Praktijkopleiderscursus P.O.C. Programma leren en leerstijlen toepassen leren en leerstijlen communiceren conflicten instrueren beoordelen afronden/evaluatie

Programmaindeling Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict Voorbereiden van een instructie Uitvoeren van een instructie Controle na de instructie Wat is beoordelen Beoordelingsnormen Beoordelingsgesprek P.O.C. in het bedrijf Taken van de praktijkopleider Oefeningen evaluatie

Leren en communicatie Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Wat is leren? Leren is gedrag Leren is het verwerven van nieuwe gedragsmogelijkheden Leren is het wijzigen van reeds bestaande gedragsmogelijkheden Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Kolb De vier leerfasen vormen samen een leercyclus. Leren, dat wil zeggen het bewerkstelligen van een duurzame gedragsverandering, ontstaat wanneer de leercyclus een of meerdere malen doorlopen wordt. Uit onderstaande blijkt al, dat herhalen vaak nodig is om tot duurzame gedragsverandering te kunnen komen. Sommigen stappen niet altijd in bij de eerste leer fase. Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Werkblad 1 eigen leerstijl Kernwoorden Leert het beste van... Doener Accomoderen Fase 1 Wat is er nieuw? Ik ben in voor alles in. directe ervaring, dingen doen nieuwe ervaringen, het oplossen van problemen in het diepe gegooid worden met een uitdagende taak Bezinner Divergeren Fase 2 Ik wil hier graag even over nadenken activiteiten waar ze de tijd krijgen/gestimuleerd worden (achteraf) na te denken over acties als de mogelijkheid wordt geboden eerst na te denken en dan pas te doen beslissingen nemen zonder limieten en tijdsduur Denker Assimileren Fase 3 Hoe is dat met elkaar gerelateerd? gestructureerde situaties met duidelijke doelstellingen (congressen, colleges, boeken) als ze de tijd krijgen om relaties te kunnen leggen met kennis die ze al hebben situaties waar ze intellectueel uitgedaagd worden de kans krijgen vragen te stellen en de basismethodologie, logica etc. te achterhalen theoretische concepten, modellen en systemen Beslisser Convergeren Fase 4 Hoe kan ik dit toepassen in de praktijk? activiteiten waar: een duidelijk verband is tussen leren en werken ze zich kunnen richten op praktische zaken ze technieken worden getoond met duidelijke praktische voorbeelden ze de kans krijgen dingen uit te proberen en te oefenen onder begeleiding van een expert

