opdracht 2: geschiedenis Department of Educational Studies TECOLAB Research unit praktijk, onderzoek en beleid 2017-18 door Michiel Voet

DEEL 1: THEORIE

geschiedenis leren

the big bang theory

competent in geschiedenis? = kennis, vaardigheden en attitudes

ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN METABEGRIP begrip van de aard en constructie van historische kennis ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN REFERENTIEKADER COMPETENT IN GESCHIEDENIS kennis van historische feiten, concepten en chronologie kennis van hoe bronnen te analyseren en interpreteren, en onderbouwde argumenten te vormen INTERESSE bereidheid om geschiedenis te bestuderen om zich in verleden, heden en toekomst te oriënteren.

referentiekader Bouwstenen: zonder geen geschiedenis Verschillende soorten historische kennis: historische feiten: wie, wat, waar, wanneer? bv. 11 juli 1302 historische concepten: termen om zaken te benoemen bv. middeleeuwen, farao Einddoel is om feiten en concepten te integreren : historische referentiekader: overzicht van geschiedenis

ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN METABEGRIP begrip van de aard en constructie van historische kennis ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN REFERENTIEKADER COMPETENT IN GESCHIEDENIS kennis van historische feiten, concepten en chronologie kennis van hoe bronnen te analyseren en interpreteren, en onderbouwde argumenten te vormen INTERESSE bereidheid om geschiedenis te bestuderen om zich in verleden, heden en toekomst te oriënteren.

metabegrip Werking: hoe zit geschiedenis in elkaar? Metabegrip van vakgebied Hoe komt kennis over het verleden tot stand? In welke mate staat kennis over het verleden vast? In geschiedkundig onderzoek is hier heel wat debat over geweest… Leopold von Ranke (1795-1886) Michel Foucault (1926-1984) geschiedenis is feiten geschiedenis is fictie Huidige consensus: onderbouwde interpretatie Wat betekent dat in godsnaam?

metabegrip 2 problemen als je onderzoek doet naar het verleden: overblijfselen geven vaak geen rechtstreeks antwoord op je vragen bronnen zijn vaak onvolledig, gekleurd, of zelfs tegenstrijdig Aan geschiedenis komt dus altijd interpretatie te pas …en kennis kan dus veranderen als er een meer aannemelijke interpretatie opduikt Maar niet elke interpretatie is evenveel waard! welk bewijs is er? alternatieve verklaringen in rekening genomen? Interpretaties moeten dus goed onderbouwd zijn

ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN METABEGRIP begrip van de aard en constructie van historische kennis ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN REFERENTIEKADER COMPETENT IN GESCHIEDENIS kennis van historische feiten, concepten en chronologie kennis van hoe bronnen te analyseren en interpreteren, en onderbouwde argumenten te vormen INTERESSE bereidheid om geschiedenis te bestuderen om zich in verleden, heden en toekomst te oriënteren.

onderzoeksvaardigheden Handleiding: kunnen redeneren met nieuwe historische informatie Exponentiële toename informatie: redeneervaardigheden belangrijker dan ooit Voorwaarde: goed ontwikkeld metabegrip Als je niet weet hoe blokjes ineen schuiven, kan je de handleiding niet uitvoeren

onderzoeksvaardigheden Om zelf onderzoek te doen, moet je kennis hebben van: Strategieën en procedures vragen formuleren bronnen evalueren het verleden reconstrueren argumenten afwegen Dergelijke redeneervaardigheden vereisen veel oefening

ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN METABEGRIP begrip van de aard en constructie van historische kennis ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN REFERENTIEKADER COMPETENT IN GESCHIEDENIS kennis van historische feiten, concepten en chronologie kennis van hoe bronnen te analyseren en interpreteren, en onderbouwde argumenten te vormen INTERESSE bereidheid om geschiedenis te bestuderen om zich in verleden, heden en toekomst te oriënteren.

interesse

interesse Wat maakt geschiedenis relevant voor leerlingen? Identiteit Via geschiedenis je eigen inzichten en waarden vormen. Burgerschap Leren hoe je historische denkvaardigheden in het alledaagse leven toepast. Menselijke conditie Lessen trekken uit verleden over thema’s die ook vandaag nog spelen.

