Neem actief deel aan de infosessie met uw smartphone Neem actief deel aan de infosessie met uw smartphone. WIFI Netwerk: XXXX Paswoord: XXXX

Een hondertal Juiste antwoord: 5

Juiste antwoord: 9

Juiste antwoord: binnen, ramen/deuren sluiten

WAT IS HET NUCLEAIR RISICO ?

wordcloud

NUCLEAIRE OF RADIOLOGISCHE NOODSITUATIE Zoals Incident in een kerncentrale Incident tijdens de productie van radioactieve stoffen Incident tijdens transport van radioactieve stoffen. …  Vrijkomen van ioniserende stralen of radioactieve isotopen in de omgeving.

NUCLEAIRE OF RADIOLOGISCHE NOODSITUATIE Vrijkomen van een wolk met radioactieve isotopen Edelgassen Jodia Aerosolen Kr* Cs* H* Xe* I* Sr* Pu* Te* Externe bestraling door blootstelling aan de wolk (cloudshine) Interne besmetting via inhalatie 10

NUCLEAIRE OF RADIOLOGISCHE NOODSITUATIE Afzetting van radioactieve deeltjes besmet personen, dieren en de omgeving. Natte afzetting Droge afzetting 11

NUCLEAIRE OF RADIOLOGISCHE NOODSITUATIE Afzetting van radioactieve deeltjes besmet personen, dieren en de omgeving. Natte afzetting Droge afzetting Externe besmetting Externe bestraling afkomstige van radioactieve grondafzetting (groundshine) 12

Interne besmetting via ingestie en inhalatie NUCLEAIRE OF RADIOLOGISCHE NOODSITUATIE Contaminatie van de voedselketen Interne besmetting via ingestie en inhalatie 13

NUCLEAIRE OF RADIOLOGISCHE NOODSITUATIE VERSCHILLENDE BLOOTSTELLINGSWEGEN 2. Externe besmetting (=contaminatie) 1. Externe bestraling 3. Interne besmetting (= contaminatie) & Interne bestraling

NUCLEAIRE OF RADIOLOGISCHE NOODSITUATIE RISICO DAALT MET AFSTAND TOT DE BRON 16

WAT DOET DE OVERHEID?

2 Juiste antwoord: 2

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN?

Juiste antwoord: 1 of 2

NUCLEAIRE OF RADIOLOGISCHE NOODSITUATIE BESCHERMINGSMAATREGELEN Predistributie jodiumtabletten = VOORZORGSMAATREGEL Tabletten stabiel jodium reeds aanwezig ‘in huis’ De bevolking kan binnen korte termijn schuilen combineren met de inname van stabiel jodium.

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? De werking van jodiumtabletten De efficiëntie van jodiumtabletten Jodiumtabletten innemen Uw rol als apotheker Uw rol als zorgverlener Typisch Belgisch…

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? DE WERKING VAN JODIUMTABLETTEN Jodium wordt zeer efficiënt opgenomen door het lichaam. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen stabiele of radioactieve isotopen. Accumulatie van radioactief jodium in schildklier en in mindere mate de speeksel- en borstklieren. Bestraling van de schildklier ‘van binnenuit’ Verhoogd risico op schildklierkanker

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? DE WERKING VAN JODIUMTABLETTEN Wanneer vooraf geen stabiel jodium wordt ingenomen. Radioactief jodium stapelt zich op in de schildklier.

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? DE WERKING VAN JODIUMTABLETTEN Door (preventieve*) inname van stabiel jodium wordt de schildklier met natuurlijk jodium verzadigd. Radioactief jodium kan niet (meer) opgestapeld worden in de schildklier waardoor deze beschermd wordt. *Preventieve inname in het kader van schildklierblokkade met een acute, hoge dosis stabiel jodium (inname vóór de blootstelling aan radiojodium). NIET in het kader van de preventieve, chronische toevoeging van zeer lage dosissen alimentair jodium aan zout.

