Warmtepompen in de IJmond Th. van Son adviseur ruimtelijke ontwikkeling Milieudienst IJmond

Milieudienst IJmond Vanaf 1999 Gemeenschappelijke Milieuafdeling van de gemeenten Beverwijk, Heemskerk, Velsen en Uitgeest (Wgr) 11 Contractgemeenten Beleidsvoorbereiding en uitvoering (WM) Formatie 60 fte Begroting 3.2 miljoen euro

Inhoud presentatie Twee voorbeelden implementatie warmtepompen Succes en faalfactoren toepassing warmtepompen in projecten Discussie

Lokaties warmtepompproject Vinex-locatie Broekpolder (UITGEBREID) 3000 woningen 160 ha samenwerking tussen twee gemeenten Beverwijk en Heemskerk Duurzaam bedrijventerrein De Trompet (KORT) 10 ha kleinschalige bedrijvigheid (industrie cat 1,2,3) periode 1995 – heden

Ontwikkeling Broekpolder vanaf 1990 1990 verkenning en structuurschets 1994 structuurvisie 1995 bestuursconvenant 1995 concept-ontwerp bestemmingsplan 1997 stedenbouwkundig programma van eisen 1998 bidboeken marktpartijen september 1999 samenwerkingsovereenkomst (SOK) Amstelland-Heijmans 2000 start realisatie Vanaf 1990 zijn er veel documenten opgesteld zowel met een wettelijke als facultatieve status om de ontwikkeling van de Broekpolder mogelijk te maken. Beeld kwaliteitsplan en Milieueffectanalyse ontbreken nog op dit overzicht. Ook veel verkeersstudies uitgevoerd. Andere onderdelen van het bestemmingsplan: veiligheidszones, cumulatie van milieucomponenten. Er is een bestuursconvenant afgesloten omdat de Broekpolder in een samenwerkingsverband van de gemeenten Beverwijk en Heemskerk wordt ontwikkeld.

1995 bestuursconvenant Algemene ambitie geformuleerd m.b.t. duurzaamheid en energie Gemeente Beverwijk/Heemskerk zetten zich in voor efficiënte energievoorziening, waarbij besparing op fossiele brandstoffen Reductie van CO2-uitstoot Lage kosten voor de consument voorop staan Oordeel: oké

Energie-onderzoeken Beleidsstudie energievoorziening Broekpolder (juli 1997) Studie naar toepassing van warmtepompen voor de woonwijk Broekpolder (juni 1997) Toepassing van warmtepompen en lage temperatuur warmtedistributie voor energiezuinige woningen in de Broekpolder (juli 1997) Tijd en inspanning noodzakelijk

1997 stedenbouwkundig programma van eisen alle woningen met ambitie van 150 punten op Maatlat Duurzame Woningbouw aanscherping epc tot gemiddeld 0,8 energievoorziening wijk combinatie Wkk en 200 woningen met warmtepompen met Gasunie mogelijkheden toepassing van restwarmte van het gascompressorstation voor volgende bouwfasen gebruik maken van de ervaringen in de eerste bouwfase Oordeel: oké

1998 bidboeken marktpartijen 5 offertes Uiteindelijk keuze ontwikkelaar op basis van financiële argumenten resultaat: ontwikkelaar met weinig ambitie en zwak kloppend milieuhart Afweging: milieu vs. exploitatie (economie) Oordeel: niet oké, want grote kans op ambitie erosie

september 1999 samenwerkingsovereenkomst (SOK) ontwikkelaar Epc van de woningen van circa 0,85 realiseren van 95 punten op de Maatlat toepassing gebalanceerd ventilatiesysteem met warmteterugwinning positieve grondhouding tegenover de mogelijke plaatsing van zonneboilers opstarten van een demonstratieproject voor het toepassen van warmtepompen in 200 woningen evaluatie van het project warmtepompen voor de volgende bouwfasen Oordeel: weer beetje oké

Activiteiten vỏỏr start realisatie Welke wijk? Zoeken energiebedrijf Keuze energiebedrijf: Remu opstellen overeenkomst warmtelevering financiële afspraken Remu-ontwikkelaar-gemeente technische afspraken Remu-ontwikkelaar-gemeente toepassing nmda onrendabele top

