Barometer van de aantrekkelijkheid als werkgever van de sectoren van Agoria (de federatie van de bedrijven uit de technologische industrie) September 2015

I. DOELEN & METHODOLOGIE

Doelen Meten van de naamsbekendheid en de aantrekkelijkheid (als mogelijke werkgever) van de bedrijven uit de sectoren die lid zijn van Agoria (de federatie van bedrijven uit de technologische industrie) Bij een representatieve steekproef van de bevolking in België. Vernieuwen van deze periodieke meting door een barometer op te starten die toelaat de evolutie van de perceptie te analyseren, op basis van de volgende indicatoren : Criteria bij de keuze van een werkgever Kennisniveaus en imago van de Agoria sectoren Aantrekkelijkheid van de Agoria sectoren als mogelijke werkgever Stimulerende /niet– stimulerende criteria om in de Agoria sectoren te werken Grootte van het bedrijf : belang en voorkeur

Methodologie Online interviews, gerealiseerd bij neutrale leden van Agoria Verzamelen van de gegevens van 8 tot 20 september 2015 Populatie: 20-64 jaar - FR/NL – Actieven / Toekomstige actieven / Werkzoekenden Weging op het geslacht van de ondervraagde persoon Aantal respondenten : 1.015 Deze golf is de tweede meting van de Agoria-barometer. De 1-meting werd uitgevoerd in juli 2014 , de resultaten hiervan dienen als vergelijkingsbasis.

II. RESULTATEN

1. Profiel van de steekproef

Geslacht en taal Ondervraagde persoon Geslacht Taal Mannen Frans Basis : Totaal n = 1015 Geslacht Taal Mannen Frans Vrouwen Nederlands

Leeftijd en studieniveau Ondervraagde persoon Basis : Totaal n = 1015 Leeftijd Studieniveau < 45 jaar Lager - Secundair 45 jaar / + Hoger

Statuut en werk Ondervraagde persoon Werk Statuut Actieven Totale basis n=1.015 (2015) et 1.096 (2014) Basis actieven n=934 (2015) et 979 (2014) Actieven Niet-Actieven 2015 92% 8% 2014 89% 11%

2. Activiteitensector

Huidige activiteitensector Basis : Actieven n = 934 (2015) et 979 (2014)

Grootte van het huidige bedrijf Basis : Actieven n = 934 (2015) et 979 (2014) KMO = 25%

Synthese Activiteitensector Bij de‘actieve werkenden’ van deze steekproef, is de sector waarbinnen de meeste respondenten werkzaam zijn, de publieke administratie (16%), gevolgd door de gezondheidssector (13%) en het onderwijs (10%). Deze cijfers liggen wat hoger dan wat voor de gehele bevolking geldt, waar de publieke sector 9,5% actieven telt, het onderwijs 8,4% en de gezondheidssector 6,6% (bron NBB 2014). De KMO’s stellen 25% van de respondenten te werk. Er is geen significante verandering tussen de steekproeven van 2014 en 2015.

3. Criteria bij de keuze van een werkgever

Belangrijkste criteria bij de keuze van een werkgever Basis : totaal Q1. Van de volgende criteria die uw keuze voor een bepaalde werkgever al dan niet bepalen, welke zijn deze die u persoonlijk als de belangrijkste beschouwt ? Rewarding Convenience Evolution Job function Company profile

Synthese - Belangrijkste criteria bij de keuze van een werkgever Men kan verschillende motivaties onderscheiden bij de keuze voor een bepaalde werkgever. Ze zijn onveranderd sinds 2014 : Rewarding of de vergoeding voor het geleverde werk, die voortkomt uit ofwel de stabiliteit, de werkzekerheid (76% vs 80% in 2014) of het loonpakket (62% =), staat bovenaan in de lijst van bepalende criteria bij de keuze van een werkgever. Convenience ofwel de praktische aspecten, zoals de sfeer op het werk (70% vs 69%), het evenwicht tussen werk en privéleven (58% vs 61%) en de nabijheid bij de woonplaats (59% vs 58%), zijn eveneens een bepalende factor. Evolution d.w.z. voorgestelde evolutiemogelijkheden, zoals de carrièreperspectieven (33% =) de opleidingsprogramma’s (28% vs 25%) vertegenwoordigen een belangrijk keuze-element. Job function : de interesse voor de jobinhoud, door de verscheidenheid aan taken (30% vs 29%) of de aantrekking van de producten/diensten (19% vs 18%), vormt een eerder te verwaarlozen criterium. Company profile : de karakteristieken die eigen aan de onderneming zijn, op het vlak van imago, grootte, waarden, marktpositie, of groeipotentieel, komen slechts onderaan in de lijst van bepalende criteria.

