaties zijn niet mogelijk. Voor meerderjarige leerlingen zij er uitzonderingen mogelijk. Voor al deze zaken heeft een jongere in een duaal traject ook de begeleiding van een trajectbegleider. Deze is op de hoogte van alle wetgeving en aandachtspunten. Voor meer info kan je steeds bij hem/haar terecht. Ook op de site van Syntra Vlaanderen staat heel vel info waar je kan naar verwijzen. https://www.syntravlaanderen.be/duaal-leren/ondernemingen/downloads

Advies op de klassenraad a.d.h.v. een screening. Wat is een screening? Advies op de klassenraad a.d.h.v. een screening. Screenen = observeren Wat is observeren? Wie observeert? Wat? Je kan de vraag ‘wat is observeren’ in de groep gooien en dan samen construeren wat observeren is. Het is belangrijk dat de jongeren weten dat een advies voor duaal leren voorafgaat aan een periode waarin informatie verzameld wordt over een aantal competenties die te maken hebben met arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid. Dit gebeurt idealiter door verschillende mensen, in verschillende contexten. Ook de jongeren kunnen zichzelf kritisch in vraag beginnen stellen. Onder arbeidsrijpheid verstaan we de mate waarin een jongere competent is om te leren op de werkvloer en te participeren op de werkvloer. Arbeidsbereidheid is de motivatie van de jongere om te starten met een duaal traject. Op de site vind je een aantal observatiefiches voor competenties die te maken hebben met arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid. Je kan aan de jongeren uitleggen wat de bedoeling hiervan is. Advies geven over arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid maakt idealiter deel uit van de ruimere leerloopbaanbegeleiding van aan jongere. Jongeren kunnen niet verwacht worden van arbeidsrijp” te zijn als ze starten in een duaal traject, de mate van arbeidsrijpheid in kaart bregen zal wel belangrijk zijn om samen een groeitraject te bespreken. Jongern worden wel verwacht van arbeidsbereid te zijn met name, gemotiveerd om op de werkvloer te leren. De dimensies van arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid werden door de medewerkers van DUOplus meegenomen in het gebruik en het ontwikkelen van het materiaal dat op deze site beschikbaar is. Voor meer vragen neem gerust contact op.

Weet je wat duaal leren is? Oefening 1: Weet je wat duaal leren is? Vraaggesprek onderwijsvorm duaal leren? (oefeningen zie website) Deze oefening kan individueel ingevuld worden voor of na een klasgesprek Via dit vraaggesprek kan je volgende zaken in beeld brengen: - Motivatie om leren en werken te combineren (in welke mate is de jongere geïnteresseerd in dingen leren op de werkvloer?) Aansluiting met ervaringsleren op de werkvloer in kaart brengen (Welke leerstijl had de jongere cf Padvinder – www.padvinder.be ) is al doende leren wel iets voor hem/haar?

Wat weet jij over duaal leren? Algemene bevraging van de jongere en er de meest voorkomende foute veronderstellingen over duaal leren uithalen. Deeltijds is niet hetzelfde als duaal Je leert op school en leert op de werkvloer Je behaalt een volwaardig diploma … Copyright 2018 - AGORIA Copyright 2018 - AGORIA

Weet je waarvoor je kiest Oefening 2: Weet je waarvoor je kiest in een duale richting? Door dit formulier in te vullen, kan je zien hoe realistisch het beeld van de jongere is over de job. Belangrijk als onderdeel om een antwoord te krijgen op de vraag ‘weet je waarvoor je kiest?’ Bekijk bij het onderdeel ‘begeleiding’ op de site zeker ook de tips over een oplossingsgericht vraaggesprek…

Hoe zal het zijn op jouw job? Oefening 3: Hoe zal het zijn op jouw job? Welk werk verwachten ze te hebben? Op welke manier zal het er aan toe gaan op de werkvloer?

