STAATSSTEUN & SOCIAAL-CULTUREEL WERK  - Verenigingen en de impact van Europa - De Europese staatssteunregelgeving   Verenigde Verenigingen in samenwerking met vleva 30 september 2016

Sociaal-culturele sector: een raar beestje…? 130-tal organisaties actief in het middenveld kleintjes en grote gevestigde waarden en jonge vernieuwers rond verschillende thema’s met diverse doelgroepen verenigingen, vormingsinstellingen, bewegingen….

Maakt het plantaardig

Sociaal-culturele organisaties streven gemeenschapsvorming na komen op voor positieve maatschappelijke veranderingen hebben een origineel educatief aanbod hebben een culturele functie informeren en sensibiliseren werken lokaal, regionaal of nationaal zijn bouwstenen voor de samenleving… overstijgen individueel belang en richten de blikken op algemeen belang

Vlaanderen: sociaal-cultureel werk = culturele speler → binnen beleidsdomein Cultuur een volwaardige sector naast podiumkunsten, kunsten en erfgoedsector, amateurskunsten, enz… → 130 sociaal-culturele organisaties worden vanuit het budget Cultuur gesubsidieerd → Decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk voldoen aan de erkenningsvoorwaarden 5-jarig beleidsplan werd positief beoordeeld jaarlijkse rapportage over wat ze realiseren en met welke middelen.

Financiering van de sociaal-culturele sector… Enerzijds… Subsidies  dekken de financiële behoeften van deze organisaties niet vormen wel een structurele basis overblijvende financiële gat (vaak + 50%) wordt gevuld met eigen inkomsten Anderzijds… Minister van Cultuur promoot volop het gebruik van alternatieve financieringsmogelijkheden  organisaties moeten meer ondernemerschap aan de dag leggen samenwerken met de bedrijfswereld verdienmodellen ontwikkelen, enz

En wat zien we gebeuren…? Organisaties zijn ondernemend en creatief…. Ontwikkelen economische activiteiten

Een ‘…tripel’ met naam die verwijst naar de organisatie

Ecologische zadenverkoop…

Maar… organisaties die verdienmodellen ontwikkelen in de lijn van hun missie krijgen een hoera van de minister van Cultuur maar kunnen worden aangeklaagd voor onrechtmatig gebruik van staatssteun door concurrenten op de markt

EUROPA verenigingen zijn ook ondernemingen! Onderneming = elke eenheid die een economische activiteit uitoefent, ongeacht haar rechtsvorm en de wijze waarop zij wordt gefinancierd (ook vzw’s dus). Economische activiteit: iedere activiteit die erin bestaat goederen/diensten op een markt aan te bieden (bijv. Verhuren en herstellen van fietsen, kinderopvang, filmproductie,…) EU laat onder bepaalde voorwaarden uitzonderingen toe op de staatssteunregeling, voor ondernemingen die een economische activiteit uitoefenen.

Als er sprake is van staatssteun …. …. oplossing kan zijn om de subsidies ‘staatssteunproof’ te maken. Staatssteun is enkel toegelaten mits goedkeuring door Europese Commissie Europese Commissie kan staatssteun op meerdere wijzen goedkeuren 1. DAEB-besluit 2. Algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV) 3. Individuele goedkeuring ogv richtsnoeren/kaderregelingen M.a.w. als Vlaanderen van Europa de goedkeuring krijgt dat de verleende subsidies verantwoord (niet marktverstorend) zijn is er al heel wat opgelost…

EU → aantal steuncategorieën worden als verantwoorde staatssteun gezien o.a.: Steun voor cultuur en instandhouding van het erfgoed (VWEU-VERDRAG BETREFFENDE DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE) bepaalde categorieën steun worden op grond van de art.107 en 108 van het Verdrag met de interne markt verenigbaar verklaard (VERORDENING EU Nr. 651/2014 VAN DE COMMISSIE van 17 juni 2014)

Steun voor cultuur en instandhouding van het erfgoed Artikel 53: Steun voor cultuur en instandhouding van het erfgoed Steun voor cultuur en instandhouding van het erfgoed is verenigbaar met de interne markt in de zin van art. 107, lid 3, van het Verdrag en is van de aanmeldingsverplichting van art. 108, lid 3, van het Verdrag vrijgesteld, mits de in dit artikel en in hoofdstuk I vastgestelde voorwaarden zijn vervuld.