Belang van de grootte van het bedrijf bij de keuze van een toekomstige werkgever … Basis : Totaal n = 1.015 38% vs 35%

Voorkeur voor de grootte van het bedrijf bij de keuze van een toekomstige werkgever … Basis : Groote bedrijg heel + redelijk belangrijk n = 377 (2015) et 364 (2014) 37% vs 36%

Synthese - Belang van de grootte van het bedrijf De grootte van de onderneming is slechts voor (wat meer dan) 1/3de van de respondenten(38%) een belangrijk element bij de keuze van een bepaalde werkgever. Van hen die de grootte van een onderneming wel belangrijk vinden, is er eerder een gelijke verdeling tussen zij die eerder voor een KMO opteren (37%), zij die gaan voor een onderneming van 50 tot 249 personen (33%) en zij die de voorkeur geven aan grote bedrijven van meer dan 250 personen (33%, waarvan 19% een voorkeur voor een hele grote onderneming van 1000 personen en meer aangeeft). Opnieuw is er hier sprake van een stabiliteit met de resultaten van 2014.

4. Kennisniveau en imago van de Agoria sectoren

Scores i.v.m het kennisniveau (‘absolute scores’) Technische uitleg(1) Scores i.v.m het kennisniveau (‘absolute scores’) We presenteren eerst de resultaten omtrent de bekendheid van de diverse sectoren en hun beroepen en dit op de gehele steekproef . De scores hier informeren ons over het kennisniveau bij de gehele bevolking (zgn. ‘absolute scores’)   . Scores i.v.m. de opinie en aantrekkelijkheid bij mensen met een voldoende kennisniveau (‘relatieve scores’) We presenteren in dit hoofdstuk vervolgens de resultaten bekomen bij de mensen met een voldoende kennisniveau van de sectoren en hun beroepen. Dus bij een deel van de steekproef (basis :’gekende sectoren’). In imago-onderzoeken heeft men het over ‘relatieve scores’. Ze informeren ons over het imago-potentiëel (nl. als men uw sector kent, dan is het imago….) en zijn eerder kwalitatieve indicatoren.

Kennisniveau van de verschillende sectoren in 2015 Q2. In welke mate kent u de volgende sectoren ? In welke mate kent u de beroepen die hiermee geassocieerd worden ? Kennisniveau van de verschillende sectoren in 2015 Basis : totaal n = 1.015 50%

Kennisniveau van de verschillende sectoren in 2015 Basis : totaal n = 1.015 43% 35% 35% 26% 22% 22% 21% 19% 17% 14%

Kennisniveau van de verschillende sectoren : vergelijking Basis : Totaal n = 1.015 (2015) et 1.096 (2014)

Synthese: hoe goed kent men de sectoren als plaats van tewerkstelling? We merken een groot verschil in het kennisniveau van de verschillende sectoren en hun beroepen. Dit varieert van 43 tot 14%. De ICT-sector en de bijbehorende beroepen, zijn nog steeds het meest bekend. Het kennisniveau is 43%, dus dit staat voor bijna de helft van de Belgische bevolking. De sectoren Energy systems & solutions en Environment systems & solutions zijn, zoals in 2014, bekend bij 1/3 van de respondenten. We zien ook dat een meerderheid van de sectoren en hun beroepen weinig bekend zijn bij de bevolking, m.a.w er is sprake van een laag kennisniveau. Van de 10 opgenoemde sectoren zijn 7 niet bekend bij 2/3 van de gehele populatie. De minst bekende sectoren zijn Production technology (14 %) en Aeronautics (17 %) .