Manieren van leren Leren via imitatie Leren via belonen en straffen Bedenk een situatie waarin een leerling kan leren door imiteren Wat is in deze situatie het voordeel van iets voordoen? Wat is in deze situatie het nadeel van leren via imitatie? Leren via belonen en straffen Bedenk een situatie waarin een leerling kan leren door belonen Wat is in deze situatie het voordeel van iets belonen of straffen? Wat is in deze situatie het nadeel van leren via belonen of straffen? Zelf ontdekkend leren Bedenk een situatie waarin een leerling kan leren door het zelf te ontdekken Wat is in deze situatie het voordeel van iets zelf ontdekken? Wat is in deze situatie het nadeel van leren via zelf ontdekken? Leren door ervaring (opeenstapeling van momenten) Bedenk een situatie waarin een leerling kan leren door ervaring Wat is in deze situatie het voordeel van deze ervaring? Wat is in deze situatie het nadeel van deze ervaring? Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Kennis, houding en gedrag Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Opdrachten leren en leerstijlen Lees hoofdstuk 1 en maak de opdrachten opdrachten paragraaf 1.7 werkblad 1 Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Communiceren Ideeën en meningen in begrijpelijke taal aan anderen duidelijk maken. Als het zo eenvoudig was, dan ontstonden er geen misverstanden en onbegrip 15 % toon 15% tekst 70% non-verbaal Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Doelgerichte communicatie Actief luisteren (filmpje) Niet sturende luistervaardigheden Sturende luistervaardigheden Regelende luistervaardigheden Vragen stellen Samenvatten Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Doelgerichte communicatie Actief luisteren Vragen stellen (filmpje) Open vragen Gesloten vragen Theoretische vragen Suggestieve vragen Gedrags vragen Samenvatten Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Doelgerichte communicatie Actief luisteren Vragen stellen Samenvatten (filmpje) Je kan bepalen of je het begrepen hebt De ander ziet dat je goed geluisterd hebt Je dwingt jezelf eerst te luisteren, voordat de reageert Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Non-verbaal Met non-verbale communicatie bedoelt men elke vorm van uitwisseling van een boodschap via niet talige signalen of ‘tekens’, zonder woorden Uiterlijk Kleding Kleuren Lichaamshouding Praten met handen en voeten Van je gezicht aflezen Spiegels van de ziel/ogen Geen lichaamstaal Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Opdracht gespreksvoering Werk in tweetallen Kies een onderwerp waar je het over wil hebben Kies een ontvanger en een boodschapper Boodschapper; blijf jezelf tijdens het vertellen Ontvanger; luister, stel vragen en vat samen Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Het gesprek Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Wat wil je overbrengen (inhoud) Wat wil je bereiken (proces) Zet de feiten op een rij Wat zijn hoofdzaken en bijzaken Wat wil je bereiken (proces) Waar wil je naar toe Per gesprek een doel nastreven Meerdere doelen werkt verwarrend Hoe wil je het aanpakken (procedure) Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Hoe wil je het aanpakken (procedure) Openen Vertel waar je over wilt praten Informatie uitwisselen Vraag om informatie en/of geef informatie Naar het doel toe stappen stimuleer om mee te denken aan een oplossing of aanpak van de inhoud van het gesprek Afsluiten Samenvatten/afspraken Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Slecht nieuws of conflict Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Blijf communiceren! De kunst van het brengen van slecht nieuws en het oplossen van een conflict ligt niet zozeer in het aangaan ervan, maar in het behouden van een goede relatie. Waar zijn conflicten eigenlijk goed voor? Je leert je eigen grenzen beter kennen, want een conflict is een signaal dat er een grens overschreden is. Beide partijen laten het achterste van hun tong zien, en komen écht voor hun mening en ongenoegens uit. Het uitspreken van wat je dwars zit kan ontzettend opluchten als het conflict al een tijd in de lucht hing. Een conflict kan een vernieuwing in een relatie teweegbrengen. Je bezint je weer op je eigen belang en je uitgangspunten, de ander doet dat ook. Vernieuwing kan in dit geval ook betekenen dat je afscheid van elkaar neemt, als de tegenstellingen of conflictpunten onoplosbaar zijn. Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Het slecht-nieuws-gesprek Geef een korte inleiding. Geef de ontvanger tijd om ‘de klap’ te verwerken (emotie, verontwaardiging, teleurstelling etc. ) Bespreek samen de mogelijke alternatieven of oplossingen voor de toekomst van de ontvanger. Valkuilen Vermijden dat je het slechte nieuws moet vertellen Proberen om de emotie, die tijdens het gesprek met zich meebrengt, te beperken of zelfs te ontwijken Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Opdracht slecht nieuwsgesprek 1. Werk in een tweetal Docent en leerling Bedenk samen een slechtnieuws onderwerp Docent is boodschapper Leerling is ontvanger Rest van de klas observeert 2. Leerling en leerling Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Conflict Er zijn vijf manieren waarop je met een conflict om kunt gaan. Dat zijn: aanpassen vermijden vechten samenwerken onderhandelen Werkblad 2 omgaan met conflicten Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

1. Aanpassen Als je je aanpast, zet je je eigen belangen opzij. Aanpassen is een verstandige strategie als je beseft dat je ongelijk hebt of bij iemand die je nog niet zo goed kent (bijvoorbeeld als je net een nieuwe baan hebt). Voordeel: je bouwt er sociaal krediet mee op en bewaart er de vrede mee. Nadeel: soms kan het aanpassen minder handig zijn: dan laat je je iets in de maag splitsen waar je niet achter staat. Voorbeeld: Je hebt net een nieuwe baan. Je vertelt je baas jouw goede idee, waarmee volgens jou veel geld bespaard kan worden. Hij zegt zonder goed naar je te luisteren: “Zo werkt het niet, maar daar kom je later wel achter.” Omdat je hem niet nog zo goed kent, besluit je maar mee te gaan. “Je hebt gelijk, ik moet nog veel leren. Misschien kom ik er later nog eens op terug.” Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

2. Vermijden Je kunt ervoor kiezen een conflict te vermijden, als je zowel de kwestie als de relatie niet belangrijk vindt. Je reageert niet en gaat de ander uit de weg. Voordeel: je steekt er geen energie in. Nadeel: Vermijden is geen verstandige strategie als je privé of zakelijk ook na het conclict met de ander te maken hebt. Het conflict blijft gewoon liggen en kan op ieder ander moment weer opspelen. Voorbeeld: Je let even niet op tijdens het fietsen en vergeet je hand uit te steken. Een zeer oplettende voetganger spreekt jou vermanend toe. “Stomme trut, kun je niet uitkijken!” Na deze overtrokken reactie haal je je schouders op en fietst door. Natuurlijk besluit je voor jezelf even beter bij de les te blijven. Maar die voetganger, die laat je in zijn sop gaar koken. Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