2000 start realisatie Ambitie-erosie Toepassing warmtepompen in latere bouwfase 2002 Duurder dan gedacht (demonstratieproject) 103 i.p.v. 200 woningen Epc gemiddeld 0.1 hoger Discussiepunt: warmtepomp vs dikte schil Oordeel: beetje oké

Overige woningen Geen warmtepompen Realisatie van 95 punten op de Maatlat Epc van 0,87 -0,93 (circa 0,85) alle woningen worden voorzien van een gebalanceerd ventilatiesysteem met warmteterugwinning realisatie van circa 100 zonneboilers (tuinzijde) Oordeel: beetje oké

Oorzaken ambitie erosie Toepassing warmtepompen was nieuw, zoekproces Altijd sprake van onrendabele top Beperkt instrumentarium afspraken resultante van onderhandelingsproces milieu is één van de bestuurlijke wegingsfactoren bij selectie ontwikkelaar marktontwikkelingen (economische teruggang) vervallen subsidieregelingen Beperkt wettelijk kader (stimulering) Bij afspraken: inbouwen mogelijkheid aanpassing ambitie

Ontwikkeling Trompet 1996 Nota van uitgangspunten 1997 Visie op duurzame ontwikkeling 1998 Structuurvisie 1999 Beeldmilieukwaliteitsplan 1999 Bestemmingsplan De Trompet 1999 Ontwikkelingsstrategie 1997-2000 onderzoeken naar toepassing duurzame energie

Nota van uitgangspunten “Duurzame ontwikkeling moet leiden tot een bedrijventerrein met een duurzaam karakter” Oordeel: oké

Visie duurzame ontwikkeling Ambitie: energie in herkenbare doelstelling Reductie CO2 uitstoot met 40% !! (1995) waarvan 15 % door bouwkundige maatregelen 25% door energieconcept, waarvan 10% aandeel duurzame energie Oordeel: heel oké

Niet meer dan anders principe Bedrijven niet duurder uit met warmtepompen in vergelijking met HR variant met gas Niet alleen jaarlijkse exploitatielasten maar ook op extra investeringen aan het gebouw (epc 1,4) Sommetjes gemaakt met referentiegebouw

Zoektocht naar exploitant Wie wil investeren, beheren én risico dragen in warmtepompproject (onrendabele top, nmda) Aparte voorstellen ENW en GMK op basis van afspraken Onafhankelijk onderzoek naar haalbaarheid Keuze Stuurgroep voor warmtepompvariant: heel oké Passeren van lokale energiebedrijven en zoeken naar extern energiebedrijf Resultaat: contract met Remu stagnatie in project

Rol en verantwoordelijkheid energiebedrijf zijn anders Energiebedrijven sterk in ontwikkeling Het moet Anders (40%) Pro-actieve rol (meedenken) Geen wetgeving (warmtenet) gecompliceerder traject

Samenwerkingsovereenkomst met één marktpartij Bereidheid ontwikkelaar tot resultaatverplichting Stringente toepassing duurzaam bouwenafspraken Een duurzaam energiesysteem (epc 1,4 als ambitie) Reductie CO2 uitstoot van 40% In 1999 ondertekening grondexploitatie-overeenkomst door gemeente en consortium van lokale ontwikkelaars (Kennemer Bouwgroep)

Succesfactoren realisatie ambitie Bestuur heeft rug recht gehouden Je moet het willen (bestuur + integrale ambtelijke apparaat) Tijdsgeest (“milieu was in”) en economische klimaat was goed Bestuur wil kwaliteit (architectuur, openbare ruimte én duurzaamheid) Goede ambtelijke ondersteuning in menskracht en middelen Technisch goed haalbaar`concept Creativiteit (financieel, technisch, proces)

Conclusies twee projecten Start met heldere formulering in beleidsdocumenten Neem bestuurder mee Invloed van het rijksbeleid (doorwerking) sterk van invloed op projecten Tijdgeest heeft invloed Beleid niet noodzakelijk, gewoon willen Rendement versus inspanning Nodigt niet uit tot herhaling, actoren zijn duurzaamheidsmoe Bestuurder is trots