Omgaan met gevoelens

Gevoel is overal Je voelt iets tegenover de mensen met wie je te maken hebt. Je voelt iets bij de taken die je te doen hebt. Je voelt iets bij de dingen die gebeuren. Dat is privé zo, maar ook in de kerk, op het werk, bij het vrijwilligerswerk

Verschillende mensen Laag-gevoelige mensen; ze voelen weinig bij gebeurtenissen; voelen anderen niet aan. Mensen die op gevoelsniveau wel of niet makkelijk communiceren. Mensen die bang zijn greep te verliezen op gevoelens. Mensen die zich rustig of heftig uiten. Hooggevoelige mensen (HSP) bij wie alle prikkels hevig binnenkomen.

Verschillende gevoelens Lichamelijke gevoelens: seksuele gevoelens, verliefdheid, vermoeidheid, honger, dorst, slaap, pijn, enz. Psychische gevoelens, de vier belangrijkste zijn: Blij, Boos, Bang, Bedroefd. De overige zijn combinaties of varianten (bijv. schuldgevoel is boosheid op jezelf; schaamte is angst voor het oordeel van mensen)

Verschillende culturen Beschaving is het in goede banen leiden van het uiten van gevoelens. Dat kan tot onderdrukken van gevoelens leiden. In Azie uit je geen gevoelens tegenover je meerderen of uit je geen verdriet bij onbekenden. In het Westen wordt het uiten van gevoelens juist gestimuleerd (vooral sinds de Romantiek). Kinderen worden ermee opgevoed. Dat leidt soms tot gebrek aan beschaving.

Paard en ruiter Het verstand is de ruiter en het gevoel is het paard. Het paard moet niet opgesloten worden, maar goed geleid worden. Een prachtige illustratie hiervan is Ef. 4:26. Je mag boos worden, maar niet zondigen (een ander beschadigen met jouw boosheid). En de boosheid mag niet te lang duren.

Niet negeren! Mensen hebben de neiging hun negatieve gevoelens (bijv. pijn, boosheid, schuld) te onderdrukken. Ze schamen zich ervoor. Het onderdrukken van gevoelens kost veel energie en zorgt voor psychische onbalans. Het uiten van gevoelens en er goed mee omgaan schept juist orde in hart en hoofd (eventueel bij een pastor of therapeut).

Maak deze stappen Aanvaard jezelf (je er-zijn en je zo-zijn), neem jezelf serieus. Sluit aan bij wat je denkt of voelt. Communiceer daarover (dat is niet: drammen!) Deze drie punten hangen altijd samen, of het nu over verliefdheid of verdriet of enthousiasme of boosheid of schuldgevoel gaat.

Bij een negatief gevoel Durf ook dan te voelen wat je voelt. Vraag je af waar je gevoel vandaan komt (fout van de ander? Of ben je alleen maar zelf moe?). Welk positief verlangen zit er achter het negatieve gevoel? (Ik zou het fijn vinden als…) Doe er iets mee (communiceer!)

Het kan ook zo Iemand heeft een slecht cijfer gehaald of is teleurgesteld of heeft pijn. En dan? Aanbevolen: communiceer erover (al is dat vaak moeilijk, vooral als je ermee wacht). Wie dat niet doet vervalt vaak in Chagrijnigheid tegenover anderen (agressie) Of hij trekt zich stil in zichzelf terug (op zijn kamer!)

Samenhang Gevoelens komen niet uit de lucht vallen: Een Gebeurtenis roept Gedachten op en die roepen Gevoelens op en die brengen Gedrag voort. Dus als je je gedrag en gevoelens wilt hanteren, moet je soms ook anders over iets gaan denken.

Oude Testament In de bijbel staan verhalen van mensen die hun gevoelens uiten, positieve (bijv. Jakob tegenover Rachel) en negatieve (bijv. Saul tegenover David). De Psalmen zijn echte gevoelsliederen: de vier B’s zitten er allemaal in. We mogen gevoelens dus ook in gebed of zang tegenover God uiten. Erover zwijgen is zelfs een last (Ps. 32).

Nieuwe Testament De Here Jezus uit ook Zijn gevoelens zoals bewogenheid, boosheid, verdriet, angst. Paulus vraagt de Romeinen en Efeziers te veranderen in hun gemoed: het grensgebied van denken-willen-voelen (Rom. 12:2, Ef.4:23). Ook in ons gemoed moeten we Christus navolgen.

Let op! De geboden van God verhinderen niet het uiten van gevoelens maar plaatst het uiten ervan onder de oproep om lief te hebben. Je mag geen negatieve gevoelens bij anderen oproepen door jouw gedrag (bijv. Ef. 6, Col. 3:21). Uit nooit gevoelens uit wraakzucht altijd respectvol en misschien wel met humor.

Positieve gevoelens Vergeet niet het omgekeerde te doen: uit positieve gevoelens en toon waardering naar elkaar toe. Daaraan schort het in gezinnen, kerken en organisaties. Als je wilt leren je gevoelens te uiten, begin dan maar met de positieve!