Gewoon pubergedrag? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Wat is Kids@risk Twee doelen: Herkennen van pubers die risico lopen op psychische problemen Wat is ‘puberteit’ en wat is ‘psychisch probleem’? Ouders en leraren handvatten geven om deze pubers beter te ondersteunen in hun ontwikkeling Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Hoe ziet Kids@risk eruit? Informatie Website kidsatrisk.nl Folders, zelftest Interventie Avond 1: algemeen Kracht of kwetsbaarheid? Puberteit Wat kunnen ouders doen? Avond 2-5: verdieping (met oefeningen, zie later) Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Achtergrond Kids@risk Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Achtergrond Kids@risk Te laat hulp zoeken (Ndle TRAILS studie) Slechts 1/3e van de pubers die hulp zouden moeten krijgen, krijgt ook effectief hulp Hulp is er vooral voor ‘ernstige’ problemen Anderen wachten gemiddeld 8 jaar voor ze hulp zoeken Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Achtergrond Kids@risk Hoe sneller een (ernstige) aandoening wordt onderkend en behandeld, des te beter ze behandeld kan worden en des te minder behandeling er nodig is Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Achtergrond Kids@risk Hoe kan worden voorkomen dat er zich in de puberteit psychische problemen ontwikkelen? Als ze zich toch ontwikkelen, hoe kunnen ze zo snel mogelijk worden gesignaleerd, zodat gepaste hulp op gang kan komen? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Veerkracht Over draagkracht en draaglast en waarom dit evenwicht in de puberteit verstoord raakt Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Kwetsbare versus weerbare puber Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Kwetsbare versus weerbare puber Draagkracht Draaglast Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Veerkrachtige personen Hoe zou jij psychische draagkracht beschrijven? Welke persoonskenmerken maken van iemand een veerkrachtig persoon? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Veerkrachtige personen 4 kenmerken: Emoties regelen: begrijpen wat je voelt en waarom, gevoelens kunnen toelaten en verdragen zonder erdoor overspoeld te worden of zonder ze weg te stoppen Gedrag sturen: in staat zijn om je eigen gedrag en impulsen te sturen, jezelf in de hand kunnen houden Eigenheid en eigenwaarde: weten wie je bent en daar een positief gevoel van eigenwaarde aan ontlenen Relaties: in staat zijn om veilige relaties aan te gaan, waar je steun aan ontleent Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Veerkrachtige personen Als je even terugdenkt aan hoe je kind was in de basisschool (7-12 jaar), hoe veerkrachtig was je kind dan? Veranderde er iets in bij het begin of tijdens de puberteit? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Veerkracht en puberteit Kan jij je nog herinneren hoe het was om zelf puber te zijn? Kan je je voorstellen hoe het is om anno 2018 puber te zijn? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Kwetsbare versus weerbare puber Puberteit Draagkracht Draaglast Puberteit Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Veerkracht en puberteit Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Puberteit vermindert draagkracht De puberteit vermindert de draagkracht als gevolg van: Veranderingen in het brein Hormonale veranderingen Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Puberteit vermindert draagkracht: het brein Eerst groei, dan snoei Niet in zelfde tempo in alle delen van het brein Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Puberteit vermindert draagkracht: het brein Hogesnelheidsbanen zorgen voor betere geleiding van zenuwsignalen Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Puberteit vermindert draagkracht: het brein ‘Puberdip’: taken die steunen op deze hersengebieden verlopen tijdelijk moeizamer Lezen van gezichtsuitdrukkingen Maken van gevaarinschattingen Plannen en organiseren Overzien van de gevolgen van