Praktijkrichtlijn ‘Streven naar een fixatiearme thuiszorg’

Inhoud Praktijkrichtlijn: ‘Streven naar een fixatiearme thuiszorg’ Wat is fysieke fixatie? Probleem Risicofactoren Gevolgen Ethisch en juridisch kader Alternatieven

Praktijkrichtlijn Geïnteresseerd? www.acco.be www.fixatiearmezorg.be = kortingscode

Wat is fysieke fixatie? Definitie: ‘Elke handelingsmethode (menselijk of mechanisch toegepast), materiaal of uitrusting aan of in de buurt van het lichaam van een persoon met de opzettelijke bedoeling dat de persoon deze niet kan verwijderen en die de bewegingsvrijheid beperkt’ (Retsas, 1998; Gastmans & Milisen, 2006)

Wat is fysieke fixatie? Voorbeelden: Voorbeelden: remmen op de rolstoel aanzetten, voorzettafel, bedhekken, kamer of huis op slot doen, bed tegen de muur plaatsen bij een persoon met een halfzijdige verlamming.

Probleem Thuiszorg: 24,7% 60+ in vrijheid beperkt 85% dagelijks 54,5% langdurig

Risicofactoren Combinatie van factoren Fysieke fixatie Risicofactoren: Persoonsgebonden factoren Contextgebonden factoren Zorgverleners en hun organisatie

Risicofactoren Persoonsgebonden factoren Beperkte mobiliteit Verhoogd valrisico Verminderd cognitief functioneren Hoge lichamelijke afhankelijkheid Gedragsproblemen Incontinentie Polyfarmacie

Risicofactoren Context gebonden factoren De vraag van familie naar fixatie Afwezigheid mantelzorger Gebrek aan toezicht Kenmerken van de woning Laag welbevinden of overbelasting mantelzorger

Risicofactoren Zorgverleners en hun organisatie Beperkte aanwezigheid professionele hulp Attitude & kennis zorgverlener Cultuur organisatie (geen beleid, geen patiëntgerichte zorgcultuur) Inschatting risicofactoren

Gevolgen Gevolgen: Voor de patiënt Voor de mantelzorger Voor de zorgverlener

Gevolgen Patiënt Mantelzorger Zorgverlener Fysiek: Kneuzing Decubitus Ademhalingsproblemen Vermindering spierkracht Risico op overlijden Psychosociaal: Vernedering Verlies zelfrespect Angst Risico op sociale isolatie Agressie Negatieve gevoelens: Ontkenning Kwaadheid Emotionele spanning Oncomfortabel voelen Schuldig Hopeloosheid Negatieve gevoelens: Schuldgevoel Frustratie Ongemak Morele conflicten

Ethisch Kader Moeilijke ethische beslissing Waarden, normen & redenen voor fixatie = afwegen Waardigheid respecteren Patiënt = persoon Vrijheid = kenmerk persoon-zijn Waardigheid = centraal Autonomie respecteren Informeer familie & patiënt Betrekken in besluitvormingsproces Integrale welzijn bevorderen Lichamelijke & psychosociale integriteit Zelfredzaamheid bevorderen Ondersteun zelfredzaamheid Overwegen fixatie als gedrag gevaar inhoudt

Juridisch kader Fixeren of isoleren = vrijheidsberoving Vrijheidsberoving = niet toegelaten Uitzonderingen: Verpleegkundigen Artsen Mantelzorgers Zorgkundigen Mantelzorgers (mits mantelzorgattest) Zorgkundigen onder toezicht van een verpleegkundige en binnen een gestructureerde equipe

Juridisch kader Handel volgens zorgvuldigheidsprincipe: Overleg met alle betrokkenen Onderzoek onderliggende oorzaak Registreer & rapporteer Handel conform verpleegplan Handel zorgvuldig en correct Evalueer regelmatig

Juridisch kader Vraag toestemming: Wilsbekwame persoon Niet wilsbekwaam vertegenwoordiger

Alternatieven Elke zorgverlener kan creatief op zoek gaan naar alternatieven Alternatieven: Verken medische oorzaken Optimaliseer de omgeving Ondersteun de persoon Empower de mantelzorger

Alternatieven Verken medische oorzaken Orthostatische hypotensie Visusstoornissen Valangst Dwaalgedrag Mobiliteitsproblemen Medicatie Ziektebeelden

Alternatieven Optimaliseer de omgeving Obstakels: Wielen aan nachtkastjes Onaangepast schoeisel Losliggende objecten op de grond Binnenhuisinrichting: Extra laag bed Rubberen mat of matras naast het bed Nachtverlichting Personaliseer de ruimte

Alternatieven Empower de mantelzorger Informeer mantelzorger Ondersteun mantelzorger

Stroomdiagram

Extra informatie? De alternatievenbundel – Alternatieven voor vrijheidsbeperking: https://www.vilans.nl/producten/alternatievenbund el-vrijheidsbeperking www.valpreventie.be www.fixatiearmezorg.be

Tot slot Hartelijk dank voor jullie aandacht! Voor vragen? Contactgegevens: info@fixatiearmezorg.be