Synthese: hoe goed kent men de sectoren als plaats van tewerkstelling? De evolutie van het kennisniveau is over het algemeen vrij stabiel ten opzichte van vorig jaar. Dat wil zeggen, dat we vrij stabiele scores of enkel lichte variaties observeren. Lichte stijging: bij Energy system & solutions, Environment, Subcontracting, Building technology, Transport system & solutions, Materials technology.Lichte daling: bij ICT, Aeronautics..

Opinie als werkgever zijnde in 2015 Q3. In welke mate heeft u een goede dunk van deze sectoren als werkgever ? Zijn de bedrijven die in deze sectoren werkzaam zijn volgens u goed of slechte werkgevers ? Opinie als werkgever zijnde in 2015 Basis : gekende sectoren 50%

Gunstig advies als werkgever in 2015 Basis : gekende sectoren 64% 63% 60% 52% 52% 49% 48% 47% 46% 44%

Gunstig advies als werkgever : vergelijking Basis : gekende sectoren

Aantrekkelijkheid als werkgever in 2015 Q4. Indien u op zoek zou zijn naar een job, in welke mate zou u geïnteresseerd zijn om in deze sectoren te werken ? Aantrekkelijkheid als werkgever in 2015 Basis : gekende sectoren TOTAAL 50%

Aantrekkelijkheid als werkgever in 2015 Basis : gekende sectoren TOTAAL 73% 66% 61% 60% 49% 49% 48% 47% 47% 46%

Aantrekkelijkheid als werkgever : vergelijking Basis : gekende sectoren TOTAAL Statistisch significant verschil bij 95% betrouwbaarheid

Synthese: de aantrekkelijkheid van de sectoren en hun beroepen als plaats van tewerkstelling We observeren duidelijke verschillen tussen de 10 sectoren onderling bij de respondenten met voldoende kennis van de sectoren, nl.: 4 sectoren worden beschouwd als aantrekkelijk door meer dan 50 % 6 sectoren worden beschouwd als aantrekkelijk door slechts minder dan 50 %.  Belangrijk: er is een vooruitgang ten opzichte van vorig jaar, in de evolutie van de aantrekkelijkheid van de (meeste) sectoren als plaats van tewerkstelling. Dus bij de mensen met voldoende kennis van de sectoren, is de beeldvorming erop verbeterd.

Synthese - Imago van de sectoren als plaats van tewerkstelling 4 sectoren zijn bijzonder aantrekkelijk met meer dan de helft van de respondenten die zeggen dat ze hiervoor sterk of redelijk geïnteresseerd zijn. De eerste twee sectoren, nl. Aeronautics, Space, Security & Defence technology en Energy systems & solutions, stijgen aanzienlijk ten opzichte van 2014, met respectievelijk 73 % versus 62 % en 66 % vs 57 % ) , terwijl de volgende 2 sectoren, nl. Milieu -systemen en oplossingen ( 61 % vs 62 % ) en ICT ( 60 % vs 62 % ) stabiel blijven. De Building technology, Contracting, Subcontracting en de Transport system & solutions-sectoren, worden als minder aantrekkelijk beschouwd, maar kennen een positieve trend, dit geldt vooral voor de sector van Subcontracting.

Technische uitleg(2) Vergelijking van de bekendheidsscores met die van opinie en aantrekkelijkheid bij het breed publiek, zgn. ' absolute scores '. We presenteren nu de scores inzake kennisniveau en de twee scores inzake opinie en aantrekkelijkheid voor de gehele bevolking . Dit door de scores bekomen bij een deel van de steekproef in verhouding te brengen met de gehele populatie. In opinie-onderzoek spreken we van ‘absolute scores’. Deze absolute scores zijn de beste indicatoren van de situatie op de gehele arbeidsmarkt. Het zijn eerder kwantitatieve indicatoren.  