3. Vechten Vechten doe je als je de kwestie erg belangrijk vindt en de relatie juist onbelangrijk. Dan stel je jouw belangen voorop. Je zet alles op alles om te winnen. Alles wat je maar enigszins een machtspositie kan geven in het conflict pak je aan, zodat je jouw zin kunt doordrukken: argumenten, (financiële) sancties, de zwakke punten van de ander. … Vechten kun je doen in noodsituaties of om op te komen voor je rechten, bij onderwerpen die van groot belang zijn (alleen als je zeker weet dat je gelijk hebt) en om jezelf te beschermen tegen mensen die anders misbruik van je maken. Voordeel: je hebt grote kans gelijk te krijgen, je houdt volledig vast aan je eigen belang. Nadeel: Vechten is geen handige strategie als je later nog wilt samenwerken. Bovendien kun je het alleen doen als je degene bent met de meeste machtsmiddelen tot je beschikking. Vechten is vaak een vaste stategie voor mensen die niet assertief zijn, maar agressief. Voorbeeld: Je hebt de hele sollicitatieprodedure doorlopen, nu alleen het arbeidsvoorwaardengesprek nog. Je hebt een bedrag in je hoofd, maar je nieuwe werkgever blijkt dat niet te willen bieden. Je houdt voet bij stuk, staat niet open voor een gesprek en neemt het risico de hele baan mis te lopen. In ieder geval beschadig je de relatie. Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

4. Samenwerken Samenwerken doe je als je zowel de kwestie als de relatie belangrijk vindt. Beide partijen laten de eigen belangen los, en gaan op zoek naar het gezamenlijk belang. Door goed naar elkaar te luisteren, elkaars opvattingen, en de onderliggende belangen te onderzoeken gaan jullie samen op zoek naar een oplossing. Samenwerken is een goede strategie als je leren tot doel hebt of een band wilt kweken Voordeel: het schept een band en je leert er veel van. Nadeel: het kost veel tijd. Voorbeeld: Je  hebt steeds misverstanden en irritaties met je baas. Volgens jou ligt dat aan haar stijl van leidinggeven. Ze geeft je (en anderen) veel te weinig ruimte. Je vindt daardoor je werk de laatste tijd niet leuk meer. Tijdens een functioneringsgesprek merkt ze op dat je de laatste tijd wel erg kortaangebonden bent.  Eerst ga je daarover met haar in discussie. Vervolgens meld je schoorvoetend je probleem. Tot jouw verrassing blijkt zij hier erg open voor te staan. Ze luistert goed naar je verhaal, en vertelt op haar beurt waarom zij overal zo dicht op zit. Aan het eind van het gesprek vraagt ze je om haar af en toe in een tweegesprek van feedback te voorzien. Maar dan wil ze wel afspreken dat jij je weer open opstelt. Jij zegt dat toe, en geeft haar de maanden die volgen steeds positieve en negatieve feedback op haar manier van leidinggeven. Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

5. Onderhandelen  Bij onderhandelen richt je je ook zowel op de inhoud van het conflict als op de relatie. Onderhandelen betekent het verschil samen delen. Beide partijen doen concessies om tot een geschikte, wederzijds acceptabele oplossing te komen. Het verschil met samenwerken is dus dat je wel vasthoudt aan je eigen belang en doelstellingen, maar van daar uit wel stappen naar elkaar toe zet. Onderhandelen is een goede strategie als beide partijen even machtig zijn en de doelstellingen elkaar uitsluiten. Ook bij complexe problemen of als er tijdsdruk is, kan onderhandeling een oplossing bieden. Op onderhandelen val je bovendien terug als samenwerken of vechten gefaald heeft. Voordeel: het is sneller dan samenwerken. Nadeel: je komt niet altijd tot een optimale oplossing, het is een compromis. Voorbeeld Je bent inkoper en vindt de prijs die de verkoper vraagt eigenlijk veel te hoog. Bovendien heb je nog een appeltje met hem te schillen over een vorige bestelling die te laat werd bezorgd. De verkoper meent echter geen betere prijs te kunnen bieden. Na veel heen en weer gepraat, waarin de spanning soms hoog oploopt, besluiten jullie allebei wat water bij de wijn te doen. Jij neemt genoegen met een hogere prijs, maar bedingt korting bij een grote afname. Hij zegt toe er persoonlijk op toe te zien dat de levering volgens afspraak gaat. Mocht dat niet zo zijn, krijg je nog eens tien procent extra korting. Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict

Leren Leerstijlen Communicatievaardigheden Het gesprek Slecht nieuws of conflict