Motivatie September 2011 Yvonne Rijns

Spoorboekje Motivatie sleutel tot verbeteren prestaties? (Kort) historisch overzicht motivatietheorieën Begrip ontrafelen Beïnvloeding van motivatie? Sleutelinzichten Een testje Bronnen

Ranking the stars ? Cooperative learning Socio-economic status Motivation on learning Feedback Direct instruction Competitive learning Self-concept on achievement Teacher-student relationships Reducing anxiety Teacher positive expectations Goals - challenging

Teachers positive expectations 635 .37 Self-concept on achievement 324 Competitive learning 831 .24 Reducing anxiety 69 .30 Teachers positive expectations 635 .37 Self-concept on achievement 324 .43 Motivation on learning 332 .48 Cooperative learning 2285 .49 Goals-challenging 454 .56 Socio-economic status 499 .57 Direct instruction 304 .59 Teacher-student relationships 229 .72 Feedback 1276 John Hattie Visible Learning Lab University of Auckland New Zealand EARLI 2007

Een klein historisch overzicht ’50-’60 McClelland, Atkinson, Bruner: prestatiemotivatie, persoonseigenschappen, intrinsieke-extrinsieke motivatie ’70-’80 Weiner, Heckhausen, Bergen: attributie verwachtingen, emotionele reacties, inzet, mate van hulp zoeken ’80-’90 Nichols & Dweck, Boekaerts, Bergen: perceptie situatie, actuele doelen, doeloriëntatie vakbeleving, situatiebeleving, zelfbeeld, motivationele overtuigingen denken, handelen, gevoelens ‘06 Hidi & Renniger: cognitie én emotie, individueel én sociaal, externe motivatie, interesse ontwikkeling, context ‘10 COOL: jongens/meisjes, persoonlijkheid

Attributie Intern Extern stabiel variabel concentratie inzet/ aanpak oordeel docent hulp van anderen aanleg ‘mood’ vak-inhoud/taak toeval/ pech

Attributiestijl  schools zelfbeeld + / - = self-concept on achievement (0.43) * succesgeoriënteerd realistische doelen toenaderingsgedrag succes  interne factoren falen  externe/variabele factoren positieve verwachtingen * mislukkinggeoriënteerd onrealistische doelen vermijdingsgedrag/copinggedrag succes  externe/variable factoren falen  interne/stabiele factoren negatieve verwachtingen

Doeloriëntatie = goals-challenging (0.56) Klassenklimaat en taken leergeoriënteerd/taakgericht/masterylearning Kenmerken׃ - fouten maken hoort bij leren - tot beheersing komen/voortgang boeken - plezier en ‘vrijheid’ - procesgerichte feedback - aandacht voor leerstrategieën Effecten׃ - durven inzet te tonen, fouten te maken - durven uitdagingen aan

óf klassenklimaat en taken prestatiegeoriënteerd/performance Kenmerken - hoge cijfers willen halen - bezig met zelfbeeld en groepsstatus - prestaties leveren - veel sociale vergelijking Effecten׃ - verbloemen inzet, fouten - leren onvoldoende van fouten - vermijden complexe taken - competitieve sfeer

Vakbeleving 4 aspecten: plezier, nut/relevantie, moeilijkheid, inzet/interesse Interpersoonlijk - instructiegedrag = teacher-student relationships (0.72) helpend, begrijpend, duidelijk → plezier +, inzet + - onzeker, ontevreden, corrigerend→ plezier –, inzet – - vriendelijk, duidelijk → plezier +, inzet +, nut/relevantie +

= self-concept on achievement (0.43) ervaringen succes/falen vergelijken - feedback/gedrag docent attributie leerling

Teachers positive expectations (0.30) Positieve aandacht, warmer ‘emotioneel’ klimaat Input: meer uitgedaagd, vaker beurt, meer hulp Output: meer gelegenheid stellen vragen, geven antwoorden, meer geduld, meer hulp Meer en betere feedback

Beïnvloeding motivatie? Contextfactoren: Thuissituatie (o.a. sociaal economische situatie) Schoolkenmerken (w.o. sociaal etnische samenstelling) Samenstelling klas Peers Leerlingfactoren: Verwachtingen (locus of control, attributies, schools zelfbeeld) Doelen (extrinsiek  intrinsiek: competentie, autonomie, relatie) Welbevinden/rol van emoties (individueel: faalangst, sociaal: relatie klas en leerkracht) Motivationele overtuigingen Concurrentie andere terreinen Persoonlijkheid

Docentfactoren: - Realistische en attractieve taken (situationele interesse) - Product én procesgerichte feedback - Positieve verwachtingen - Realistische attributiestijl - Leer-/taak georiënteerd klassenklimaat - Positief klassenklimaat - BS/SB (interpersoonlijk) gedrag - Gelegenheid voor competentie (succes), autonomie en relatie.

Sleutelinzichten Motivatie is een complex samenspel tussen leerling-, docent en contextfactoren. Motivatie is vak- en situatiespecifiek. Motivatie is soms beperkt houdbaar. Ongunstige motivationele overtuigingen belemmeren het leren Aan motivatie zit een korte- én een langetermijnaspect Motivatie is voorwaarde én uitkomst van leren Externe motivatie is zo gek nog niet (mits….)

Bronnen: Anderman, E.M. & Anderman, L.H. (2010). Classroom motivation. COOL 5-18 Cohortonderzoek onderwijsloopbanen GION/CITO. (2010 ). In: Didaktief, 40, nr 6. Hattie, J. (EARLI 2007). Developing Potentials for Learning: Evidence, assessment, and progress. Hidi, S. & Renniger, K.A. (2006). The four-Phase model of interest development. In: Educational Psychologist, 41 (2), 111-127. Veen, I. van der & Peetsma, Th. (2009). Motivatie en leren. In: Wat is goed onderwijs’.