Barometrische indicatoren per sector Op de gehele ondervraagde steekproef berekend ICT Energy syst&sol. Environ ment syst&sol. Building technology Transport syst&sol. Subcontracting Contracting Materials technology Aeronautics Production technology & mechatronics Naambekendheid Gunstig advies Aantrekkelijkheid 43% 35% 35% 26% 22% 22% 21% 19% 17% 14% 45% 33% 32% 24% 19% 19% 21% 17% 18% 13% 27% 21% 18% 13% 10% 10% 11% 8% 11% 6% 30% 18% 18% 12% 8% 8% 12% 8% 12% 6% 26% 23% 21% 13% 10% 10% 10% 9% 12% 7% 28% 19% 20% 11% 8% 7% 10% 7% 11% 5%

Synthese: Barometrische indicatoren (1) De score inzake kennisniveau van een sector bepaalt sterk het aantal positieve meningen bij de ganse populatie, en dus het aantrekkelijkheidsniveau . Hoe meer een sector bij het groot publiek bekend is, hoe groter zijn aantrekkelijkheid als werkgever bij de ganse bevolking. Zo is het moeilijk voor een kandidaat een mening te hebben over een sector die hij niet goed kent , en nog moeilijker is om zich aangetrokken te voelen om er te gaan werken. Zoals vorig jaar, is de sector Aeronautics, Space, Security & Defence technology een uitzondering op deze regel: eerder weinig gekend bij de mensen, heeft de sector toch een goed en aantrekkelijk imago als werkgever, proportionneel beter dan andere sectoren.

Synthese:Barometrische indicatoren(2) Op de totale bevolking , merken we op dat de meeste van de sectoren niet aantrekkelijk zijn voor de meerderheid van de bevolking ( bijv . bijna 7 op de 10 sectoren zijn slechts aantrekkelijk bij een klein deel van de bevolking ( nl. minder dan 15 % ) .   De belangrijkste oorzaak is de te lage kennis van de sectoren bij het algemeen publiek.

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal ICT We observeren een lichte daling van het kennisniveau, positieve opinies, aantrekkelijkheid van de sector ICT. Zelfs al zijn de variaties weinig significant, ze worden waargenomen voor alle drie indicatoren , bijgevolg is er wel degelijk sprake van een lichte dalende trend .  

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Energy systems & solutions Alle indicatoren voor deze sector stijgen . Belangrijk is ook dat de aantrekkelijkheidsgraad bij de mensen die de sector Energy systems & solutions wel kennen, de positieve evolutie echt significant is.

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Environment systems & solutions De resultaten in 2015 voor de sector Environment systems and solution laten een lichte stijging zien van het kennisniveau , maar deze is niet significant . De scores inzake positieve opinies en aantrekkelijkheid zijn tussen de twee metingen niet gewijzigd.  

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Building technology We zien lichte stijgingen voor de sector Building Technology, niet significant…maar wel waargenomen op de drie indicatoren. Dus een stijgende trend.  

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Transport systems & solutions De 3 indicatoren voor de sector Transport Systems and Solutions kennen een opwaartse trend. Dus een positieve trend.

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Subcontracting De drie indicatoren voor de sector Subcontracting tonen een lichte opwaartse trend aan, zeker op het vlak van aantrekkelijkheid.

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Contracting De 3 indicatoren van deze sector zijn heel stabiel gebleven tussen twee metingen.

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Materials technology De bekendheid en de aantrekkelijkheid van de sector Materials Technology sector is verhoogd, maar zeer lichtjes zodat we eerder van een stabiele situatie kunnen spreken.

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Aeronautics, Space, Security & Defence technology Deze sector daalt zeer lichtjes met 1 % inzake kennisniveau en positieve opinies. Daarentegen stijgt de aantrekkelijkheid lichtjes.

Barometrische indicatoren per sector : vergelijking Basis : totaal Production technology & mechatronics De lichte evoluties van de 3 scores zijn niet significant. De situatie mogen we als stabiel beschouwen.

5. Motivaties om in de Agoria sectoren te werken Q5. Van deze criteria die u belangrijk vindt om al dan niet voor een bepaalde werkgever te kiezen, welke zijn deze die u zouden aanzetten om in deze sector te werken ?