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? DE WERKING VAN JODIUMTABLETTEN Jodiumtabletten beschermen uw schildklier enkel tegen een interne besmetting met radioactief jodium en niet tegen andere radioactieve stoffen of tegen uitwendige straling. !ANDERE BESCHERMINGSMAATREGELEN!

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? DE EFFICENTIE VAN JODIUMTABLETTEN Blootstelling aan radioactief jodium (I*) Inname KI aantal uren VOOR contact met I* = efficiënte blokkade Inname KI NA contact met I*: dalende efficiëntie OPGELET Deze grafiek geeft een labsituatie weer waarbij het I* in 1 ogenblik wordt ingespoten. Bij een reële noodsituatie wordt de blootstelling aan I* uitgespreid in tijd. Veel te vroege inname KI: dalende efficiëntie 36

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? DE EFFICIENTIE VAN JODIUMTABLETTEN Schuilen: vertraagt de eigenlijke blootstelling aan I* t.o.v. de lozing. verschaft extra bescherming tegen bestraling en contaminatie. 37

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? DE EFFICIENTIE VAN JODIUMTABLETTEN Informeer je over de juiste maatregelen via radio, TV, de officiële websites en sociale media. 38

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? BIJWERKINGEN EN CONTRA-INDICATIES (zie ook bijsluiter) Bijwerkingen Voorbeeld Polen: Post Tsjernobyl (Naumann, 1993) Stabiel jodium werd bij 10 miljoen kinderen en 7 miljoen volwassenen toegediend. Meest voorkomende bijwerkingen zijn ongevaarlijk (huiduitslag, maag- & darmklachten, hoofdpijn). 2 volwassenen met gekende hypergevoeligheid voor jodium vertoonden ademnood. 0.4% vertoonde voorbijgaande hypothyroïdie. geen melding van hyperthyroïdie. Geen ernstige complicaties bij zwangere vrouwen.

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? BIJWERKINGEN EN CONTRA-INDICATIES (zie ook bijsluiter) Contra-indicaties De inname van jodiumtabletten is niet aanbevolen bij: overgevoeligheid aan jodium (vaak, ten onrechte, jodiumallergie genaamd) herpetiforme dermatitis hypocomplementaire vasculitis pemphigus vulgaris myotonia congenita Relatieve contra-indicatie, voornamelijk bij oudere volwassenen: kropgezwel (struma diffusa, uni- of multinodulair) Morbus Graves-Basedow (actief of in een remissiefase)

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? UW ROL ALS APOTHEKER Preventief informeren en adviseren. Stimuleer het afhalen van de tabletten voor iedereen binnen de noodplanningszones rond de sites en de kwetsbare groepen in de rest van het land. Bespreek het juiste gebruik van de tabletten (enkel na advies overheid, kwetsbare groepen, posologie,…) Informeer vooraf de patiënten die een contra-indicatie vertonen! In geval van nucleaire noodsituatie: Geruststellen bij neveneffecten

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? UW ROL ALS ZORGVERLENER Preventief informeren en adviseren. Stimuleer het afhalen van de tabletten voor iedereen binnen de noodplanningszones rond de sites en de kwetsbare groepen in de rest van het land. Bespreek het juiste gebruik van de tabletten (enkel na advies overheid, kwetsbare groepen, posologie,…) Informeer vooraf de patiënten die een contra-indicatie vertonen! In geval van nucleaire noodsituatie: Geruststellen bij neveneffecten Medische controle na inname van jodiumtabletten

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? TYPISCH BELGISCH België = beperkt tekort aan jodium in de voeding. (optimale inname van 100 à 150 µg per dag) Belangrijk omdat: Jodiumcaptatie in de schildklier 24 uur na het toedienen van een opspoorbare dosis radioactief jodium: 20% bij dagelijkse inname van 250 microgram jodium 60% bij dagelijkse inname van 60 microgram jodium

