Rusland en Polen. Een cartografische en geopolitieke benadering

Doelgroep: ASO 2de graad Lessenreeks van 2 lessen Les 1: - Onderzoek vanuit Russisch perspectief - Onderzoek vanuit Pools perspectief Les 2: Synthese

Probleemstelling Grenzen zijn relatief. Grenzen verschuiven als resultaat van geopolitiek. De Pools-Russische grens is hiervan een voorbeeld.

Doelstellingen Wat zijn motieven voor gebiedsuitbreiding? Wat zijn methoden voor gebiedsuitbreiding? Wat betekenen grensverschuivingen voor de mensen die er wonen? Multiperspectiviteit!

Geopolitieke motieven & methoden Verplaatsen van hoofdsteden Focus op personen

Werkwijze les 1 De groepen worden ingedeeld door de leerkracht d.m.v. Russische en Poolse paspoorten (verschillende maatschappelijke positie).

Indeling groepen volgens pasje

Les 1: ICT- les Webquest met lesmateriaal voor de leerlingen: 1. Inleiding 2. Toelichting 3. Informatiebronnen (websites en kaarten) 4. Opdrachten Rusland Polen Synthesevragen 5. Beoordeling

https://nl.wikipedia.org/wiki/Pools-Russische_Oorlog_(1605–1618)

Selectie van de vragen verplaatst? 1. Benoem de verschillende hoofdsteden van Rusland en duid aan op de kaart. Waarom werd de hoofdstad doorheen de eeuwen verplaatst? 2. Waarom wilde Peter de Grote zijn rijk uitbreiden? - Omcirkel de doelen die van toepassing zijn. - Geef ook een geografische aanduiding op de kaart. Controle over een landstreek/stad met een belangrijke militair-strategische ligging Controle over een landstreek/stad met handels strategische ligging Toegang verkrijgen tot de zee Vrede herstellen of bewaren Grensconflict regelen Bondgenoot verwerven in een toekomstig conflict Regionale overmacht van een concurrent beperken/indijken Controle over landbouw- en voedselvoorraden Controle over aanwezige grondstoffen (water, ertsen, ...) en infrastructuur (zeehavens, landwegen…) Uitbreiding van het bevolkingsaantal Geloofsijver en geloofsverspreiding 3. Miroslaw Kowalski wordt in 1770 geboren in Równe. Hij huwt in 1795 in zijn geboortestad en wordt geregistreerd in het huwelijksregister van Рobho. - Geef een verklaring. - Duid deze stad aan op de kaart. - Wat is de hedendaagse naam?

4. Teken de gebieden: Kiev-Rus Moskovië 5. Duid de hoofdsteden aan van deze rijken

6. - Welke gebieden verloor het Poolse rijk tussen 1655 en 1665? - Aan wie verloor het deze gebieden? - Duid deze gebieden aan op de kaart.

Schema Datering Rusland Verandering Belangrijke personen Rusland Polen Verandering Polen Belangrijke personen Relatie Rusland-Polen 800 - 1200   1000 -1200 1200 -1500 1200 -1400 1500 - 1600 1400 - 1572 1600 - 1725 1572 -1763 1725 - 1800 1763 - 1795

Kaart schema

les 2 Experten methode Synthese op klasniveau

Werkwijze les 2 De ‘Russische’ resp. ‘Poolse’ groepen worden gemengd volgens hun maatschappelijke positie (clerici, boeren, arbeiders, edelen, handelaars, soldaten). Doel: antwoorden vergelijken en bij onderling verschil zelf zoeken naar het juiste antwoord De groepen worden gemengd zodat in elke groep ‘Russen’ en ‘Polen’ zitten. Doel: de schema’s in elkaar passen & kaart vervolledigen Synthese op klasniveau a.d.h.v. vragen met gebruik van web tools

Selectie synthesevragen Waarom zouden heersers er voor kiezen om hun hoofdstad te verplaatsen? Zou Miroslaw Kowalski zich een Pool of een Rus gevoeld hebben? Waarom? Welke motieven hadden leiders om de grenzen van hun land uit te breiden? Komt dit overeen met de motieven bij hedendaagse conflicten? Zijn grenzen louter politieke afbakeningen? Bestaan er ook andere relevante grenzen?

Formulier zelfevaluatie - +/- + Ik heb met iedereen samengewerkt   Ik heb zelf antwoorden gevonden en mijn eigen mening gegeven Ik heb mijn taak goed afgewerkt Ik heb goed geluisterd naar de andere leerlingen Ik heb samen met de andere leerlingen oplossingen gezocht

Webquest met lesmateriaal voor leerkrachten: Situering leereenheid Paspoortjes voor leerlingen Correctiesleutel Schema Vragen Kaart

Schema Datering Rusland Verandering Belangrijke personen Rusland Polen Verandering Polen Belangrijke personen Relatie Rusland-Polen 800 - 1200 Stichting Kiev-Rus.   Kiev hoofdstad Rurik Oleg de Wijze 1000 -1200 Christendom Eerste Poolse koning Gniezno hoofdstad Krakau hoofdstad  Mieszko I Boleslaw de Dappere  Geen conflict 1200 -1500 Mongoolse invasie van Kiev-Rus. Stichting van het groothertogdom Moskou Moskou hoofdstad Ivan I 1200 -1400 Pools-Litouwse Gemenebest Uitbreiding naar westen Hedwig van Polen & Wladyslaw Jagiello  Polen bevat grote delen van huidige Wit-Rusland en Oekraïne 1500 - 1600 Eerste tsaren regeren Moskovië Tijd der Troebelen  Ivan IV 1400 - 1572 Pools-Litouwse Gemenebest is grootmacht Sigismund I de Oude Sigismund II August Poolse troepen bezetten Moskou 1600 - 1725 Land in chaos Europeanisering Oorlog met Zweden Stichting hoofdstad Sint-Petersburg Michail Romanov  Peter de Grote 1572 -1763 Warschau hoofdstad Verzwakking Poolse rijk August de Sterke  Rusland lijft o.a Kiev in Bondgenoten in Grote Noordse oorlog 1725 - 1800 Oorlog tegen Ottomaanse rijk →expansie Catharina de Grote 1763 - 1795 Drie Poolse delingen→ einde Polen Stanislaus August Poniatowski  Polen vazalstaat van Rusland lijft groot deel van Polen in

Kaart