Lassen Lassen duaal Copyright 2018 - AGORIA https://www.agoria.be/duaalleren/lassen-constructie-duaal/ Weten de leerlingen welke beroepen vallen onder de sector Metaal en Elektriciteit? Je kan hierover het gesprek starten en dan verfijnen naar welk(e) film(s) je wil tonen die aansluiten op de richtingen die jullie aanbieden. Daarna kan je nog eens terugkeren naar de oefening van de batterij en kan je aftoetsen of ze dit juist hebben ingeschat of niet. Wisten ze dat er zoveel beroepen waren? Wisten ze dat bepaalde taken ook tot de job behoorden? … Je kan hun beeld verruimen. Op de site van de VDAB kunnen de leerlingen ook een beroepen interessetest doen Voor lassen : https://www.vdab.be/beroepen/lasser.shtml Voor elektriciteit : https://www.vdab.be/beroepen/sector_elektriciteit.shtml en dan doorklikken op de verschillende voorgestelde beroepen en de bijhorende kennistesten. Copyright 2018 - AGORIA

Onderhoudselektricien duaal © Volta 2017   © VDAB

“Ik zou kiezen voor duaal leren omdat…” Oefening 4: “Ik zou kiezen voor duaal leren omdat…” Zie bijlage 4 : motievenkaartjes duaal leren. “Ik zou kiezen voor duaal leren omdat…” Je kan kiezen hoe je met deze kaartjes omgaat. Je kan de leerlingen elk een blad geven en laten knippen, de kaartjes op twee stapeltjes laten leggen ‘waarom wel’ en ‘waarom niet’, en uiteindelijk een top 3 laten maken uit hun kaartjes ‘waarom wel’ Die top 3 kan je ergens noteren in het geheel van info dat je verzamelt over de leerlingen. Of laten omcirkelen op het blad, … Het klasgesprek dat je aan deze oefening koppelt kan het beeld over de motieven die een jongere kiest verruimen. Dikwijls is ‘geld verdienen’ de eerste optie die naar voren komt, maar om dat geld te verdienen zijn er ook een pak ander competenties die juist moeten zitten … Je kan na deze oefening de jongeren meenemen doorheen de observatiefiche van ‘arbeidsbereidheid’. Hierin staan een aantal competenties die eerst ‘juist’ moeten zitten om kans op slagen te maken in een duaal traject. Het is direct ook al een eerste keer om te proberen om deze observatiefiche aan te vullen, eventueel samen met hen, gebaseerd op de dingen die je observeerde doorheen deze les. Stel de jongeren hierin wel gerust, het gaat telkens om een momentopname. Een screening omvat meerdere momentopnames, in verschillende omstandigheden, door verschillende personen. Het is interessant om hen te vragen om dit ook eens te doen voor zichzelf en dan de vergelijking aan te gaan…

De meest recente versies van deze observatielijsten staan ook op de site van DUOplus. Deze kunnen aangepast worden volgens de behoeften van de school. In deze lijsten werd rekening gehouden met de dimensies van arbeidsbereidheid en arbeidsrijpheid zoals onderzocht door Universiteit Antwerpen en KU Leuven in het kader van duaal leren.

Werken aan competenties kan op allerlei manieren… in allerlei omstandigheden … Een screeningsopdracht hoeft niet altijd ‘statisch’ te zijn. Je leert dikwijls meer las je oefeningen op een actieve manier kan geven en beoordelen. KICKSTART is een screeningsinstrument dat online tools voorziet met een aantal leuke, actieve en korte opdrachten die simpel toepasbaar zijn en direct feedback kunnen geven over een aantal algemene competenties. We stellen er een paar voor als warmmaker om ook met de rest doorheen het jaar aan de slag te gaan. Idealiter zoek je die oefeningen uit het aanbod die jou inzicht kunnen geven in de competentie die je nog(maals) wenst te beoordelen. De oefeningen van Kickstart zijn opgedeeld per competentie, belangrijk om aan de leerlingen niet mee te delen welke competentie jullie willen observeren om sociaal wenselijk gedrag te doorprikken, een nabespreking is belangrijk. Wij raden oefening 18 en 43 aan om mee te starten. Voor Padvinder bestaat iets gelijkaardigs, maar uitgebreider, enerzijds ook oefeningen, anderzijds ook leerstijlen en hoe ermee omgaan. Dit draaiboek hebben wij aangekocht, jullie kunnen dit eens raadplegen en als jullie interesse hebben eventueel zelf aankopen (het kost €30). We mogen het helaas niet zomaar verspreiden.