WAT DOEN JODIUMTABLETTEN ? TYPISCH BELGISCH België = beperkt tekort aan jodium in de voeding. (optimale inname van 100 à 150 µg per dag) Belangrijk omdat: jodiumcaptatie in de schildklier 24 uur na het toedienen van een opspoorbare dosis radioactief jodium: 20% bij dagelijkse inname van 250 microgram jodium 60% bij dagelijkse inname van 60 microgram jodium voldoende aanbod alimentair jodium kleinere kans op schildklieraandoeningen, inclusief schildklierkanker

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? Kwetsbare doelgroepen: Kinderen Zwangere vrouwen Vrouwen die borstvoeding geven Dosering van jodiumtabletten Hoe jodiumtabletten innemen? Volwassenen ouder dan 40 jaar Uitzonderlijke omstandigheden TE ONTHOUDEN!

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? KINDEREN = KWETSBARE DOELGROEP Leeftijd bij blootstelling aan radio-jodium = belangrijke risicofactor voor inductie schildklierkanker. Hoe jonger, hoe meer kans Voorbeeld : Vergelijking van: Incidentie schildklierkanker bij kinderen in Engeland (= te verwachtten incidentie ZONDER blootstelling aan radioactief jodium) Incidentie schildklierkanker bij kinderen in Wit-Rusland (= de geobserveerde incidentie MET blootstelling aan radioactief jodium).

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? KINDEREN = KWETSBARE DOELGROEP De verhoging in risico op schildklierkanker na blootstelling aan radioactief jodium (door Tsjernobyl accident) wordt getoond. De groepen zijn ingedeeld op basis van de leeftijd bij blootstelling. De risicoverhoging is het meest uitgesproken bij jonge kinderen.

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? ZWANGERE VROUWEN = KWETSBARE DOELGROEP Eerste trimester: De opname van jodium in de maternale schildklier is verhoogd in vergelijking met niet-zwangere leeftijdsgenoten. Vanaf tweede trimester: De schildklier van de foetus neemt in stijgende mate jodium op. Inname jodium tabletten ter bescherming van de moeder en de foetus!

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VROUWEN DIE BORSTVOEDING GEVEN = KWETSBARE DOELGROEP Jodium wordt actief getransporteerd naar de moedermelk. Ten gevolge van de inname van de tabletten stabiel jodium door de moeder zal: de overdracht van radioactief jodium naar de melk deels worden voorkomen. de verhoging van het risico op maternale schildklier- en borstkanker sterk worden beperkt. De zuigeling moet ook eigen dosis stabiel jodium innemen door deze op te lossen in melk!

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VROUWEN DIE BORSTVOEDING GEVEN = KWETSBARE DOELGROEP Inname stabiel jodium door moeder en kind: Opslag van radioactief jodium bij MOEDER en KIND wordt verhinderd. Borstvoeding mag doorgaan.

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? DOSERING Tot 1 maand: Eénmaal ¼de tablet, opgelost in melk/water. 1 maand tot 3 jaar: Eénmaal ½de tablet, opgelost in melk/water. 3 tot 12 jaar: Eénmaal 1 tablet, opgelost in water.

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? DOSERING 12 tot 40 jaar Eénmaal 2 tabletten, opgelost in water Zwangere en lacterende vrouwen (alle leeftijden): Eénmaal 2 tabletten, opgelost in water.

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? HOE INNEMEN

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VOLWASSENEN OUDER DAN 40 JAAR De kans op bijwerkingen stijgt met de leeftijd. Zo wordt de kans op hyperthyroïdie door jodiuminname groter. De verhoging van het risico op het ontwikkelen van schildklierkanker is zeer laag bij blootstelling aan radioactief jodium na 40jarige leeftijd. Beperkt voordeel door inname tabletten Stijgende leeftijd = kleiner risico voor kanker= Voordelen tgv inname stabiel jodium worden ‘lichter’ Stijgende leeftijd = Stijgende kans op bijwerking = Nadelen tgv inname stabiel jodium worden ‘zwaarder’