je gedrag Pubers leven ‘in het moment’: de emoties en impulsen die ze op dat moment voelen, bepalen hun gedrag veel meer te weinig rem Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Puberteit vermindert draagkracht: hormonen Hormonale veranderingen vanaf 8 jaar, zichtbaar vanaf 10 jaar (meisjes) Geslachtsrijp maken van het lichaam Veranderen van het lichaam Zelfzorg & onzekerheid Invloed op brein: meer stress-gevoelig Sneller emotioneel ontregeld Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Puberteit verhoogt draaglast: taken van pubers Je eigen lijf aanvaarden Eigenheid en identiteit ontwikkelen: ontdekken wie je bent Goed zelfbeeld ontwikkelen Relaties met vrienden versterken; ‘erbij horen’ Relaties met ouders veranderen Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Samengevat In de puberteit beginnen de meeste psychische problemen zich te ontwikkelen Dat komt door alle veranderingen en ontwikkelingsopgaven waar een puber mee te maken krijgt Daardoor raakt het evenwicht tussen draag/veerkracht en draaglast verstoord Psychische problemen zijn uitingen van dit verstoorde evenwicht Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Filmpje Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Herkennen van filmpje ‘Alle pubers zijn een beetje extreem’ Hoe herken je dan het verschil tussen ‘gewone’ pubers en ‘probleem- pubers’? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Signalen bij basisschoolkinderen Twee signalen: Zichzelf moeilijk kunnen reguleren: snel prikkelbaar, moeilijk te troosten, veel nood aan knuffels, troost door anderen, snel angstig,… Moeite met relaties met anderen: moeilijk kunnen spelen met andere kinderen zonder dat er ruzie van komt, snel boos, erg snel zich buitengesloten voelen,… Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Signalen bij basisschoolkinderen Twee signalen: Zichzelf moeilijk kunnen reguleren: snel prikkelbaar, moeilijk te troosten, veel nood aan knuffels, troost door anderen, snel angstig,… Moeite met relaties met anderen: moeilijk kunnen spelen met andere kinderen zonder dat er ruzie van komt, snel boos, erg snel zich buitengesloten voelen,… Hoe reguleer ik mezelf (mijn emoties, impulsen, frustraties)? Hoe ga ik veilige, prettige, stabiele contacten aan met anderen? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Signalen bij pubers Zelf: Emoties: stemmingwisselingen, woede-uitbarstingen, extreme schaamte, leegte, langdurige wanhoop, extreem vervelen (onrustig), suïcidaal Gedrag: herhaaldelijk impulsief, roekeloos gedrag (stelen, risicogedrag), zelfverwonding, vandalisme, scheldpartijen Zelfbeeld: niet weten wie je bent, beïnvloedbaar, extreem wisselen in stijl en voorkomen, aansluiten bij subculturen en je daarin helemaal verliezen Relaties: Veiligheid: weinig durven vertrouwen op anderen, snel in de steek gelaten voelen, aanklampend gedrag, erg intense maar wisselende vriendschappen, idealiseren van leraren Afstemming: te snel gedachten invullen bij anderen; moeilijk rekening kunnen houden met perspectief van anderen Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Screener Vraag Ja / Nee Mijn kind weet niet goed wie hij/zij is (weinig eigenheid, laat zich snel beïnvloeden) Mijn kind is vaak erg ontevreden over zichzelf (heeft een erg negatief zelfbeeld) De emoties bij mijn kind wisselen voortdurend (stemmingswisselingen) Mijn kind doet dingen die schadelijk of gevaarlijk zijn Mijn kind kan niet goed vriendschappen of relaties goed houden Mijn kind kan zich niet goed verplaatsen in anderen (vult erg snel (negatieve) gedachten in bij anderen) Mijn kind voelt zich vaak eenzaam Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Beslisboom Nee Nee (Wellicht) geen zorg Ja Opvolgen; extra ondersteunen in eigen netwerk EN Nee Gerichte, vroege interventie Ja Gerichte, intensieve interventie 2 of meer kenmerken? Tijdelijk (<2 maanden)? Andere psychische problemen (depressie, eet, gedrag) Impact op school, thuis, vrienden?

