Levertesten x 2, x 3...? Wie biedt meer ? Veronique Verdonck Levertesten x 2, x 3...? Wie biedt meer ?

Bij vermoeden van leverziekte: Labo met hemato, transaminasen, Alkalische fosfatasen, yGT en albumine Een verdere diagnose is nodig Langdurige verhoging ( > 3m) Klinische symptomen > 2 x normaalwaarde Anamnese + klinisch onderzoek + beeldvorming Vergeet niet : suplementen,reizen,transfusie, werkomstandigheden Extrahepatische manifestaties

Lever “functie “ testen Meten van beschadiging ALT, AST,Alk. Fosf.,yGT, LDH Leverfunctie Albumine, INR metabolisme Bilirubine Ernst leverfalen, mortaliteit Plaatjes, Creatinine,PT,INR

Transaminasen ALT( GPT) Hoogste concentratie in levercellen; cytoplasma Schade aan 1 g leverweefsel veroorzaakt een significante stijging in Serum ALT activiteit, half - waardetijd 47 h Sensitiviteit en specificiteit voor de detectie van leverziekte is ~ 83% Ast ( GOT) Lever, hartspier, skeletale spier, nier, hersenen, pancreas, long, leucocyten, erythrocyten Minder sensitief en specifiek dan ALT voor leverpathologie, half-waardetijd 17h AST /ALT ratio’s: ALT meestal hoger dan AST, behalve bij mitochondriale schade ( ethyl) Bij toenemende fibrose stijgt AST , een “ flip” AST/ALT > 1 betekent in 80 % een cirrose Indien AST 5 maal hoger dan ALT en ALT normaal : geen leveraandoening

Stel ALT is verhoogd Bij ALT < 1,5 maal de ref.Waarde Zonder levergebonden klachten: Herhalen na 1 à 3 maanden Indien opnieuw verhoogd : anti- HCV en HBSag Mét levergebonden klachten of risico op HBV of HCV: bepaal onmiddellijk anti-HCV en HBSag Meestal NAFLD/ NASH, medicamenteus

Bij ALT van 1,5 tot 5 maal ref waarde - Acuut en risico op HAV: IgM-anti-HAV,maar ook CMV, EBV, HEV - en risico op HBV: HBSAg => stel - => anti-HB-c - en risico op HCV: anti-HCV Is deze neg én kans op acute infectie : bepaal HCV-RNA - en inname van hepatotoxische medicatie, niet stijgend en onder 3 tot 5x normaalwaarde : niet stoppen en monitoring of evt. dosisreduktie. - en hemochromatose: bepaal % transferrinesaturatie en ferritine op nuchter bloedstaal - AI screening bij chronische verhoging van verschillende maanden

Bij ALT > 5 maal de referentiewaarde Bij toxische medicatie : indien stijgend en ook bilirubinetoename : stop medicatie Bepaal IgM-anti-HAV, anti-HCV en HBSag, HEV Is serologie normaal: Bepaal HCV RNA bij risico op acute hepatitis C infectie Bepaal CMV en EBV serologie Immunologisch screening, vooral AI hepatitis

AA Alkalische fosfatasen, yGT en LDH Alk. Fosfatase: In lever, bot, darm, nier, long, placenta, sommige ovarium- en longca Stijgt geisoleerd in derde trimester van zwangerschap, post-partum, tijdens groei, Paget γGT: Lever, galwegen, GB, pancreas, nier, milt, hart, hersenen en vesicula seminalis Gestegen waarde bij celregeneratie, beschadiging membranen, verhoogde synthese door medicatie ( anti-epileptica)+ alcohol Pover diagnostisch middel voor leverlijden, enkel in combinatie met Alk. Fosf. Gedaald bij oestrogeengebruik LDH: Enkel leverspecifiek indien sterk verhoogd, wijzend op hypoxie, acute toxische hepatitis,neoplasie

Niet specifiek/ niet cholestatisch yGT 100-300 Niet specifiek/ niet cholestatisch Beeldvorming: echo >500 Galwegobstructie AP>500 yGT > 500 beeldvorming Toxisch Enkel yGT > 500 Maligne infiltratie ? yGT > 1000 AP<500

Bacteriele cholangitis ? Ook gestegen bili, CRP , leucocytose AP gestegen yGT gestegen Bacteriele cholangitis ? Ook gestegen bili, CRP , leucocytose Galwegobstructie, Bili gestegen yGT nl Extrahepatische etiologie

Stollingsfactoren stolling ontstolling Vit K dependent II,VII,IX,X Prot C, Prot. S Vit K independent I,V,VIII Anti-Thrombine, Leiden F. PT meet tijd om prothrombine naar thrombine om te vormen en heeft factor VII nodig, Halfwaardetijd van factor VII is 6 h dus PT /INR is een meest gevoelige test bij acuut leverfalen

Bilirubine Afbraakprodukt van haem, ongeconjugeerde( indir.) bilirubine niet wateroplosbaar en gebonden aan albumine in circulatie. In hepatocyt wordt bilirubine geconjugeerd en wateroplosbaar , waarna uitgescheiden naar galwegen. Direct bilirubine gestegen Indirect bilirubine gestegen Acute of chronische beschadiging,hepatitis,cirrose, Verhoogde aanvoer van bili bij hemolyse of resorptie hematoom Cholestatisch leverlijden, intra- en extrahepatisch ( obstructief) Verminderde conjugatie: Crigler-Najjar en Gilbert Verminderde secretie in galweg:Rotor, Dubin-Johnson

Niet levertesten om leverfunctie te beoordelen bij chronisch leverlijden PLAATJES : Verminderen bij progressie van fibrose en cirrose door daling thrombopoetine produktie en portale hypertensie met hypersplenisme Plaatjes onder 150.000 suggestief, < 100.000 diagnostisch Serum Creatinine: Bij gevorderde cirrose belangrijk, onderdeel van MELD score predictief voor mortaliteit in 30 dagen.

TAKE HOME MESSAGES Verstoorde levertesten : verdere diagnose Langer dan 3m verstoord klinische symptomen > 2 x normaalwaarde TA levercelbeschadiging , Cave > 5x normaalwaarde AF en yGT: cholestase, maar enkel in combinatie met elkaar Albumine, plaatjes, PT/INR parameters voor residuele leverfunctie