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VOLWASSENEN OUDER DAN 40 JAAR Als huisarts bent u goed geplaatst om individueel medisch advies te leveren. Daarom raadt men het publiek aan om preventief te informeren bij de huisarts of zij de tabletten mogen innemen als de overheid dit adviseert. i Stijgende leeftijd = kleiner risico voor kanker= Voordelen tgv inname stabiel jodium worden ‘lichter’ Stijgende leeftijd = Stijgende kans op bijwerking = Nadelen tgv inname stabiel jodium worden ‘zwaarder’

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VOLWASSENEN OUDER DAN 40 JAAR Hoe kan men screening in de praktijk uitvoeren? Advies HGR nr. 9275 (nucleaire ongevallen, leefmilieu en gezondheid in het post-Fukushima tijdperk - Deel: Bescherming van de schildklier) Ultrasonografische screening is zeer gevoelig te vatbaar voor grote aantallen vals positieven systematische palpatie van de schildklier bij raadplegingen en TSH-controle bij eventuele (jaarlijkse) check-up.

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VOLWASSENEN OUDER DAN 40 JAAR Het relatief risico op schildklierkanker na blootstelling aan radioactief I. Het relatief risico op bijwerkingen na inname van stabiel jodium. Kans op hypothyroïdie bij de foetus en pasgeborenen (Wolff-Chaikoff-effect). Kans op hyperthyroïdie bij oudere volwassenen en eventueel thyreotoxische crisis, met secundair risico op ernstige coronaire/cardiale complicaties.

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VOLWASSENEN OUDER DAN 40 JAAR Balans van de voordelen en nadelen verbonden aan de inname van jodiumtabletten komt meestal in evenwicht rond de leeftijd van 40 jaar

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VOLWASSENEN OUDER DAN 40 JAAR Bij een hogere schildklierdosis (= een hoger risico op het ontwikkelen van schildklierkanker) kan deze leeftijdsgrens verschuiven

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? VOLWASSENEN OUDER DAN 40 JAAR Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, ouder dan 40 jaar. Voor het persoonlijk medisch advies houdt de arts rekening met: Het risico voor de baby ten gevolge van de blootstelling (schildklierkanker). Het risico voor de moeder ten gevolge van de blootstelling (schildklierkanker en borstkanker voor lacterende vrouwen). De kans op bijwerkingen voor de moeder ten gevolge van de tabletinname.

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? IN UITZONDERLIJKE OMSTANDIGHEDEN 1. Kan een zeer hoge schildklierdosis gehele of gedeeltelijke ablatie veroorzaken (deterministisch effect). De overheid adviseert inname stabiel jodium voor iedereen, ook volwassenen boven 40 jaar. Informeer patiënten vooraf in geval van contra-indicaties! 2. Kan het risico op een belangrijke blootstelling aan radioactief jodium langer dan 24 uur aanhouden De overheid adviseert om een volgende dosis in te nemen die kleiner kan zijn dan de initiële dosis. Voor pasgeborenen, zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven is een herhaalde inname te vermijden.

WIE NEEMT JODIUMTABLETTEN IN ? TE ONTHOUDEN Het tijdstip van inname beïnvloedt de efficiëntie van de bescherming. De geschatte schildklierdosis kan bepalen welke bevolkingsgroepen tabletten moeten innemen. Standaard éénmalige inname van de tabletten. Zeer uitzonderlijk: inname volgende, eventueel lagere dosis. Kijk naar de TV & sociale media, luister naar de radio en wacht op aanbevelingen van de overheid vooraleer de tabletten in te nemen.

www.nucleairrisico.be - nuclear@health.belgium.be

www.nucleairrisico.be - nuclear@health.belgium.be E-learning artsen (ontwikkeld door de wetenschappelijke huisartsenverenigingen Domus Medica) Bijsluiter KI tabletten FAQ, specifiek voor zorgverleners Wetenschappelijke publicatie ‘Kernongevallen en bescherming van de schildklier met stabiel jodium’ Advies HGR nr. 9275: Nucleaire ongevallen, leefmilieu en gezondheid in het post-Fukushima tijdperk - Deel: Bescherming van de schildklier.