27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars.

Presentatie over: "27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars."— Transcript van de presentatie:

1 Sanifer bv, Gerard Kars

2 Straling en zwangerschap
over mogelijke risico’s van ioniserende straling voor de ongeboren vrucht van werkneemsters en patiënten Sanifer bv, Gerard Kars

3 wordt nooit vrijwillig blootgesteld
Het ongeboren kind : wordt nooit vrijwillig blootgesteld bevat veel sneldelende cellen, is daarom erg stralingsgevoelig kan, evenals bij volwassenen, zowel deterministische als stochastische stralingseffecten ondervinden Sanifer bv, Gerard Kars

4 Deterministische effecten
letale effecten, vrucht is niet levensvatbaar of overlijdt perinataal misvormingen, door blootstelling in de ontwikkelingsfase van een orgaan groeistoornissen (zonder misvormingen) vooral door blootstelling in een later stadium Sanifer bv, Gerard Kars

5 Relevante fasen pre- en postnataal
pre-implantatiefase vanaf conceptie één tot twee weken orgaanontwikkeling van twee tot acht weken fase na organogenese van acht tot vijftien weken groeifase periode tot geboorte borstvoeding Sanifer bv, Gerard Kars

6 Pre-implantatiefase (gegevens vanuit dierexperimenten)
Twee mogelijkheden (“alles of niets”) prenatale sterfte, drempeldosis 50 mGy, risicogetal /mSv ongestoorde ontwikkeling Sanifer bv, Gerard Kars

7 Bij mens zelden (Japan, Chernobyl)
Orgaanontwikkeling Misvormingen inwendige organen, skelet, ogen, CZS drempeldosis mGy, risicogetal /mSv Bij mens zelden (Japan, Chernobyl) Sanifer bv, Gerard Kars

8 Sanifer bv, Gerard Kars

9 Misvormingen bij 2 Gy (muis en mens)
Sanifer bv, Gerard Kars

10 minder gevoelig voor misvormingen
8e tot 15e week en daarna minder gevoelig voor misvormingen ontwikkeling grote hersenen, kans op mentale retardatie /mSv; afname IQ 30 punten/Gy week 16 tot 25: idem; risicogetal /mSv overige groeistoornissen, zoals laag geboortegewicht Sanifer bv, Gerard Kars

11 Sanifer bv, Gerard Kars

12 Dosis-responsrelatie voor mentale retardatie
Sanifer bv, Gerard Kars

13 Stochastische effecten
maligniteiten “jeugdkanker” en leukemie op kinderleeftijd geen drempeldosis risicogetal tussen en /mSv voor gehele leven 10 -4/mSv genetische effecten risicogetal 10 -5/mSv (“natuurlijk” 1 à 3%) Sanifer bv, Gerard Kars

14 Overzicht: Sanifer bv, Gerard Kars

15 Dosislimieten voor de foetus drastisch verlaagd:
vóór 2001: 5 mSv gedurende de zwangerschap na 2001: 1 mSv gedurende de zwangerschap Sanifer bv, Gerard Kars

16 Borstvoeding: geen handelingen waarbij een “meer dan gering risico bestaat op inwendige besmettingen” Sanifer bv, Gerard Kars

17 Borstvoeding: “meer dan gering risico” Dus risico-inventarisatie nodig
Sanifer bv, Gerard Kars

18 Voorstel beleid bij zwangerschap:
bij zwangerschapswens geen maatregelen (eventueel test) dringend advies: zwangerschap zo spoedig mogelijk melden reële voorlichting over risico’s voor de ongeboren vrucht heldere voorschriften over toegestane werkzaamheden bij zwangerschap Sanifer bv, Gerard Kars

19 radiodiagnostiek: niet aan de tafel dus alleen achter loodglas
Voorbeelden van werkzaamheden die bij voorkeur niet door zwangeren moeten worden verricht, tenzij op basis van een risico-inventarisatie: radiodiagnostiek: niet aan de tafel dus alleen achter loodglas nucleaire geneeskunde: niet in een B-lab; geen radiofarmaca toedienen; geen “stralende” patiënten verplegen radiotherapie: geen brachytherapiewerk geen avond- en nachtdiensten Sanifer bv, Gerard Kars

20 Onderzoeksresultaten bij divers radiologisch werk (Tijdschr
Onderzoeksresultaten bij divers radiologisch werk (Tijdschr. Bedrijfs-en Verzekeringsgen. nov. 2006) Sanifer bv, Gerard Kars

21 Andere risico’s voor de ongeboren vrucht
Sanifer bv, Gerard Kars

22 Radiodiagnostiek bij zwangeren
Rechtvaardiging is belangrijk eventueel zwangerschapstest “ten day rule” (niet betrouwbaar) Sanifer bv, Gerard Kars

23 Equivalente dosis in de ongeboren vrucht
Sanifer bv, Gerard Kars

24 Radiotherapie bij zwangeren
alleen in uitzonderlijke gevallen gerechtvaardigd dosis foetus neemt toe met de zwangerschapsduur Sanifer bv, Gerard Kars

25 Borstvoeding en nucleair geneeskundig onderzoek
Sanifer bv, Gerard Kars

26 Invloed blootstelling vader op perinatale sterfte (The Lancet 1999)
Sanifer bv, Gerard Kars

27 2003: Sanifer bv, Gerard Kars

28 Onderzoek onder piloten:
Sanifer bv, Gerard Kars

29 Afbreken van de zwangerschap na mogelijke blootstelling?
altijd rekening houden met religieuze, ethische en psychologische aspecten! gegevens bewaren voor event. dosisschatting laagste drempeldosis misvormingen: 50 mGy (dierproeven) onder 100 mGy mentale retardatie niet meetbaar grove vuistregel: boven 100 mGy in foetus (afhankelijk van periode) eventueel overleg over afbreken zwangerschap Sanifer bv, Gerard Kars

30 Artsen overschatten vaak de risico’s:
Sanifer bv, Gerard Kars

31 Sanifer bv, Gerard Kars

32 Sanifer bv, Gerard Kars