COMPETENT IN GESCHIEDENIS EPISTEMOLOGISCHE OPVATTINGEN begrip van de aard en constructie van historische kennis METAHISTORISCHE BEGRIPPEN EN STRATEGIEËN HISTORISCHE KENNIS COMPETENT IN GESCHIEDENIS kennis van historische feiten, concepten en chronologie kennis van hoe bronnen te analyseren en interpreteren, en onderbouwde argumenten te vormen INTERESSE IN GESCHIEDENIS bereidheid om geschiedenis te bestuderen om zich in verleden, heden en toekomst te oriënteren.

focus lijkt vooral op historische kennis te liggen stand van zaken? focus lijkt vooral op historische kennis te liggen

= centrale vraag opdracht 2 hoe komt dat? = centrale vraag opdracht 2

beslissingsproces van leraren

soorten beslissingen Leraren maken beslissing voor én tijdens acties voor (plannen) Relatief veel tijd om beslissingen te nemen Vaak redelijk doordacht focus opdracht 2 bv. nieuwe opdracht maken voor de volgende les tijdens (heuristieken) Weinig tijd om te beslissen Niet veel mogelijkheden om over alternatieven na te denken bv. 2 leerlingen maken ruzie aan het begin van de les

wat drijft de beslissingen van leraren? Externe drijfveren: Materiële (bv. geld) of sociale (bv. bij de groep horen) stimulansen

wat drijft de beslissingen van leraren? Externe drijfveren: Materiële (bv. geld) of sociale (bv. bij de groep horen) stimulansen Interne drijfveren: Persoonlijke stimulansen (bv. wat jij zelf vindt)

drijfveren van dichtbij bekeken Gedrag van leraren in de klas hangt sterk samen met interne drijfveren Persoonlijk belang vind ik dit de moeite waard om te doen? Self-efficacy hoe goed ben ik hierin, gegeven de omstandigheden? Plezier hoe graag doe ik dit? Al komen externe drijfveren daar soms ook wel eens tussen… Externe stimulansen wat levert het op?

Hoe beïnvloeden deze 4 drijfveren de aandacht die leraren geven aan persoonlijk belang self-efficacy plezier externe stimulansen = centrale vraag opdracht 2 verder geconcretiseerd

DEEL 2: PRAKTIJK

Welke KVA proberen geschiedenisleraren te ontwikkelen, en waarom? in het kort Onderzoeksvraag: Welke KVA proberen geschiedenisleraren te ontwikkelen, en waarom? Aanpak samenwerking in groepje van 5 interview met 5 geschiedenisleraren observatie van een geschiedenisles bij 2 van die 5 leraren 5 stappen Zie ook www.owkpob1718.weebly.com

stap 1: materiaal ophalen Tussen 12-13u in Auditorium 4 Je krijgt voor opdracht 2: 5 interviewbundels 5 USB-sticks (= bedankje voor leraren) Aftekenen op lijst = akkoord met regels voor uitvoeren van onderzoek aan de FPPW

stap 2: contact opnemen met leraren geschiedenisleraren geven les in 6 verschillende contexten Graad 1 lj1 1 x 50 min 1 lj2 2 x 50 min 2 Graad 2 aso, deel kso 3 deel kso, tso 4 Graad 3 5 6 Je voert het onderzoek uit met 5 leraren, elk uit een andere context

stap 2: contact opnemen met leraren Neem zo snel mogelijk contact op met scholen database op bit.ly/onderwijsvlaanderen. scholen in Gent (postcode 9000) mogen enkel gecontacteerd worden als je oud-leerling bent en eerst toestemming vraagt via pob@lists.ugent.be elk groepslid contacteert maximaal 1 school op hetzelfde moment. voeg de brief van de UGent in bijlage toe (zie Weebly)! Tips contacteer de school waar je oud-leerling bent. spreek de ontvanger aan met naam (indien mogelijk): geen standaard-mails! houd je e-mail kort en duidelijk, en verwijs naar de brief in bijlage. verzorg je taal en lees na voor het versturen

stap 2: contact opnemen met leraren Hou bij welke scholen je contacteert Vul aan op bit.ly/lijstscholen. Wees volledig! Duid aan of andere groepen hier ook terecht kunnen. Kijk de lijst na vòòr je contact opneemt Als een school al in de lijst staat (en de laatste kolom blanco is) mag je die niet meer contacteren. Als scholen niet reageren… Stuur je na enkele dagen een herinneringsmail. Als je enkele dagen later nog niets hoort, mag je een andere school contacteren. Verwijder de school die niet antwoordde dan wel uit de lijst!

