Redeneren met bronnen Albert van der Kaap

Vijf vragen over historische bronnen

Opdracht Bij een fragment uit een jaarboek van Jacopo Doria: Leg uit dat het verslag van Jacopo Doria kan worden beschouwd als een betrouwbare bron over het vertrek van de gebroeders Vivaldi in 1291.

Inleiding Stel je zelf telkens de volgende vijf vragen: Wat is het voor soort bron? Is de bron bruikbaar? Is de bron betrouwbaar? Is de bron representatief? Bevat de bron opvallende normen en/of waarden? Je zult merken dat je niet op al je vragen antwoord krijgt.

Fragment uit een jaarboek Jacopo Doria, inwoner van de Italiaanse havenstad Genua, houdt in zijn annalen (jaarboeken) belangrijke gebeurtenissen uit zijn tijd bij. Dit werk is de oudste bron die melding maakt van de reis van de gebroeders Vivaldi. Andere middeleeuwse bronnen die over de reis vertellen, wisten ervan dankzij Doria's annalen. Over het jaar 1291 schrijft hij: In hetzelfde jaar begonnen Theodisio Doria, Ugolino Vivaldi en diens broer samen met enige andere burgers van Genua aan de voorbereiding van een tocht die tot dan niemand anders had proberen te ondernemen. Ze rustten zo goed mogelijk twee schepen uit, laadden die vol met levensmiddelen, water en andere benodigdheden en stuurden ze in de maand mei in de richting van de Straat van Gibraltar, opdat ze over de oceaan naar Indië zouden varen om daar nuttige koopwaar vandaan te halen. Beide broers Vivaldi gingen persoonlijk mee, evenals twee franciscaner broeders. Iedereen die het zag of ervan hoorde, vond dit zeer opmerkelijk. Nadat ze de plek die Gozora (Kaap Chaunar in het zuiden van Marokko) wordt genoemd hadden gepasseerd, heeft men niets meer van hen vernomen. Moge God hen beschermen en hen veilig en ongedeerd thuis brengen.

1. Wat is het voor soort bron? Officieel document Dagboek Brief Verslag van een ooggetuige Krantenartikel Staan er feiten in de bron of gaat het om een mening of een interpretatie?

1. Wat is het voor soort bron? De bron is een fragment uit een jaarboek, waarin Jacopo Doria belangrijke gebeurtenissen uit zijn tijd beschrijft.

2. Is de bron bruikbaar? Geeft de bron informatie die nuttig is voor het beantwoorden van je vraag? Welke onderdelen van de bron zijn nuttig?

2. Is de bron bruikbaar? De bron biedt informatie over het vertrek van de gebroeders Vivaldi in 1291, dus zou je denken dat de bron bruikbaar is, maar…. dat geldt alleen als de bron ook betrouwbaar is met betrekking tot deze vraag.

3. Is de bron betrouwbaar? Geeft de bron betrouwbare informatie voor het antwoord of een antwoord op jouw specifieke vraag?

3. Is de bron betrouwbaar? Argumenten voor de betrouwbaarheid zijn: de auteur is een tijdgenoot leeft in de stad waaruit de expeditie vertrekt kan ooggetuige zijn geweest van het vertrek en dus een directe weergave hebben gegeven van het vertrek van de gebroeders Vivaldi. Vraag je wel af of de auteur een reden gehad kan hebben om het vertrek anders voor te stellen dan deze in werkelijkheid is gegaan.

4. Is de bron representatief? Is de informatie in de bron representatief voor de groep waarover het gaat? Als je de mening van één persoon hoort, geldt die mening dan ook voor de andere mensen in die groep? Hoe weet je dat?

4. Is de bron representatief? De vraag of de bron representatief is, is in deze opdracht niet aan de orde Vraag en bron hebben immers betrekking op slechts een gebeurtenis.

5. Bevat de bron duidelijke normen en/of waarden? Houdt de maker van de bron er speciale waarden en normen op na of heeft hij of zij een bepaald wereldbeeld. En is die informatie belangrijk voor het beoordelen van de waarde van de bron.

5. Bevat de bron duidelijke normen en/of waarden? Waarden en normen zijn in deze bron niet aan de orde.