Utrecht, 2 december 2016 c.blankman@vu.nl ‘In dialoog: Het leven begint bij 18’ zorgeloos leven en verplichte (na)zorg Utrecht, 2 december 2016 c.blankman@vu.nl

Omschrijving ‘probleemgroep’; onderzoek toont beperkingen aan Het gaat om jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking die tot hun 18e een kinderbeschermingsmaatregel hebben en die na het meerderjarig worden niet de voor hen noodzakelijke zorg & begeleiding accepteren en in de problemen komen Recent onderzoek van de Universiteit Leiden wijst uit: Huidige mogelijkheden voor zorg aan kwetsbare jongvolwassenen zijn beperkt

Kinderbescherming en jeugdhulp Ondertoezichtstelling of voogdij eindigen bij 18 jaar; geldt ook voor een uithuisplaatsing in het kader van een ondertoezichtstelling Vrijwillige jeugdhulp is mogelijk tot 23 jaar maar deze jongvolwassenen willen dat niet Gesloten jeugdhulp aanvankelijk tot 23 jaar (ontraden door Raad van State) werd 21 jaar, maar o.g.v. art. 5 EVRM oordeelde rechter dat gesloten jeugdhulp na 18 jr niet is toegestaan Gesloten jeugdhulp nu mogelijk tot 18 ½ jaar

Curatele, beschermingsbewind en mentorschap te weinig tanden Deze door de rechter ingestelde maatregelen ter bescherming van meerderjarigen kennen twee gevolgen: een vertegenwoordiger wordt benoemd en de meerderjarige zelf wordt handelingsonbekwaam of onbevoegd om zelf overeenkomsten (zorg of financieel) te sluiten Curator, bewindvoerder en mentor kunnen in veel gevallen onbevoegd tot stand gekomen overeenkomsten ongedaan maken, maar kunnen niet de verblijfplaats afdwingen

Wet Bopz: rechterlijke machtiging bij geestelijke stoornis en gevaar Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen maakt gedwongen opname mogelijk in psychiatrische ziekenhuizen incl. instellingen voor verstandelijk gehandicapten voor zover deze een Bopz erkenning hebben Wet Bopz wordt vervangen door Wet Verplichte GGz (reguliere psychiatrie) en Wet Zorg en dwang psychogeriatrie en verstandelijk gehandicaptenzorg (beide nu nog wetsvoorstel) De drie wetten van toepassing op alle leeftijden

Voorwaardelijke machtiging als stok achter de deur in de Wet Bopz Voorwaardelijke machtiging: bij niet nakomen van voorwaarden is de hulpverlener bevoegd de cliënt alsnog in de instelling op te nemen Rechter verleent alleen een voorwaardelijke machtiging als de cliënt zich bereid verklaart tot nakoming van de voorwaarden of aannemelijk is dat hij ze zal nakomen Sinds een jaar kan (helaas) door een arrest vd Hoge Raad een voorwaardelijke machtiging niet meer in verstandelijk gehandicaptenzorg

Naar een oplossing voor deze groep: inzetten op vrijwilligheid Tijdens het 17e levensjaar maximaal proberen in samenspraak met de cliënt te komen tot een netwerk of leef/woonsituatie waarbij niet direct duidelijk is dat het niet gaat lukken De huidige en te verwachten problematiek rechtvaardigt bij sommige cliënten een risico-taxatie met als mogelijke uitkomst dat ondanks ondersteuningsaanbod op vrijwillige basis vanaf het 18e levensjaar drang nodig is om cliënt te behoeden voor problemen

Combinatie van mentorschap en een voorwaardelijke machtiging Benoeming mentor (geen extra bevoegdheden) en indien nodig ook een bewindvoerder Voorwaardelijke machtiging nader te regelen in Wetsvoorstel Zorg en dwang, passend want onvrijwillige zorg en opname in een instelling voor verstandelijk gehandicapten is mogelijk bij – aanzienlijk risico op – maatschappelijke teloorgang of ernstig verstoorde ontwikkeling of bij het onder invloed van een ander raken

Nieuwe voorwaardelijke machtiging; ernstig nadeel; bereidheid niet vereist Een voorwaardelijke machtiging is een zwaar maar geschikt instrument om het gedrag en de verblijfplaats van de cliënt te sturen De in te voeren voorwaardelijke machtiging kan worden opgelegd als deze noodzakelijk is om ernstig nadeel te voorkomen (vgl. art. 24 Wetsvoorstel Zorg en dwang); bereidheid van de cliënt is gewenst, maar niet vereist Opneming als hulpverlener niet nakomen van de voorwaarden vaststelt of ernstig nadeel