Oefening Doorloop dit schema eens bij je kind. Welke problemen herken je? Sinds wanneer? Zijn ze toegenomen in ernst? Hoeveel invloed hebben ze op jouw relatie met je kind, op zijn/haar relatie met vrienden, op de normale schoolgang? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Wat kunnen ouders? Wat wens jij als ouder voor je kind? Hoe kan jij je kind daarbij helpen? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Hoe kan ik als ouder mijn kind helpen? Handvatten om je kind te helpen bij het versterken van zijn/haar veerkracht Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Drie oudertaken Oudertaak 1: Emoties helpen reguleren Oudertaak 2: Helpen losmaken en ‘iemand’ worden Oudertaak 3: Vertrouwen aanboren Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Drie oudertaken Oudertaak 1: Emoties helpen reguleren Oudertaak 2: Helpen losmaken en ‘iemand’ worden Oudertaak 3: Vertrouwen aanboren Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 1: emoties helpen reguleren Uitdaging: pubers kennen hun eigen emoties niet goed, begrijpen vaak niet goed waarom ze voelen wat ze voelen en hebben soms de indruk dat hun emoties overdreven of raar zijn Oudertaak: helpen om eigen emoties beter te begrijpen, hanteren en uit te drukken Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 1: NIET doen Emoties afwijzen of negeren Ook al zijn emoties soms (te) heftig, ze zijn er niet voor niets: ze betekenen iets of signaleren iets Weten wat je kind voelt Het is niet je taak om te zeggen wat ze voelen, wel om te helpen zelf begrijpen wat ze voelen. Dat de ander iets weet wat je zelf niet snapt, is vaak irritant Enkel op gedrag oordelen Gedrag heeft steeds een betekenis. Jezelf reguleren vraagt dat je de betekenis van wat je doet begrijpt Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 1: WEL doen Kern: Emoties en het gedrag dat eruit voortkomt, betekenen iets. Je kan jezelf beter reguleren, als je die betekenis beter begrijpt. Dus als je kind beter begrijpt waarom hij doet wat hij doet, voelt wat zij voelt, dan zal ze zichzelf beter kennen, begrijpen en kunnen reguleren Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 1: Hoe? Toon je betrokkenheid Weet niet, maar wil weten Laat merken dat je kind ertoe doet, dat je het echt wilt begrijpen (Betrokkenheid tonen of willen begrijpen betekent niet dat je als ouder alles moet pikken) Weet niet, maar wil weten Je weet niet wat er in het hoofd van je kind omgaat, wat hij/zij voelt en waarom, maar je wilt het wel weten. Je wilt je kind ‘van binnenuit’ begrijpen, want als je het daarbij kan helpen, zal het zichzelf ook van binnenuit kunnen begrijpen Stel vragen Praten over dingen die kinderen bezighouden is een eerste stap naar je kind kunnen helpen. Laat daarbij je kind zelf vertellen en behoed je om te snel conclusies te trekken. Geef weer hoe je je kind begrijpt. En dan vooral hoe je begrijpt hoe iets voor hem/haar was. Je kan je kind helpen zijn/haar emoties helder te krijgen door er een gesprek over aan te gaan en terug te geven hoe je het begrijpt en te checken of dat klopt Zorg ervoor dat je kind bij jou een plek vindt waar het veilig kan praten over emoties en ervaringen, waarbij je helpt hem/haar te begrijpen wat er hem/haar zo raakt, bezighoudt,… Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Drie oudertaken Oudertaak 1: Emoties helpen reguleren Oudertaak 2: Helpen losmaken en ‘iemand’ worden Oudertaak 3: Vertrouwen aanboren Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 2: Helpen losmaken en ‘iemand’ worden Uitdaging: pubers moeten kunnen ervaren dat ze weten wie ze zijn, wat ze willen en dat ze het zelfvertrouwen hebben om voor hun eigen mening te gaan staan. Oudertaak: ouders moeten steeds meer ruimte geven aan hun kind om zelf beslissingen te kunnen nemen en zo vertrouwen te krijgen dat ze het leven zelf aankunnen, zonder echter hun kind te snel los te laten en te ‘duwen’ naar een mate van zelfstandigheid die ze niet aankunnen. Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 2: NIET doen Te snel in de plaats van je kind denken en beslissen Het gaat er niet om dat je kind steeds de juiste beslissingen voor zichzelf neemt, wel dat het leert betere beslissingen voor zichzelf te nemen Alle beslissingen en keuzes door je kind laten nemen Zelfstandig worden is een leerproces, waarin je je kind moet ondersteunen om stappen te zetten Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 2: WEL doen Kern: pubers begeleiden om zelf ‘iemand’ te worden, stil te staan bij wat ze zelf vinden en willen Enerzijds: niet afhankelijk zijn van anderen die hen moeten zeggen wat ze moeten doen (te beïnvloedbaar) Anderzijds: niet ‘niets’ meer aannemen van anderen en alleen maar op jezelf durven te vertrouwen. Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 2: Hoe? Laat je kind nadenken over wat zij willen door vragen te stellen Wat zou jij willen? Wat denk jij hierover? Stem af op je kind en met je kind. Denk na over wat je kind aan kan. Er is geen gulden regel wanneer kinderen al in staat zijn om bepaalde verantwoordelijkheden te nemen. De kunst is af te stemmen welke verantwoordelijkheid je kind al aan kan en welke verantwoordelijkheid je zelf in zijn/haar plaats moet nemen. Leg uit waarom je soms bepaalde beslissingen neemt die tegen zelfstandigheid ingaan Maak duidelijk hoe jouw inschatting is over wat goed is voor je kind, ook al is hij/zij het er niet mee eens Weet waar je kind is en met wie Loslaten betekent niet dat je niets meer weet van je kind Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Drie oudertaken Oudertaak 1: Emoties helpen reguleren Oudertaak 2: Helpen losmaken en ‘iemand’ worden Oudertaak 3: Vertrouwen aanboren Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 3: vertrouwen aanboren Uitdaging: Een van de meest frustrerende zaken als ouder, is wanneer je adviezen door je kind in de wind worden geslagen. Oudertaak: De vraag is dus: hoe kan je ervoor zorgen dat je kind wel (weer) open staat voor jouw adviezen? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 3: NIET doen Proberen te overtuigen / drammen Het heeft vaak weinig zin om alleen maar tegen je kind in te gaan en hem/haar te proberen te overtuigen Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 3: WEL doen Kern: Ben je het contact met je kind kwijt en bereik je je kind niet meer, dan is het vaak eerst zaak om opnieuw iets te begrijpen van de situatie waarin je kind zit en wat hij/zij erbij ervaart. Pas als je kind het gevoel heeft dat je hem/haar begrijpt, zal hij/zij mogelijk open staan voor het advies dat je hem/haar geeft Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Oudertaak 3: Hoe? Probeer je te verplaatsen in je kind Wat is zijn/haar behoefte? Van waaruit reageert hij/zij? Waarin loopt hij/zij vast? Geef iets terug van hoe je hem/haar begrijpt, maak contact. Geef je eigen mening / advies etc Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Slotoefening Wat neem je morgen mee in je contact met je kind? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Samenvatting van de avond Pubers zijn extra kwetsbaar om psychische moeilijkheden te ontwikkelen Door deze moeilijkheden tijdig te signaleren, kan voorkomen worden dat ze ernstiger en chronischer worden Ouders kunnen hun kind ondersteunen bij het ontwikkelen van een veerkrachtige persoonlijkheid Door hen te leren hun emoties te kennen en reguleren Door hen te helpen bij het begrenzen van schadelijke impulsen Door hen te helpen eigenheid te ontwikkelen Door hen te helpen stabiele en veilige relaties aan te gaan Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Verdiepingssessies Sessie 1: Over emoties en het helpen van mijn kind bij het hanteren van moeilijke emoties Sessie 2: Over Identiteit en het helpen van mijn kind bij het vinden van eigenheid Sessie 3: Over impulsiviteit en het helpen van mijn kind bij het begrenzen en hanteren van eigen impulsen Sessie 4: Over relaties/hechting en het helpen van mijn kind bij het aangaan van stabiele relaties Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

Evaluatie Invullen vragenlijst Uitwisseling Wat heb je aan vanavond gehad? Wat heb je gemist? Zou je deze avond aanbevelen aan andere ouders? Waarom wel/niet? Ben je geïnteresseerd in de verdiepingssessies? Kids@risk is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.