Top van de uitnodigende en afwezige criteria ICT ICT 2015 2014 N = 260 N = 156 N = 300 N = 161

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Environment systems & solutions 2015 2014 N = 217 N = 124 N = 216 N = 105

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Energy systems & solutions 2015 2014 N = 234 N = 107 N = 201 N = 119

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Building technology 2015 2014 N = 129 N = 121 N = 122 N = 115

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Aeronautics, Space, Security & Defence technology 2015 2014 N = 125 N = 39 N = 119 N = 53

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Contracting 2015 2014 N = 100 N = 100 N = 107 N = 108

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Transport systems & solutions 2015 2014 N = 101 N = 107 N = 89 N = 98

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Materials technology 2015 2014 N = 96 N = 91 N = 77 N = 93

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Subcontracting 2015 2014 N = 104 N = 101 N = 75 N = 108

Top van de uitnodigende en afwezige criteria Production technology & mechatronics 2015 2014 N = 72 N = 63 N = 58 N = 68

Synthese - Motivaties om voor de Agoria sectoren te werken De criteria die als belangrijkst worden beschouwd bij de keuze van een werkgever (werkzekerheid, werksfeer, salarispakket, evenwicht werk / privé, nabij woonst) zijn eveneens deze die het vaakst worden geciteerd als motivatie om in een bepaalde sector te werken, en dit voor alle sectoren. Het criterium dat als het belangrijkst ervaren wordt is : Het salarispakket voor de sectoren ICT, Aeronautics, Space, Security & Defence technology, Materials technology, Subcontracting et Production technology & mechatronics. De stabiliteit en werkzekerheid voor de sectoren Environment systems & solutions, Energy systems & solutions, Building technology, Contracting et Transport systems & solutions.

Synthese - Motivaties om in de Agoria sectoren te werken De redenen die aanzetten om niet in een bepaalde sector te werken zijn vaak dezelfde als de redenen die aanzetten wel in een bepaalde sector te willen werken. Dit duidt ofwel op een miskenning van de desbetreffende sector, ofwel op een gebrek aan interesse om in deze sectoren te werken, ongeacht de voordelen die deze ook zou kunnen aanbieden.

Conclusies Wat stellen we vast? Er zijn duidelijke dominante criteria (motivaties) die doorwegen bij de keuze van een werkgever. Het gaat om de zgn. ‘Rewarding’- (werkzekerheid, salarispaketten) en de ‘Convenience’- criteria (werksfeer, proximity). Deze gelden voor alle sectoren. De meerderheid van de sectoren in de technologische industrie hebben op de Belgische arbeidsmarkt een bekendheidsprobleem. Dit vormt een handicap om als werkgever uit die sectoren aantrekkelijk te zijn bij een breed publiek. Er zijn nog altijd markante verschillen inzake aantrekkelijkheid tussen de sectoren onderling. Bij een geïnformeerd publiek (dwz met een voldoende goede kennis van de sector in kwestie) zijn Aeronautics en Energy system & solution de meest aantrekkelijke sector op het vlak van tewerkstelling.De minst aantrekkelijke sectoren zijn: Contracting, Subcontracting en Transport systems.

Conclusies Welke evoluties? De evolutie van de bekendheid van de sectoren en bijbehorende beroepen is tamelijk stabiel. De evolutie van de aantrekkelijkheid van de meeste sectoren bij een geïnformeerd publiek (nl. met voldoende kennis van de sectoren en hun beroepen) is positief, het neemt toe. In het bijzonder valt hierbij de vooruitgang op van de sectoren Aeronautics, Energy systems & solution, Subcontracting. We observeren inzake criteria (motivaties) bij het kiezen van een werkgever enkele kleine verschillen die wel interessant zijn. We zien een lichte daling van Rewarding- (werkzekerheid, salarispaketten) en een lichte stijging van de Convenience- criteria (werksfeer, proximity). Dit zou te maken kunnen hebben met een lichte stijging van het werknemersvertrouwen, nl. in tijden van hoogconjunctuur stijgen doorgaans de meer soft-criteria aan belang (zoals convenience) en nemen de zgn. hard- criteria aan belang af (zoals rewarding).

Conclusies Welke uitdagingen? ICT als tewerkstellingsector blijft bij het grote publiek de meest bekende en aantrekkelijkste. Echter observeren we een lichte daling op de diverse indicatoren. Dus een zeker herstel zou hier welkom zijn. De meeste sectoren moeten hun bekendheid als werkgever verhogen. Dit is noodzakelijk om beter te kunnen rekruteren bij een breder publiek . Vele sectoren moeten ook hun aantrekkelijkheidsgraad bij het publiek versterken. Enkele sectoren (nl. Building, Contracting, Subcontracting, Transport system & solution) moeten hiervoor meer inspanningen leveren.