De toren van Babel Spraakverwarring in toezichtland

De toren van Babel Spraakverwarring in toezichtland Meike Bokhorst Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid & Universiteit Utrecht Melanie Ehren Vrije Universiteit Amsterdam Cor van Montfort Tilburg University Onderwijsraad Toezichtfestival Inspectieraad Utrecht 26 maart 2019

De toren van Babel Perspectieven en spanningen Trends: zoekend toezicht Toezicht als 1000 dingendoekje?

Perspectieven en spanningen Bijv. reserves, politieke prioriteiten TOEZICHTHOUDER Bestuur van onder toezicht staande organisatie Politiek Maatschappij RvT Vraag Beleid en behoefte Aanbod Inzicht Bijv. roep om overheidsinterventie Bijv. investeringen Bijv. mate van transparantie

Trends - voorbeelden Onderwijs: RvT en Onderwijsinspectie Woningcorporaties: Financieel én volkshuisvestelijk toezicht in corporatiesector Sociaal Domein: vier inspecties werken samen in Toezicht Sociaal Domein Rijk: opdrachtgever (DG), opdrachtnemer, eigenaarmodel (SG). Waar is toezicht?

Trends Maatwerk, situationeel bepaald Samenwerking tussen toezichthouders Dialoog met onder toezichtstaanden Handhaven en tevens kwaliteit verbeteren Gradaties tussen afhankelijk – onafhankelijk: Formeel onafhankelijk maar bang …….formeel niet onafhankelijk maar moedig Structuur en gedrag/cultuur moeten passen Opdrachtgever/eigenaar i.p.v. toezicht

Toezicht als 1000 dingen doekje? Opeenstapeling van verwachtingen Handhaven Leren Monitoren Reflectie Advies Voorkómen Genezen Denk na over alternatieven: Hoe het goede doen zonder toezicht Moraliteit? Gedragsprikkels? Eigenbelang?

Verwachtingenkloof t. a. v. toezicht. Zo ja, hoe de kloof te dichten Verwachtingenkloof t.a.v. toezicht? Zo ja, hoe de kloof te dichten? Opgaven voor nabije toekomst?

Meer omgevingsgericht toezicht Waarden-continuüm Transparantie < --- + --- Verantwoording --- + --- > Responsiviteit Activiteit Zichtbaar maken Inzichtelijk maken Interactie met omgeving Functie Instrumenteel Legitimerend Reflectief Doel Normnaleving Kwaliteitsbewaking Publiek vertrouwen Gezag Maatschappelijke controle Publieke waardecreatie Strategie Toezichtstrategie Publieksstrategie Krachtenveldstrategie Aanpak voor inspectie - Open data en publieke rapporten - Publiceren van principes en criteria goed toezicht - Open werkwijze - Jaarverslag en -plan - Persvoorlichting en publiekscommunicatie - Stakeholderonderzoek - Verbetertraject - Publieks- en veldbijeenkomsten - Openbare consultatie, expertpanel, klachtanalyse - Lekenrapporteurs of veldinspecteurs

Meer bestuursgericht toezicht   Onderwijs Zorg Wonen Sinds wanneer? Vanaf 2006 Vanaf 2009 Vanaf 2013 Waar komt de ontwikkeling vandaan? Toezichtvisie op governance, Wet ‘Goed Onderwijs, Goed Bestuur’, Initiatiefwet Bisschop Incidenten, Kwaliteitswet Zorginstellingen, wettelijke norm goed bestuur Misstanden corporaties, Woningwet Aw Onder welke noemer? ‘Het vernieuwde toezicht’: kansengericht Binnen het risicotoezicht Toezicht op goed bestuur Toezicht op governance Op welke aspecten ligt het accent in het bestuursgericht toezicht? Bestuurlijk gedrag Goed bestuur/governance Kwaliteitszorg Bestuurlijk vermogen

Minder….. IvhO: bestuurlijke plan & zelfevaluatie > minder periodiek, integraal kwaliteitstoezicht AW: maatschappelijke meerwaarde via visitatie IGJ/NZA: van zelfregulering naar wettelijke norm goed bestuur?

Toezichthouders vragen om zelfevaluaties en visitaties Toezichthouders vragen om zelfevaluaties en visitaties. Hoe voorkom je toezicht op een papieren werkelijkheid? Kan goed bestuur matige kwaliteit maskeren?