KRITISCH DENKEN Evalueren van Bases © Kritisch Denken

Wat is een basis? Een basis is elke vorm van ondersteuning die niet zelf een reden is Een basis(vak) geeft informatie over de basis van een reden of bezwaar. Voorbeelden: Uitspraak Opvatting Deskundige Algemene Overtuiging Elke redenering is gebaseerd op bases hoewel de bases zelf vaak niet genoemd worden

Voorbeeld

Voorbeeld

Merk op dat het basisvak onmogelijk een redenvak onder zich kan hebben – het is ten slotte de basis of fundering voor een bewering.

Bases zijn geïdentificeerd.. maar zijn ze ook goed?

Evalueren van bases Het evalueren van een basis houdt in dat je vaststelt in welke mate deze basis ondersteuning biedt: Je kunt bepalen of een bepaalde basis een ‘solide’, ‘zwakke’ of ‘geen enkele’ steun biedt. Bijvoorbeeld, een citaat van een relevante expert kun je als ‘solide’ evalueren , terwijl een bewering door een niet – expert misschien redelijk is, maar als ‘zwak’ geëvalueerd kan worden. Een irrelevant citaat of een uit een onbetrouwbare bron geeft ’geen‘ steun. Redeneringen worden geëvalueerd in termen van sterk/zwak Bij evaluatie van bases pas je voor elk soort basis specifieke, relevante criteria toe (zie Rationale  Help  Basisvakken).

Voorbeeld

Wanneer heb je met een solide ‘Opvatting van een Deskundige’ te maken? als het gaat om een zaak die kennis van een expert vereist, en dus niet om een eenvoudige kwestie waarover bijna iedereen met een gemiddelde intelligentie en praktisch inzicht kan oordelen; 2. als de zaak valt binnen de expertise van die expert; als het geen controversiële kwestie is tussen relevante deskundigen; als het gaat om de opinie van een echte expert die eerlijk en betrouwbaar is en die geen belangenconflict heeft met betrekking tot de bewering in kwestie.

Skeptometer Volledig meegaand Moeilijk ook maar van iets te overtuigen.

Evalueren van de basis als het gaat om een zaak die kennis van een expert vereist, en dus niet om een eenvoudige kwestie waarover bijna iedereen met een gemiddelde intelligentie en praktisch inzicht kan oordelen; 2. als de zaak valt binnen de expertise van die expert; als het geen controversiële kwestie is tussen relevante deskundigen; als het gaat om de opinie van een echte expert die eerlijk en betrouwbaar is en die geen belangenconflict heeft met betrekking tot de bewering in kwestie.

Jouw beurt Geef een voorbeeld van alle bases die op de uitgedeelde sheet staan. Noem minimaal 2 dingen die voor jou aanwezig moeten zijn om elke basis als ‘solide’ te beoordelen.

‘Algemene Overtuiging’ Om een algemeen gedeelde opvatting te zijn moet een bewering:  breed worden gedragen in de gemeenschap;  goed gefundeerd zijn, d.w.z. dat deze bewering zelf stevig ondersteund dient te zijn;  niet controversieel zijn.

‘Uitspraak’ Wil een uitspraak solide ondersteuning bieden dan moet die bewering: jou verteld zijn door een ander die eerlijk en betrouwbaar is, en die in de positie verkeert om de waarheid van de zaak te kunnen beoordelen; om een eenvoudige zaak gaan (d.w.z. niet om een zaak die een Opvatting Deskundige als basis nodig heeft); niet controversieel zijn.

‘Persoonlijke Ervaring’ Wil een persoonlijke ervaring solide ondersteuning bieden, dan moet die bewering: betrekking hebben op een simpele, alledaagse situatie (d.w.z. niet een generalisatie, abstractie, wetenschappelijk probleem etc.); gebaseerd zijn op een directe persoonlijke ervaring met die situatie; niet controversieel zijn of omgeven door twijfel.

‘Voorbeeld’ Wil een voorbeeld solide ondersteuning bieden dan moet dit voorbeeld: een typerend geval zijn; een bewering onderbouwen die zich daartoe leent; generalisatie: nee ( ‘Alle honden geven plezier’) concrete uitspraak: ja ( ‘ Boris geeft mij plezier’).

‘Per Definitie’ (noodzakelijke waarheid) Om te gelden als per definitie waar moet een bewering :  er een zijn die niet onwaar kán zijn, gegeven de erbij betrokken begrippen. een bewering zijn die waar is, alleen doordat je de betekenis van de woorden begrijpt. niet ontkend kunnen worden zonder in een logische contradictie te vervallen.

Per definitie waar?… toets 1+1=2 Winst is opbrengsten minus kosten. Als een auto een muur raakt, komt hij tot stilstand. Wanneer een bal omhoog wordt gegooid, zal hij een maximum hoogte bereiken, en daarna naar beneden vallen als gevolg van de zwaartekracht. De Nederlandse vennootschapsbelasting is in 2006 35 %. Water is nat. Januari heeft 31 dagen. Mensen leven op aarde. Planten hebben aarde, zon, water en zuurstof nodig om te groeien. Paus Benedictus is een man.

Omzetten van basis naar redenering Elke basis kan omgezet worden in een redenering De dan gemaakte redenering zal echter zelf ook weer in termen van zijn basis (bases) geëvalueerd moeten worden Bases ipv. redeneringen gebruiken we voor het gemak.

Voorbeeld

18 Extra materiaal

Bij evalueren bases & cognitieve bias:

Drie fasen Drie fasen in onze reacties op proposities Freud versimpeld: Het ID Het Ego Het Superego

Het Id Onmiddelijke reactie: willen geloven Zeer snel: enkele miliseconden Voordat we ons ervan bewust zijn

Het Ego Emotionele reactie Snel - < 1 seconde Verwerpen als de propositie een gevaar lijkt; acepteren als hij aantrekkelijk of positief is

Het Superego Langzaam - seconden tot minuten of langer Reflectief - overweegt het bewijs, weegt af Langzaam, vraagt inspanning, is aangeleerd Kan de reacties van id en ego corrigeren

Bij evalueren ‘Voorbeeld’

‘Voorbeeld’ Wil een voorbeeld solide ondersteuning bieden dan moet dit voorbeeld: een typerend geval zijn; de bewering een bewering zijn die ondersteund kan worden door een voorbeeld: Generalisaties: nee (bv.: “Alle Hollywood films zijn slecht”) Bij ‘existentiele’ uitspraken wel (bv.: “ Marocco is bezweken voor Mcdonalds” )