Verantwoord Opdrachtgeverschap 1 juni 2017 | dr. Martine van Egmond

Aanleiding Kamerbrief 1 juli 2015 L.F. Asscher over Verantwoord opdrachtgeverschap Werkgevers zijn verantwoordelijk voor gezond en veilig werken van personeel Hoe verhoudt zich dit tot opdrachtgeverschap? Randvoorwaarden, contracten Bouwbesluit Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Aanleiding Definitie: een opdrachtgever-opdrachtnemer relatie waarin expliciet oog is voor gezond en veilig werken bij de aanbesteding en uitvoering van de opdracht en waarin maatregelen worden genomen om gezond en veilig werken te waarborgen. Focus op de diverse fasen van opdrachtgeverschap: van ontwerp tot afronding Selectie sectoren bouw, chemie, metaal (onderhoud+installatie) en thuiszorg: mate van uitbesteding Wat is er nodig, en voor wie? Beleid, stimulering, interventie? Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Hoofdvraag “In welke mate is er sprake van bewustzijn en actiegerichtheid omtrent verantwoord opdrachtgeverschap, aangaande veilig en gezond werken, bij zakelijke opdrachtgevers in de sectoren thuiszorg, bouw, metaal en chemie in Nederland?” Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Deelvragen In hoeverre is verantwoord opdrachtgeverschap een bekend begrip bij zakelijke opdrachtgevers en opdrachtnemers in bovengenoemde sectoren en welk beeld hebben zij van verantwoord opdrachtgeverschap? Welke acties en maatregelen nemen opdrachtgevers, in de perceptie van opdrachtnemers, om gezond en veilig werken te stimuleren, faciliteren en waarborgen, in alle fasen van een opdracht? In welke ontwikkelfase bevindt verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland zich en welke kansen zien opdrachtgevers en opdrachtnemers voor stimulering van verantwoord opdrachtgeverschap op het gebied van gezond en veilig werken? Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Aanpak Steekproef Telefonische werving en web enquête (55 vragen) Selectie zakelijke opdrachtgevers in NL invuller moest betrokken zijn bij aanbesteding, en uitvoer en afronding Onderscheid naar bedrijfsgrootte, sector, en aandacht voor zzp-ers Aanvullende interviews Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Voorbeelden van vragen Module Vragen over: Voorbeeldvraag Algemene vragen Sociodemografische kenmerken Wat is uw huidige functie? Bekendheid met verantwoord opdrachtgeverschap Het begrip verantwoord opdrachtgeverschap Ervaren arbeidsrisico’s Eigen waarden en normen aangaande werken met opdrachtgevers Waar moet een verantwoorde opdrachtgever volgens u zeker aan voldoen? Ervaringen met verantwoord opdrachtgeverschap tijdens ontwerpfase opdracht Verantwoord opdrachtgeverschade in ontwerpfase van een opdracht   Welke mate van invloed kunt u uitoefenen als het gaat om planning, budget, en gezond, veilig en duurzaam werken? Ervaringen met verantwoord opdrachtgeverschap tijdens uitvoeringsfase opdracht Verantwoord opdrachtgeverschap in de uitvoeringsfase van een opdracht Stellingen over veilig en gezond werken Is de opdrachtgever betrokken bij de uitvoering van het werk? Stelling: Mijn bedrijf treft maatregelen voor gezond, veilig en duurzaam werken Ervaringen met verantwoord opdrachtgeverschap tijdens afrondingsfase opdracht Verantwoord opdrachtgeverschap in de afrondingsfase van een opdracht Hoe vaak wordt er door een opdrachtgever met uw bedrijf geëvalueerd of er gezond, veilig en duurzaam gewerkt wordt? Module voor de bouwsector Veilig en gezond werken in de bouw Wordt het V&G plan speciaal opgesteld voor de opdracht? Toekomstgerichte vragen Behoefte om gezond en veilig te werken Tevredenheid over de huidige mogelijkheden en maatregelen De rol van opdrachtgevers Wie zijn volgens u de aangewezen partijen om verantwoord opdrachtgeverschap te stimuleren? Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Deelnemers per sector en bedrijfsgrootte 1 (ZZP) 2-9 10-99 100+ Totaal Reparatie en onderhoud van machines; installatie van ketels, tanks en machines 152 127 54 3 336 Sanering + afvalbeheer; overig (gespecialiseerde) reiniging; vervaardiging van metalen constructiewerken en delen daarvan 139 159 189 16 503 Bouw 236 261 277 122 896 Thuiszorg 166 105 106 32 409 693 652 626 173 2.144 Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Deelnemers Gemiddelde leeftijd: 47 jaar 90% man 40% was werkzaam in meerdere sectoren 30% werkte voor 2-5 opdrachtgevers 20% voor 6-10 47% voor >10 55% was nog niet bekend met deze term (zzp-ers en kleine bedrijven nog minder) Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Verwachtingen 90% rapporteert dat opdrachtgevers in ieder geval één tot meerdere maatregelen nemen om veilig en gezond te werken Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Negatieve ervaringen met opdrachtgevers Ongeveer de helft had weleens besloten niet opnieuw samen te werken 50% onrealistische verwachtingen over planning, kosten, uitvoering 45% moeilijke