De steun wordt toegekend voor volgende culturele doelstellingen & activiteiten: musea, archieven, bibliotheken, kunstencentra en cultuurcentra of artistieke of culturele locaties, theaters, operahuizen, concerthallen, andere live-performance- organisaties, cinematografische erfgoedinstellingen, en andere vergelijkbare artistieke en culturele infrastructuurvoorzieningen, organisaties en instellingen; b) materieel erfgoed, waaronder alle vormen van roerend of onroerend cultureel erfgoed en archeologische sites, monumenten, historische locaties en gebouwen; natuurerfgoed met een rechtstreekse band met cultuurerfgoed of indien dit door de bevoegde overheidsinstanties van een lidstaat formeel is erkend als cultuur- of natuurerfgoed; c) immaterieel erfgoed in welke vorm ook, met inbegrip van volksgebruiken en ambachten;

d) kunst- of culturele evenementen en performances, festivals, tentoonstellingen en andere vergelijkbare culturele activiteiten; e) culturele en artistieke educatie alsmede de bewustmaking van het belang van de bescherming en bevordering van de diversiteit van cultuuruitingen via educatieve programma's en bewustmakingscampagnes voor het grote publiek, onder meer d.m.v. nieuwe technologieën; f) schrijven, uitgeven, productie, distributie, digitalisering en publiceren van muziek en literatuur, met inbegrip van vertalingen.

Voor deze uitzonderingscategoriën kan een AGVV aangevraagd worden. Algemene Groepsvrijstellingsverordening Met ingang van 1 juli 2014 is het voor decentrale overheden mogelijk geworden om steun voor cultuur en de instandhouding van cultureel erfgoed te verlenen zonder dat deze eerst bij de Europese Commissie moet worden aangemeld (Art.53 AGVV). Indien van de AGVV gebruik wordt gemaakt, kan met een kennisgeving worden volstaan. DUS: Staatssteun is automatisch toegelaten -> geen aanmeldingsplicht bij Europese Commissie

Voorwaarden voor Algemene groepsvrijstellingsverordening Toepassingsgebied: o.a. • Regionale steun • Kmo-steun • Steun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie • Opleidingssteun • Steun ten behoeve van (uiterst) kwetsbare werknemers en werknemers met een handicap • Steun voor milieubescherming • Steun voor cultuur en instandhouding van het erfgoed • Steun voor sportinfrastructuur en multifunctionele recreatieve infrastructuur • Steun voor lokale infrastructuurvoorzieningen

Sociaal-cultureel werk… What did you say? Probleem ! EU definitie van Cultuur = veel enger dan wat in Vlaanderen het beleidsdomein Cultuur omvat. Sociaal-cultureel werk is in Europa een grote ‘onbekende’.

Vraag Maak subsidies voor sociaal-cultureel werk ‘staatssteunproof’ dring aan op een AGVV Verdedig bij de EU, het sociaal-cultureel werk, als volwaardig onderdeel van Cultuur Daar zijn genoeg argumenten voor!

Uit het Verdrag van Lissabon volgt dat de Europese Unie de rijke verscheidenheid van cultuur en taal in de Unie eerbiedigt en toeziet op de instandhouding en de ontwikkeling van het Europese culturele erfgoed. Artikel 167 VWEU Op grond van art.167, lid 1, VWEU: dient de Unie bij te dragen tot ‘de ontplooiing van de culturen van de lidstaten onder eerbiediging van de nationale en regionale verscheidenheid van die culturen, maar tegelijk ook de nadruk leggend op het gemeenschappelijk cultureel erfgoed’ Uit art.167, lid 4, VWEU volgt dat de Unie bij haar optreden (…) rekening houdt met de culturele aspecten, met name om de culturele verscheidenheid te eerbiedigen en te bevorderen. Enz…

Goed om weten… Voorstel van de EU Commissie (2016): …om bepaalde investeringssteun voor havens en luchthavens op te nemen in de AGVV-regeling Doel : administratieve last verminderen Argumentatie: is in lijn met EU doelstelling om investeringen te stimuleren die groei en jobcreatie stimuleren

“Social Cultural Work : Een recent Europees onderzoek in de cultuursector heeft ‘uiteindelijk’ de sociaal-culturele sector mee opgenomen als deelsector binnen het culturele veld… met volgende definitie… “Social Cultural Work : education, community building and social activism through cultural participation”