stap 3: data verzamelen Gestructureerd interview Als je bij de leraar ook een observatie doet, doe je het interview nadien! gestructureerd = met vooraf opgestelde leidraad, waarvan niet afgeweken wordt 1. Vooraf Maak goede afspraken over tijd en plaats voldoende tijd (ong. 1 uur) stille ruimte (bv. niet leraarskamer waar voortdurend gepraat wordt) Bereid je voor neem de interviewbundel op voorhand door zorg dat je het gesprek kan opnemen (bv. met een recorder, gsm, mp3,…)

stap 3: data verzamelen 2. Tijdens voor je begint laat de leraar de geïnformeerde toestemming invullen zet je recorder aan (en kijk na of hij effectief opneemt) creëer een veilige omgeving zorg dat de leraar zijn of haar mening durft geven benadruk dat er geen juiste of foute antwoorden zijn verduidelijk dat het interview vertrouwelijk is toon dat je luistert maak oogcontact geef bevestiging (bv. knikken, ‘uhu’ zeggen)

stap 3: data verzamelen durf doorvragen als een antwoord niet duidelijk is, vraag dan zeker om meer uitleg = ook een teken van actief luisteren stel een open vraag (bv. kan u dat wat verduidelijken), geen ja-nee vragen einde bedank de leraar hartelijk en geef de USB-stick van de UGent 3. Nadien verwerking data sla het audio-bestand van het interview op (en neem een back-up!) vul het lerarenoverzicht in (zie handleiding lerarenoverzicht) vul het transcript in

stap 3: data verzamelen observatie 1. Vooraf bereid je voor ontleen een camera (zie Weebly) en laat de batterij opladen maak jezelf vertrouwd met het menu van de camera 2. Tijdens net voor de les overloop de geïnformeerde toestemming in de leraar spreek af waar je je met de camera zal opstellen

stap 3: data verzamelen de les filmen je hoeft de camera niet steeds vast te houden (gebruik bv. een bank en boeken) probeer de leraar zoveel mogelijk in beeld te houden 3. Nadien verwerking data sla het video-bestand van de observatie op (en neem een back-up!) vul de observatieleidraad in (zie handleiding observatieleidraad) breng de camera tijdig terug (wis je opnames vooraleer je hem indient)

stap 4: verwerking van de data vertrek vanuit een aantal onderzoeksvragen keuze uit een aantal voorbeeldvragen (zie Weebly) aangevuld met eigen onderzoeksvragen Vraag je niet enkel af wat de resultaten zijn, maar probeer die ook te verklaren analyseer de data om de vragen te beantwoorden Gebruik Exel om descriptieve statistiek (bv. gemiddeldes), spreiding (bv. histogram) en samenhang (bv. lijndiagram) van scores in het lerarenoverzicht te bekijken. Maak schema’s van veel voorkomende antwoorden, en overeenkomsten en verschillen in de interviews. Werk een overzicht uit van hoe lang leraren tijdens de observatie aan verschillende kennis, vaardigheden en attitudes werken, en hoe ze dat doen. … Probeer de analyses van verschillende databronnen aan elkaar te koppelen

stap 4: verwerking van de data doel rapport met onderbouwde conclusies over onderzoeksvragen richtlijnen min 6 en max 8 A4 lang, lettertype Times New Roman, interlinie 1.5, standaard marges, gebruik van figuren en tabellen is uiteraard toegestaan. Niet het aantal onderzoeksvragen is zozeer van belang, maar wel de diepgang waarmee je die bespreekt

stap 5: indienen deadline opdracht indienen op 25/05 1. indienen op secretariaat vakgroep OWK (ten laatste 16u): onderzoeksrapport, met voorblad (zie Weebly). ingevulde interviewbundels 2. indienen via WeTransfer (ten laatste 17u): ingevuld lerarenoverzicht, ingevulde transcripten van de interviews, ingevulde observatieleidraden, audio-opnames van de interviews, video-opnames van de geobserveerde lessen.

feedback en evaluatie feedback op 27/03 auditorium 4, 9u – 10u30 deelname is niet verplicht! Stuur op voorhand (ten laatste 25/03) je vragen door evaluatie opdracht telt voor 5 van de 20 punten voor het opleidingsonderdeel score bepaald door lesgever én medestudenten lesgever: check de evaluatiecriteria studenten: scoor inbreng van jezelf en groepsleden via Minerva (vanaf 21/05)

vragen? vragen na de les? medestudenten forum op Minerva pob@lists.ugent.be