Stimuleringsprogramma stedelijke kavelruil Annemiek de Moor 26 juni 2018 1

Inhoud presentatie Wat is stedelijke kavelruil? Wat doet het stimuleringsprogramma? Lessons learned 1e jaar Vragen en discussie 2 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Kadaster Stimuleringsprogramma stedelijke kavelruil 2

1. Wat is stedelijke kavelruil? Juridisch / administratief: instrument onder Omgevingswet 2021. Ruilovereenkomst met zakelijke werking. Middel voor / wijze van aanpak bij versnipperd eigendom.

VOOR

NA

1. Wat is stedelijke kavelruil? Eigenaren nemen zelf het initiatief om hun omgeving opnieuw in te richten. Geënt op eigendomsposities en rechten. Alle partijen nemen vrijwillig deel. Overheid speelt een faciliterende rol. Niemand mag er slechter van worden. Drie of meer partijen waarvan er 1 mag in- of uittreden met geld i.p.v. eigendomspositie(s). Beleidsneutraal. Dus in te zetten bij verschillende ruimtelijke opgaven.

2. Wat doet het stimuleringsprogramma? Stedelijke kavelruil als instrument/methode bekendmaken en positioneren Kennis en ervaringen ophalen in de praktijk Kennisdelen d.m.v. publicaties. o.a. financiële arrangementen, organiseren van bijeenkomsten (congres, verdiepingsdagen, thema- en intervisie dagen) Ondersteunen van pilots met expertise

2. Wat doet het stimuleringsprogramma?

3. Lessons learned 1e pilotjaar a) van ruimtelijke ordening naar ruimtelijke activering Stedelijke kavelruil is een instrument èn proces (aanpak). Cultuuromslag: Partijen denken vaak nog in klassieke verhoudingen/opvattingen. Overheden: ken en benut de gehele gereedschapskist grondbeleid. Complexe ambities/opgaven in gebouwde omgeving vragen om maatwerk! 10 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Kadaster Stimuleringsprogramma stedelijke kavelruil 10

3. Lessons learned 1e pilotjaar b) rollen en belangen vergen aandacht Overheid: hoe deel je de regie? Private partijen: hoe kan ik initiatief nemen? Veronderstel niet dat probleem/oplossing/opvattingen bekend zijn. Onderken individuele belangen/belemmeringen en diversiteit en ongelijksoortigheid van partijen. Maak gebruik van een onafhankelijke derde. 11 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Kadaster Stimuleringsprogramma stedelijke kavelruil 11

3. Lessons learned 1e pilotjaar c) condities zijn doorslaggevend Vrijwilligheid is zowel kracht als zwakte Doe je huiswerk en besteed aandacht aan: - inventarisatie vastgoed - wat kunnen en willen partijen (individueel en gezamenlijk) - waar zitten belemmeringen Transparant en open proces - Vertrouwen over en weer (soft skills) - “Oud of vers zeer” kan het proces vertragen - Een oliemannetje heeft overzicht en geniet vertrouwen van alle partijen - Smeerolie nodig voor een soepel proces? 12 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Kadaster Stimuleringsprogramma stedelijke kavelruil 12

3. Lessons learned 1e pilotjaar d) praktische tips uitvoeringsaanpak Leg afspraken en resultaten vast en hou rekening met diversiteit van partijen. Contractuele samenwerking; gezamenlijke ontwikkelingsentiteit met ongelijksoortige partijen? Probeer eenvoudige of in ieder geval praktische arrangementen en contracten te regelen Overweeg eventueel verschillende afsprakenkaders binnen overkoepelende samenwerking Ruilovereenkomst met zakelijke werking Kostenverhaal; anterieure overeenkomst(en) 13 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Kadaster Stimuleringsprogramma stedelijke kavelruil 13

4. Vragen en discussie Zie je kansen om stedelijke kavelruil toe te passen in je eigen gemeente? Waarom wel/niet? Zijn er aspecten die je mist in de aanpak of regeling? Zijn er zaken die je mee wil geven aan het stimuleringsprogramma?

4. Vragen en discussie Vrijwilligheid is prima uitgangspunt. Een verplichtend karakter of onteigening kan een project in een negatieve sfeer trekken. Het komt bij stedelijke kavelruil aan op het verleiden van partijen.   Moeten gemeenten en provincies stedelijke kavelruil als instrument voor strategische ruimtelijke beleidsopgaven financieel aantrekkelijker maken met procesgeld en financieringsinstrumenten?