samenwerking 25% te weinig aandacht voor veilig en gezond werken bij opdrachtgever Grote bedrijven gaven vaker aan dat openheid over planning en budget ontbreekt Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Ontwerpfase opdracht Aandacht voor gezond en veilig werken kan kans op ongevallen verkleinen (vindt 60%) 45% heeft redelijke invloed in ontwerp van opdracht, 12% heeft volledige invloed en 27% geen invloed In (middel)kleine bedrijven worden minder vaak afspraken vastgelegd in de ontwerpfase, over o.a. risicoanalyse, verantwoordelijkheid delen, samenwerken met anderen, veiligheid en competenties/scholing personeel Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Uitvoeringsfase opdracht 7% opdrachtgever is niet betrokken 22% een beetje betrokken 53% enigszins betrokken 14% volledig betrokken Middelgrote bedrijven: opdrachtgevers stellen vaker duidelijke regels over gedrag, gezond en veilig werken, en houden toezicht Grote bedrijven wordt vaker actief gevraagd naar verbeterpunten Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Beloning/bestraffing veilig gezond werken 80% krijgt nooit een beloning of bestraffing Metaalsector meer bestraffing dan andere sectoren Zzp-ers ontvanger vaker een beloning Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Behandeling gelijkwaardig? 86% voelt zich gelijkwaardig behandeld aan eigen personeel 91% gelijkwaardig aan andere opdrachtgevers Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Evaluatiefase opdracht 22% rapporteert dat er vaak-altijd geevalueerd wordt na een opdracht Bijna de helft geeft aan dat er zelden-nooit geëvalueerd wordt na een opdracht Zzp-ers evalueren veel minder vaak met opdrachtgevers 76% vindt dat zij problemen over gezond en veilig werken kunnen aangeven 56% ervaart dat zij verbeterpunten kunnen aandragen en dat deze opgevolgd worden 70% is tevreden over de evaluatie met opdrachtgevers Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Hoe is verantwoord opdrachtgeverschap op dit moment geregeld? Onderhouds- en installatiebranche: 64% vindt het goed geregeld (tov 50% bouw) 32% vindt: er is een begin Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Waarom nog niet (helemaal) tevreden? Opdrachtgevers vinden geld belangrijker dan gezondheid (50%) Opdrachtgevers hebben niet genoeg kennis (31%) Het stimuleren van gezond en veilig werken is gewoon te duur (31%) Opdrachtgevers hebben er geen belang bij om gezond en veilig werken te stimuleren (22%) Opdrachtgevers doen te weinig (21%) Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Kenmerken niet-tevreden deelnemers Vaker hoofdopdracht-aannemer Vinden aandacht voor planning en tijdsdruk belangrijker Ervaren weinig invloed bij ontwerpfase van een opdracht (randvoorwaarden) Ervaren weinig betrokkenheid en maatregelen bij uitvoering en kunnen minder afspraken maken Verwachten een grote impact op kans op ongevallen Ervaren veel druk als een opdracht niet volgens plan verloopt, en weinig meedenken Voelen zich vaker ongelijkwaardig behandeld Ervaren ook dat in hun eigen bedrijf minder aandacht is voor gezond en veilig werken Beoordelen de evaluatie ook negatiever Zien meer heil in het invoeren van ‘zware’ maatregelen als contractverplichting, overheidstoezicht, wetgeving, boetes en sancties Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Welke veranderingen zijn wenselijk? Middelgrote en grote bedrijven willen graag veranderingen, maar zzp-ers en metaalbedrijven zijn meer tevreden en willen minder vaak veranderingen Vaak wordt genoemd: meer betrokken zijn bij de ontwerpfase van een opdracht, meer aandacht voor veilig en gezond werken Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Stimulatie verantwoord opdrachtgeverschap Wiens taak is dit? 71%: opdrachtgevers 50%: opdrachtnemers 20%: branche-organisaties 20% overheid Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Verschillen onderhoud-installatie en andere sectoren Iets meer bekendheid met term verantwoord opdrachtgeverschap Vindt vaker dat veilige materialen en machines beschikbaar moeten worden gesteld en maatregelen moeten worden genomen Geven ook vaker aan dat dit gebeurt Zijn iets sceptischer over aandacht voor gezond en veilig werken in ontwerpfase en kans op ongelukken Geven vaker aan dat opdrachtgevers personeel op de vloer aanspreken op onveilig gedrag Zien minder heil in verplichtingen in contracten voor opdrachtgevers, toezicht of financiële maatregelen Vinden dat verantwoordelijkheid meer bij opdrachtgevers zelf moet liggen Vinden dat er in het algemeen minder vaak veranderingen nodig zijn Zijn meer tevreden over SVZ verantwoord opdrachtgeverschap in Nederland Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Onderzoek 2017 Omgaan met gevaarlijke stoffen Bedrijven bezoeken, meelopen, en mee denken Aanmelden? Martine.vanegmond@tno.nl Presentatie Verantwoord Opdrachtgeverschap

Bedankt voor uw aandacht Voor meer inspiratie: TIME.TNO.NL